बुटवल – विश्व शान्तिको मुहान बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीसँग जोडेर रूपन्देहीका विभिन्न क्षेत्रको विकास गर्न धेरै सडक निर्माणाधीन छन् ।

जिल्लाका सबै स्थानीय तहलाई लुम्बिनीसँग जोड्न सडक निर्माणको योजना बनेका छन् । तर, लुुम्बिनीलाई परिक्रममा गर्ने गरी बन्न थालेका कुनै पनि सडक निर्माण पूरा नहुँदा अलपत्र अवस्थामा छन् ।

बौद्ध धर्मालम्बीको प्रमुख गन्तव्य शान्तिभूमि लुम्बिनी आउने राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकलाई भगवान गौतमबुद्ध र उनीसँग जोडिएको क्षेत्र कपिलवस्तुको तिलौराकोट, देवदह, रामग्राम लैजाने उद्देश्यले निर्माण थालिएका लुम्बिनी परिक्रमा सडक ४ वर्षमा पनि अधुरा छन् । पश्चिम नवलपरासीको बाढीपीडित चोकबाट त्रिवेणी र रूपन्देहीको देवदहबाट लुम्बिनी पर्सा जोड्ने सडक ४ वर्षको अवधिमा जम्मा ८० प्रतिशत मात्र काम भएको छ ।

सडक निर्माण सम्पन्न भएपछि लुम्बिनी आउने पर्यटकलाई सिधै देवदह लैजान र देवदह आएका पर्यटकलाई लुम्बिनी पुर्याउन सकिने छ । यो सडक २०७१ सालमा २ वर्षभित्र सक्ने गरी शुरू गरिएको थियो । ४ वर्षमा ३ पटक म्याद थप गरेर सडक निर्माणको अन्तिम समय सीमा चालू आर्थिक वर्षको साउन मसान्तसम्म मात्र रहेको छ । तर पनि काम सम्पन्न नहुने भएको आयोजनाको भनाइ छ ।

आयोजनाले निर्माण कम्पनीसँग ४ वर्षको अवधिमा ३ पटक म्याद थप गरिसकेको छ । साउन मसान्तसम्म पनि काम सम्पन्न नभएपछि आयोजनाले ठेकेदार कम्पनीसँग पुनः ६ महिनाको म्याद थप गर्ने तयारी गरिसकेको छ ।

सडक विभाग, सडक सुधार आयोजना अन्तर्गत लुम्बिनी परिक्रमा बर्दघाट– पालडाँडा–त्रिवेणी सडक अन्तर्गत निर्माण भइरहेको यो सडक ४२ किलोमिटर लामो छ । बाढीपीडित चोकदेखि पालडाँडा त्रिवेणी खण्डको सडक निर्माण पूरा भएपनि देवदहको शीतलनगर हुँदै शिवपुर मणिग्राम, मोतीपुर, फसाटिकर, सूर्यपुरा हुँदै लुम्बिनी पर्सा खण्डको सडक जम्मा ८० प्रतिशत मात्र पूरा भएको आयोजना प्रमुख पुष्पाञ्जली खनालले जानाकारी दिइन् । 

परासी खण्डको सडक १९ करोडको लागतमा गावर कासेभ जेवीले निर्माण गरेको हो भने रुपन्देही खण्डको सडक सुधाखर हेम्डुङ एण्ड खोकर जेवीले  ५९ करोड रुपैयाँको ठेक्कामा काम गरिरहेको छ । परासी खण्डको सडक र रुपन्देहीको सडक खण्डको सम्झौता एकैपटक भएपनि परासी खण्डको ठेकेदार कम्पनीले भने आयोजनालाई १ करोड ६७ लाख रुपैयाँ जरिवाना तिरेको छ । १ वर्षसम्म कामै नगरेपछि आयोजनाले जरिवाना लगाएको थियो । 

एक्सपोर्ट–इम्पोर्ट बैंक अफ इन्डियाको ऋण सहयोगमा निर्माण भइरहेको सडक २ लेनको छ । भारतीय बैंक एक्सपोर्ट–ईम्पोर्ट बैंकको ऋण सहयोगमा निर्माण हुने भएकाले यो काम भारतीय निर्माण कम्पनी र नेपाली निर्माण कम्पनीले संयुक्त रुपमा काम गर्ने नियम अनुसार नेपाल तर्फको कन्टेक्टरले काम नगरेपछि परासी खण्डमा आयोजनाले जरिवाना लगाउनु परेको आयोजना प्रमुख खनालको भनाइ छ । 

निर्माणको सम्झौता भएपनि बैंकले ९ महिनासम्म रकम नपठाउनु, भुकम्पका कारण काममा बाधा तथा बजार क्षेत्रमा भौतिक संरचना छिटो नहटाउँदा काममा ढिलाइ भएको आयोजनाले जनाएको छ । अन्तिम समय साउन मसान्तसम्म म्याद थप गरिएको रुपन्देही खण्डको सडक साउनसम्म समेत सकिने छाटकाट नै छैन । 

रुपन्देही खण्डको तिनाउ पारी कालोपत्रे सकिसकेको छ भने अहिले ढल निकासको लागि नाली, पर्खाल, बेसको काम चलिरहेको आयोजनाको भनाइ छ ।