काठमाडौं, २९ जेठ – सोडा मिसाइएको दूधको प्रयोगले मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्ने चिकित्सकहरूले बताएका छन् ।

पोषणविद् डा. अतुल उपाध्यायले सोडा मिसाइएको दूधको प्रयोगले मुटुको धड्कन र रक्तचापमा असर पर्ने बताए । ‘दूधमा सोडियमको मात्रा पहिला नै हुने भएपनि दूध डेरीले सोडा मिसाउँदा सोडियमको मात्रा बढ्न गई मानव स्वास्थ्यमा असर पर्छ,’ उनले लोकान्तरसँग भने, ‘शरीरमा सोडियमको मात्रा बढी हुँदा मुटुको चालमा गडबढी हुने, रक्तचाप बढ्ने, रिँगटा लाग्ने समस्या हुन्छ । दूधमा सोडा मिसाउनु गलत हो ।’ अखाद्य दूधले पाचन प्रणालीमा समेत नकारात्मक असर पार्ने जनाइएको छ ।

सोडा मिसाइएको दूधको प्रयोगले गर्ने असरको विषयमा वैज्ञानिक रुपमा अध्ययन भने नभएको उनले बताए । दूधमा सोडा मिसाउनु अपराध भएको डा. अरुणा उप्रेतीले बताइन् । खाद्यान्नमा मिसावट गर्ने उद्योगमा सरकारले अनुगमन गर्ने गरेपनि गैरकानुनी रुपमा मिसावट गर्ने उद्योगीलाई कारवाही नभएको डा. उप्रेतीले बताइन् । ‘कहिलेकाहीँ अनुगमन भयो, मानव स्वास्थ्यलाई असर गर्ने अखाद्य वस्तु मिसाइएको भनेर सिलबन्दी गरिएको समाचार आउँछ,’ डा. उप्रेतीले भनिन्, ‘तर, खाद्यवस्तुमा अन्य वस्तुको मिश्रण गर्नेलाई कारवाही भएको पाइँदैन । अनुगमनले मात्रै नेपालीको स्वास्थ्य कसरी राम्रो हुन्छ ?’

कृषि मन्त्रालयले राजधानीका २५ डेरी उद्योगका ४२ वटा ब्रान्डका दूधका प्याकेट संकलन गरेकोमा ४० वटा प्याकेटमा मानव स्वास्थ्यलाई हानी पुर्याउने गरी अत्यधिक मात्रामा ‘न्यूट्रलाइजर’ सोडा हालिएको पाइएको खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागका प्रवक्ता पूर्णचन्द्र वस्तीले बताए । उनले लोकान्तरसँग भने, ‘परीक्षणको लागि ल्याइएको दूधका प्याकेटमध्ये ४० वटामा न्यूट्रलाइजर सोडा राखिएको, १६ वटामा फ्याट कम र अन्यमा ‘सोडियम बाइकार्बोनेट’ रसायन मिसावट भएको पाइएको छ ।’

प्रवक्ता वस्तीले नमूना परीक्षण गरिएको दूधमा मानव स्वास्थ्यलाई असर गर्ने तत्व पाइए उद्योगमाथि कारवाही प्रक्रिया अघि बढाइने बताए । खाद्य ऐन अन्तर्गत दूधमा अन्य वस्तुको मिश्रण गर्ने उद्योगीलाई ५ देखि १० हजार जरिवार र ६ महिनादेखि १ वर्षसम्म कैद हुने व्यवस्था रहेको छ । दूधमा अखाद्य वस्तु मिसाइएको गुनासो बढेपछि कृषिमन्त्री चक्रपाणि खनाल, खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागका महानिर्देशक सञ्जीवकुमार कर्ण लगायतका टोलीले बालाजु औद्योगिक क्षेत्रमा सञ्चालित डेरी उद्योगमा सोमबार छापा हानेको थियो । मन्त्री खनालको अनुगमन टोलीले राजधानीका विभिन्न डेरी उद्योगमा शिलबन्दी समेत गरेको छ ।