कात्तिक ३०, २०८०
कमेडी क्लब चलाउने मुन्द्रे उपनाम गरेका एकजना मान्छे छन्। एकै श्वासमा चारवटा प्रश्न सोध्न सक्ने क्षमता भएका जानेमाने पत्रकार ऋषि धमलाको कार्यक्रममा पुगेर तिनले भन्न भ्याए, 'यो टिकटकका कारण मान्छेहरू अल्छी भए, कुन...
सिरियामा देखिएको विविध पक्षको सैनिक शक्ति संघर्षले मानव जातिकै खराब मानवीय संकटलाई देखाएको छ । युद्धभन्दा अगाडिको जनसंख्यालाई हालको सँग तुलना गर्ने हो भने आधाभन्दा बढी सिरियन नागरिक या त मारिए या देश छाड्न बाध्य बनाइएका छन् ।
युद्धबाट प्रभावित भएका परिवारहरूले नजिकको देशमा शरणार्थी बनेर बाँच्ने साहारा खोजिरहेका छन् । संयुक्त राष्ट्रसंघको पछिल्लो रिपोर्ट हेर्ने हो भने सिरियामा तत्काल राहतका लागि लगभग ५ बिलियन डलर आवश्यक पर्छ । तर राहत र उद्दारको कामलाई थाति राखेर अमेरिका र रसिया अनि सिरियाभित्रकै धेरै लडाकु समूहहरू एकआपसमा लडिरहेका छन् ।
कहिलेबाट शुरु भयो संकट ?
२०११ मार्चमा सरकारविरुद्ध अहिंसात्मक प्रदर्शन शुरु भएको थियो, तर सरकारी असहिष्णुताले त्यो प्रदर्शनलाई छिट्टै हिंसात्मक बनाइदियो । सरकारले गरेको सैन्य हस्तक्षेपले त्यतिबेलै धेरै जनता मारिएका थिए । त्यसपछि सिरियामा हतियारधारी समूहहरूले उक्त संकटको फाइदा उठाउँदै युद्ध शुरु गरे ।
जुलाईसम्ममा सिरियाको राष्ट्रिय सेनाबाट विद्रोह गरेर गएकाहरूले ‘फ्री सिरियन आर्मी’ गठन गरेसंगै धेरै सिरियन जनताको हातहातमा हतियारहरू पुग्न थाले । उनीहरूले सरकारविरुद्ध हिंसात्मक गतिविधि शुरु गरेसंगै सिरियामा आमहत्याको श्रृंखला शुरु भएको थियो । उनीहरू बीचमा पनि धार्मिक समूह र गैरधार्मिक समूह छुट्टियो । त्यसपछि त्यहाँको संकटमा बाह्य शक्तिको आगमन भयो ।
को-को सामेल छन् युद्धमा ?
सिरिया सरकारको तर्फबाट सिरियामा 'सिरियन आर्म्ड फोर्स', 'सिरियन अरब आर्मी', र 'रिपब्लिकन गार्ड'को सहभागिता छ । राष्ट्रपति बसर अल असादले आफ्नो सम्पूर्ण शक्ति विद्रोहीलाई ध्वंस पार्नमा लगाइरहेका छन् । उनलाई बाहिरबाट रसिया, इरान, चीन, इराक र उत्तर कोरियाले सहयोग गरिरहेका छन् । केही समय पहिला उनले रसायनिक हतियार प्रयोग गरेको भनेर अमेरिकाले दोष लगाएको थियो, तर त्यो पुष्टि हुन सकेको छैन ।
विद्रोही पक्षबाट 'सिरियन नेशनल आर्मी', 'सिरियन लिबरेसन फ्रन्ट', 'आर्मी अफ इस्लाम', 'इस्लामिक युनियन अफ द सोल्जर्स अफ लिभेन्ट', 'फ्री सिरियन पुलिस' (जुन सरकारी पुलिस फोर्सबाट विद्रोह गरेर आएका थिए) जस्ता हतियारधारीहरूको समूह रहेको छ । यिनीहरूलाई प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष सहयोग गर्ने बाहिरी देशहरूमा अमेरिका, कतार, साउदी अरेबिया, टर्की, इजरायल, अमेरिकन खुफिया एजेन्सी 'सीआईए', फ्रान्स र लिबिया रहेका छन् ।
सिरियन लोकतान्त्रिक शक्तिको तर्फबाट 'पिपल्स प्रोटेक्सन युनिट', 'वाईपीजी इन्टरनेसनल बटालियन', 'एन्टी टेरर युनिट्स', 'कुर्दिश फ्रन्ट', 'सिभिलियन डिफेन्स युनिट' जस्ता हतियारधारी समूहहरूको सहभागिता रहेको छ । यिनिहरूलाई हतियार र रासनपानी सहयोग गर्नेमा इराकी कुर्दिशहरू, फ्रान्स, अमेरिका, रसिया, सिरिया सरकार पनि र चेक गणतन्त्र रहेका छन् ।
यीमध्ये रसियाले सरकारलाई समर्थन गर्दै आइएसआईएलको विरुद्धमा युद्ध जारी राखेको छ भने अमेरिकाले सरकार र आइएसआईएलको विरुद्धमा लडाइँ जारी राखेको छ । आइएसआईएल भनेको 'इस्लामिक स्टेट अफ इराक एन्ड द लिभेन्ट' भन्ने समूह हो, जुन प्रत्यक्ष रुपमा तालिवानसंग जोडिएको छ । संसारभरका इस्लामिक आतंकीहरूलाई आइएसआईएलले प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष सहयोग गर्ने गर्दछ ।
स्वार्थको भारी बोकेका अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिकेन्द्रका अगाडि सिरियन नागरिकहरू बुख्याँचाजस्तै बनेर एकले अर्कालाई तर्साइरहेका छन् र मारिरहेका छन् । त्यहाँ लडाकु समूहहरू यति धेरै भए कि कुन समूह कोसँग लड्दैछ भन्ने कुरा बुझ्न गाह्रो भइसकेको छ । इरान, रसिया, अमेरिका र अरब देशहरूको भूमिका मुख्यरूपमा सरकार पक्ष र विपक्षमा केन्द्रित छन्, तर आन्तरिक लडाकु समूहहरूले पनि छुट्टै सहयोग प्राप्त गर्दै आइरहेका छन् ।
सामाजिक सञ्जालमा फैलिएको सिरियाको नरसंहार के हो ?
केहीदिन अघिमात्र बसर अल असाद पक्षीय सिरियाली सेना र त्यसका अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगीहरूले विद्रोहीहरू बसिरहेको शंकास्पद ठाउँ भनेर पूर्वी गोउतामा हवाई आक्रमण गरे । तत्कालै मर्नेहरूको संख्या ६०० भन्दा बढी नाघ्यो । त्यसमा एक तिहाइभन्दा बढी बालबालिकाहरू थिए ।
युएनले सरकारलाई युद्धविराम गर्न दबाब दिइरहेको अवस्थामा यसप्रकारको हमला सरकार पक्षबाट हुनुले सिधा-सिधा अन्तर्राष्ट्रिय ध्यान खिच्यो । सामाजिक सञ्जालमा उक्त बमबारीबाट सृजित अत्यन्तै गैरमानवीय र संवेदनाहीन समाचार र फोटाहरू सेयर हुन थाले ।
के सिरियासंकट अन्त्य हुन सम्भव छ ?
संसारभरका विभिन्न विश्लेषकहरूले सिरियाको संकट अन्त्य गर्न आफ्ना आफ्ना धारणाहरू सार्वजनिक गर्ने गरेका छन् । संकटका लागि दोषीहरूले आफ्नो आफ्नो स्वार्थलाई बिर्सेर मानवीय नाताले आमनरसंहारका कामहरू गर्न छोड्ने हो भने र रसिया र अमेरिकाको बीचमा सिरियामा हतियार आपूर्ति नगर्ने सहमति हुने हो भने सिरियाको संकट समाधान गर्न सम्भव छ ।
त्यसो त बसर अल असादले सत्ता छाड्नेवित्तीकै पनि उक्त संकटको समाधान हुनसक्छ, तर त्यहाँको सरकारभन्दा पनि विभिन्न हतियारधारी समूहहरूले आफ्ना अनुकूलका स्थानहरूलाई कब्जा गर्न सक्ने भएकाले र नयाँ आतंकी समूहहरू स्थापना गर्नसक्ने भएकोले अन्तर्राष्ट्रिय सहमति र आन्तरिक सहमतितर्फ युएनले जोडबल गर्नुपर्छ ।
कमेडी क्लब चलाउने मुन्द्रे उपनाम गरेका एकजना मान्छे छन्। एकै श्वासमा चारवटा प्रश्न सोध्न सक्ने क्षमता भएका जानेमाने पत्रकार ऋषि धमलाको कार्यक्रममा पुगेर तिनले भन्न भ्याए, 'यो टिकटकका कारण मान्छेहरू अल्छी भए, कुन...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...
आज ‘सबैका लागि मर्यादित जीवन’ को आदर्श वाक्यसाथ अन्तर्राष्ट्रिय गरिबी निवारण दिवस मनाइँदै छ । भोक, रोग, अभाव र आवश्यकता पूरा भएपछि मात्र मानवीय मर्यादा पाउन सकिन्छ । नेपालमा गरिबी र असमानताका विभि...
डिसेम्बर पहिलो साता एनसेलको माउ कम्पनी आजियाटाले आफ्नो रेनोल्ड होल्डिङ्स यूकेको शतप्रतिशत स्वामित्व गैरआवासीय नेपाली सतिशलाल आचार्यको कम्पनी स्पेक्ट्रलाइट यूकेलाई बेच्न गरेको सम्झौताबारे समाचार बाहिरिएको झन्डै ३ हप्...
राजधानी काठमाडौंबाट कयौं सय माइल टाढा रहेका जाजरकोट र रुकुम पश्चिम यतिबेला भूकम्पले इतिहासकै सर्वाधिक पीडामा छन् । गोधूलि साँझसँगै ओठ काँप्ने जाडो शुरू हुन थाल्छ । आमाको मजेत्रोमा लपेटिएका बच्चाहरू चि...
नेपालको सार्वजनिक प्रशासन, विशेषतः निजामती सेवामा व्यावसायिक सदाचारिता विकास भएन भन्ने प्रश्न समय समयमा उठ्दै आएको छ । कर्मचारीमा स्वाभाविक रूपमा हुनुपर्ने कार्यसम्पादनलाई व्यवस्थित बनाउने सीप, संस्कार र अनुभवजन्य...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...