सुर्खेत– कर्णाली प्रदेशमा नै पहिलोपटक जडिबुटी प्रशोधन गरी तेल उत्पादन शुरु गरिएको छ । सोतखोला जडिबुटी प्रशोधन केन्द्रका जगत बहादुर मर्सांग्दीले मेसिनको प्रयोगबाट तेल उत्पादन शुरु गरेका हुन् । 

उनले उत्पादन गरेको जडिबुटीको तेल कोरीयामा समेत माग हुन थालेको सञ्चालक मर्सांग्दी बताउँछन् । ‘पहिले पनि सोत खोलामा सानो मेसिनबाट तेल उत्पादन गर्ने गरेको थिएँ,’ उनले भने, ‘तर सोतखोलामा २०७१ सालमा आएको बाढीले मेरो मेसिन र लाखौं मुल्य बराबरको तेल बगाएर लग्यो ।’

उनले अहिले स्थानीय जनज्योती माध्यमिक विद्यालयसँग साझेदारी गर्दै विभिन्न प्रकारका जडिबुटीबाट तेल उत्पादन गर्दै आएका छन् ।
‘तितेपाती, लिप्टिस, कपुर, क्याममाइन्ड, मेन्था, लेमन ग्रास, पामारोजा, सिटानेला आदि बनस्पतिबाट तेल उत्पादन गर्दै आएको छु,’ उनले भने, ‘यहाँ उत्पादित तेललाई काठमाडौं, नेपालगञ्ज पठाउने गरेको छु । धेरैजसो स्थानीयस्तरमै पनि खपत हुने गरेको छ ।’

उनले एक वर्षे र बहुवर्षे विरुवाबाट तेल उत्पादन गरिरहेको बताए । ‘औषधिजन्य बनस्पतिबाट कम्तिमा पनि १२ लिटर तेल एक वर्षमा उत्पादन गर्ने गरेका छौं,’ उनले भने, ‘सबैभन्दा क्याममाईन्डको तेल ५८ हजार प्रतिलिटर विक्री हुँदै आएको छ ।  यसको कोरीयामा उच्च माग रहेको छ ।’

उनका अनुसार बजारमा मेन्थाको तेल प्रतिलिटर २००० रुपैयाँ, असारे तेल प्रतिलिटर ४५०० रुपैयाँका दरले बिक्री हुँदै आएको छ । 

जंगलमा पर्याप्त मात्रामा पाइने असारे बनस्पतिको तेल पनि महङ्गो मूल्यमा विक्रि वितरण गर्दै आएको उनको भनाइ छ । ‘वर्षौंदेखि खोला नाला तथा जंगलमा खेर गइरहेको असारेलाई समेत हामीले सदुपयोग गर्ने गरेका छौं,’ उनले भने, ‘त्यसको शंकलन गर्ने स्थानीयहरुले समेत अर्थोपार्जन गरेका छन् ।’

बिजुलीको समस्या भइरहेकाले अब दाउराको प्रयोगबाट तेल उत्पादन गर्ने तयारी गरेको मर्सांग्दीले सुनाए ।