×

NMB BANK
NIC ASIA

नेपालको जडीबुटीमा तस्करको राज, तिनैलाई सघाउँदै प्रहरी र कर्मचारी

कात्तिक २०, २०७४

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel
काठमाडौं, २० वैशाख — नेपाल रहेको जडिबुटी दिन प्रतिदिन घट्न थालेको छ । नेपालमा रहेको जडिबुटी सिध्याउन तस्करहरु सक्रिय भएपपछि जडिबुटी घट्न थालेको हो ।

तस्करले जडिबुटीमाथि दोहन गरिरहँदा तिनै तस्करलाई प्रहरी, कर्मचारी र व्यापारीहरुले सघाइरहेको जानकारहरू बताउँछन् । सन् २०१२ मा ताप्लेजुङबाट मात्र ४५ टन सतुवा निकासी भएको थियो तर, सन् २०१६ सम्म आइपुग्दा यो परिमाण घटेर १५ टनमा सिमिति भयो । यसबाट स्पष्ट देखिँदै छ की जडिबुटीको उत्पादन घट्दै छ ।

त्यस्तै जटामसीमा पनि दिन प्रतिदिन आक्रमण भइरहेको छ । सामान्यतया भदौदेखि कात्तिकसम्मको समय जटामसी संकलनका लागि राम्रो मानिन्छ । तर आजभोलि साउन महिना सम्ममै जटामसी संकलन भइसक्छ । टिप्ने समय भन्दा चाडो टिप्दा जटामसीको उत्पादन पनि घट्दै गएको स्थानीयहरु बताउँछन् ।

नेपाल आयुर्वेद औषधि उत्पादक संघका महासचिव मानहादुर साउदले अनियत्रिन्त संकलनलाई यस्तै खुलेआम छाडिदिने हो भने निकट भविष्यमै आयुर्वेदिक औषधि उत्पादनमा ठप्प हुने बताए । जानकारहरुका अनुसार मनलागि रुपमा जथाभावी संकलन गर्दै नेपाली वनमा जडीबुटी मासिँदै गएका छन् ।

करोडौं मुल्यको जडीबुटी तस्करी

हरेक वर्ष करोडौं मुल्यको जडिबुटी तस्करी हुन थालेपछि उत्पादन पनि घट्दै गएको हो । क्षेत्रीय प्रहरी कार्यालय, सुर्खेतका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा मात्र त्यस क्षेत्रबाट १ करोड ४६ लाख मुल्य बरारको जडीबुटी बरामद् भयो ।
यो जडिबुटी, कालीकोट, मुगु, रोल्पा र रुकुमबाट अवैध रूपले भारत लैजान लागिएको अवस्थामा बरामद भएको थियो । यो तथ्याङ्कबाट के स्पष्ट हुन्छ भने नेपालबाट ठूलो परिमाणमा जडीबुटी भारत तर्फ तस्करी भइरहेको छ । जानकारहरुका अनुसार कहिलेकाहीं वन कर्मचारी, व्यापारी र प्रहरी सबैको ‘लाइन’ नमिल्दा मात्र अवैध जडीबुटी बरामद हुन्छ । ‘लाइन’ मिलेको बेला निरन्तर रुपमा अहिले पनि तस्करी भइरहेको छ ।

विदेशी उद्योग मालामाल तर नेपाली उद्योग भुक्काटाट

नेपालबाट वैध–अवैध रूपले वार्षिक अर्बौं रुपैया“को जडीबुटी बाहिर गइरहेको छ । तर स्वदेशकै आयुर्वेद औषधि उत्पादकहरू भने जहिल्यै कच्चा पदार्थको अभावमा हुन्छन् ।

सिंहदरबार वैद्यखाना विकास समितिले आर्थिक बर्ष २०७१÷७२ मा ९३ प्रकारका जडीबुटी आवश्यक भएको भन्दै बोलपत्र आह्वान गरेको थियो । तर ठेकेदारहरूले ४० किसिमका मात्र उपलब्ध गराउन सके । आर्थिक बर्ष २०७२/७३ मै तीनसय किलो हड्चुरका लागि बोलपत्र आह्वान गर्दा आपूर्ति नै हुन सकेन ।

वैद्यखानाले २०७१/७२ मा आवश्यक जडीबुटी नपाउ“दा योजना बनाएजति बाजिगर शक्ति, अश्वगन्धा चूर्ण, च्यवनप्रास, तुल्सी चिया आदिको उत्पादन गर्न सकेन । निजी क्षेत्रका आयुवेर्दिक औषधि उद्योगहरूको अवस्था झनै खराब छ । सिंहदरबार वैद्यखानाका प्रबन्ध निर्देशक डा.राजेन्द्र गिरीले नेपालको जडीबुटी नेपालकै उद्योगहरुले नपाउनु अत्यन्तै दुखद भएको बताए ।

कति हुन्छ नेपालबाट जडीबुटी निकासी ?

निकासी प्रवद्र्धन केन्द्रको तथ्याङ्क अनुसार, आव २०७२÷७३ मा नेपालबाट ६८ करोडको यार्सागुम्बासहित १ अर्ब २४ करोडको जडीबुटी निकासी भएको छ । तीमध्ये ३८ करोडको जडीबुटी भारत निकासी भएको छ । केन्दका अनुसार अहिले नेपालमा वार्षिक २५ देखि ३० हजार टन जडीबुटी उत्पादन हुन्छ ।

बैद्यखानाको बेहाल

सिंहदरबार वैद्यखाना दक्षिणएशियामै आयुवेर्दिक औषधि उत्पादन गर्ने पुरानो संस्था हो । अव्यावहारिक सरकारी नीतिले बा“धिनुपर्ने बाध्यताका कारण ३ सय ७५ वर्ष पुरानो यो संस्था अहिले धेरै कमजोर बनेको छ ।

सार्वजनिक खरीद ऐन अनुसारको खरीद प्रक्रियाका कारण समयमै उत्पादन बजारमा पु¥याउन नसक्नु वैद्यखानाको सबभन्दा ठूलो कमजोरी हो । अहिले बैद्यखानको अस्था दयनिय छ । भनेको परिमाणमा कच्चपदार्थ समेत संकलन गर्न सकिरहेको छैन ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

Advertisment
Nabil box
Kumari
Vianet communication
Laxmi Bank
hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
मंसिर १८, २०८०

प्रत्येक भाषणमा पारदर्शिता र सुशासनको गफ लगाउने प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले आफ्नो सचिवालयलाई निकै जम्बो बनाएको पाइएको छ । परिवारका सदस्यदेखि आफूनिकटका व्यक्ति समेत झन्डै ३ दर्जन बढीलाई निय...

माघ २४, २०८०

काठमाडौं महानगरपालिका वडा नम्बर– ३ बाँसबारीमा शहीद गंगालाल राष्ट्रिय हृदय केन्द्रनजिकै सञ्चालनमा छ, द चाँदबाग स्कूल । विनोद चौधरी नेतृत्वको सीजी ग्रुपअन्तर्गत सीजी एजुकेसनले सञ्चालन गरेको उक्त स्कू...

मंसिर ५, २०८०

संसदीय लोकतन्त्रलाई आदर्श मान्ने नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं संसदीय दलका नेता शेरबहादुर देउवादेखि नयाँ दलको रूपमा उदाएको रास्वपाका सांसद स्वर्णिम वाग्ले तथा शिशिर खनालसम्मले महिनामा एकदिन पनि हाजिरी नग...

पुस १९, २०८०

यातायात व्यवस्था विभागका उच्च अधिकारी, विभिन्न यातायात कार्यालयका प्रमुख तथा  कर्मचारी र बिचौलियाको मिलेमतोमा झन्डै ३० हजार अवैध लाइसेन्स जारी भएको पाइएको छ । विगत ६ महिनायता लिखित र ट्रायल परीक्षा नै...

चैत ७, २०८०

पोखरा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण अनियमितता प्रकरणमा समेत अर्थमन्त्री वर्षमान पुनको भूमिका शंकास्पद देखिएको छ । २०६८ सालमा अर्थमन्त्री रहेका बेला पुनले प्रचलित कानून, विधि र मापदण्डविपरीत विमानस्थल ...

मंसिर २०, २०८०

नेपाल पर्यटन तथा होटल व्यवस्थापन प्रतिष्ठान (नाथम)का प्रिन्सिपल रामकैलाश बिछाको स्नातकोत्तरको शैक्षिक प्रमाणपत्र नक्कली रहेको आरोप त्यहाँ कार्यरत शिक्षकहरूले लगाएका छन् । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x