नेपालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले गरिरहेको चीन भ्रमणलाई दुवै देशले महत्त्वपूर्ण भनेका छन् । यसले भारतको ध्यान खिचेको छ । ओलीको भ्रमण ऐतिहासिक हुनसक्छ र यसले चीन र नेपालबीच व्यापक साझेदारी प्रवर्द्धन गर्नेछ अनि नेपालको आर्थिक विकासलाई जीवन्तता दिनेछ । 

चीन र नेपालबीच आर्थिक साझेदारीको विशाल सम्भावना छ । एक अल्पविकसित मुलुकका रूपमा नेपालले विदेशी पूँजी र प्रविधि प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ । नेपालले आफूसँग भएको प्रचुर पानी, जलविद्युत् र पर्यटन स्रोतलाई भरपूर उपयोग गर्न सकेको छैन । विकासलाई प्रोत्साहन गर्नु तथा जनताको जीवनस्तर उकास्नु मुलुकको प्राथमिकता बनेको छ । चीनसँग पूँजी, प्रविधि र कम लागतको निर्माण क्षमता छ, साथसाथै उससँग विशाल संख्यामा विदेश भ्रमण गर्ने जनसंख्या छ । यी सबैले नेपाललाई आफ्ना समस्याहरू समाधान गराउन योगदान गर्छन् । 

नेपाली जनता चीनसँग सहकार्यका लागि उत्सुक छन् । उनीहरूले चीनको चामत्कारिक विकास देखेका छन् अनि यसले सिर्जना गरेको प्रमुख अवसरलाई अनुभव गरेका छन् । ठूलो संख्यामा युवा नेपालीहरू चिनियाँ भाषा सिक्न अनि चीनमा अध्ययन गर्न उत्सुक छन् । लगभग १० हजार नेपाली विद्यार्थीहरू चीनमा अध्ययन गरिरहेका छन् । 

मार्च महिनामा म नेपालमा रहँदा नेपालीहरू सरकारले चीनसँग सहकार्य प्रवर्द्धन गर्नुपर्नेमा उत्सुक रहेको पाएँ । उनीहरूमा तिब्बत–काठमाडौं रेलमार्गप्रति उच्च अपेक्षा छ । यो रेलले उनीहरूलाई पाँच घन्टामा ल्हासा पु–याउँछ । 

नेपालमा हाल विद्यमान राजनीतिक स्थिरताले पनि चीनसँगको सहकार्यको अवसर दिएको छ । विगत पाँच वर्षमा सातजना प्रधानमन्त्री देखेको नेपालमा असंगत र अस्थिर नीतिको समस्या थियो । लगानीकर्ताहरू लगानी गर्न निरुत्साहित हुने अवस्था थियो किनकि दुई सरकारबीचका सम्झौताहरू नयाँ सरकार आएपछि प्रायः पुनर्मूल्यांकन वा खारेज गरिन्थे । मार्च २०१६ मा ओलीले चीनको भ्रमण गर्दा नेपाल र चीनले १० वटा सम्झौता गरेका थिए तर
उहाँले जुलाई २०१६ मा राजीनामा दिएपछि तीमध्ये धेरैजसो कार्यान्वयनमै आएनन् । नेपालमा गत वर्ष भएको संसदीय निर्वाचनपछि दुई प्रमुख वामपन्थी दलहरू नेकपा (एमाले) र नेकपा (माओवादी केन्द्र) ले बहुमत प्राप्त गरे ।
स्थिर सरकारप्रति नेपाली जनताको चाहना यसले प्रतिबिम्बित ग–यो । मे महिनामा दुई दलहरू एकीकृत भएर नेकपा बनाए र नेताहरूले शक्ति बाँडफाँटको सम्झौता गरे । नयाँ दलमा ठूलो द्वन्द्व नआएमा नेपाल स्थिर सरकार र
नीति कायम राख्न समर्थ हुनेछ । यसले चीनसितको सम्झौता कार्यान्वयन गर्न सहायता गर्नेछ र थप चिनियाँ लगानी भित्र्याउनेछ ।

चीन, नेपाल र भारतबीच सौहार्द्रपूर्ण सम्बन्ध अहिलेको आवश्यकता हो । भारतले पहिलेदेखि नै नेपाल चीनसँग नजिकिएकोमा चिन्ता व्यक्त गर्ने गरेको छ र ऊ बेइजिङसँग काठमाडौंको सहकार्यलाई आघात पु–याउन नेपालको
आन्तरिक राजनीतिमा हस्तक्षेप गर्ने प्रयास गरिरहन्छ । सन् २०१६ मा ओलीले राजीनामा दिन बाध्य हुनमा यो पनि आंशिक कारण थियो । जे भएपनि, ओली भारतविरुद्ध जानु भन्दा पनि नेपालको विकासका लागि चीनसँग सम्बन्ध
विस्तार गर्न चाहन्छन् । चीन र भारतको बीचमा च्यापिएको सानो मुलुकका रूपमा नेपालले दुवै छिमेकीसँग सुमधुर सम्बन्ध कायम राख्नुपर्छ । दुवैलाई नचिढ्याउनुमा नै नेपालको हित छ । अनि दुवै छिमेकीले नेपाललाई एक वा
अर्कोलाई छान्न बाध्य बनाउनुहुँदैन । 

नेपाल चीनसँग जति नजिकिएपनि नयाँ दिल्लीबाट टाढिँदैन भन्ने आत्मविश्वास भारतसँग हुनुपर्छ । बेइजिङ त नेपाल र भारतबीच निकट सम्बन्ध देखेर खुशी छ । बेइजिङले चीन प्रवेश गर्नका लागि तथा विश्वसमक्ष पहुँच बनाउनका लागि नेपाललाई बाटो बनाएपनि भारतको बाटो भएर नेपालले विश्वसँग सम्पर्क गर्ने त यथावत नै छ । नेपालले आफ्नो विकासका लागि दुईवटा उदीयमान अर्थतन्त्रसँगको निकटताबाट फाइदा उठाउन सक्नुपर्छ । 

बेइजिङ र नयाँ दिल्लीको सम्बन्ध सुधार हुँदै जाँदा नेपालसँगको त्रिपक्षीय सहकार्यले नेपाललाई फाइदै हुन्छ । 

भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सन् २०१५ को मे महिनामा चीनको भ्रमण गर्दा चिनियाँ राष्ट्रपति शी चिनफिङले संयुक्त रूपमा चीन–नेपाल–भारत आर्थिक कोरिडोर (सीएनआईईसी) बनाउने प्रस्ताव गरेका थिए । तर नयाँ
दिल्लीले यसमा कुनै ठोस प्रतिक्रिया दिएन । त्यतिखेर भारत चीनप्रति शंकालु दृष्टिकोण राख्थ्यो । 

वुहानमा दुई शीर्ष नेताले अप्रिल महिनामा भेटेपछि चीन–भारतबीचको पारस्परिक रणनीतिक विश्वासमा अभिवृद्धि भएको छ र द्विपक्षीय सम्बन्ध दीर्घकालीन रूपमा स्थिर रहने अपेक्षा गरिएको छ । सीएनआईईसी पनि अगाडि बढ्ने
सम्भावना रहन्छ । यसो भएमा नेपालको विकासमा पनि योगदान पुग्छ अनि सीएनआईईसीले चीन र भारतबीचको पुलको काम गर्छ र उत्तरी भारतमा अवसरहरू सिर्जना गर्छ । तिब्बत–काठमाडौं रेलमार्गलाई नेपाल–भारत
रेलमार्गसँग जोड्नका लागि भारतले सहभागिता जनाएमा मात्र आर्थिक हित प्राप्त गर्न सकिन्छ । 

(ग्लोबल टाइम्समा प्रकाशित लङ शिङचोङको विश्लेषण)