अफगानी मूलका अमेरिकी लेखक खालेद होसेनी मावनीय आख्यानको क्षेत्रमा सुप्रसिद्ध नाम हो । अंग्रेजी भाषामा लेखिएका उनका तीन उपन्यास ‘द काइट रनर’, ‘अ थाउजेन्ड स्प्लेन्डिड सन्स’ र ‘यान्ड द माउन्टेन्स इकोड’ ले अफगानिस्तानका जनताले भोगेको त्रासदी र उनीहरू विदेश पलायन भएपछि गर्नुपरेको संघर्षलाई मीठो भाषाशैलीमा प्रस्तुत गरेका छन् ।

तिनै होसेनी लामो अन्तरालपछि एउटा सानो आकारको पुस्तक लिएर आएका छन् । सी प्रेयर (समुद्र प्रार्थना) नामक उक्त पुस्तक भावपूर्ण तथा मानवीय संवेदनाले ओतप्रोत काव्यकथा हो । जम्मा साढे पाँचसय शब्दमा होसेनीले सिरियामा गृहयुद्धका कारण भाग्न विवश  शरणार्थीहरूको व्यथाको हृदयविदारक प्रस्तुति गरेका छन् । 

होसेनीको यो कृतिको प्रेरणास्रोत एलन कुर्दी नामक बालक हुन् । सन् २०१५ मा कुर्दिश जातिका सिरियाली बालक एलन कुर्दी तीन वर्षको कलिलो उमेरमा सिरियाली गृहयुद्धबाट भागेर आफ्नो परिवारसँगै युरोपमा शरण लिन गएका थिए । तर मानव तस्करहरूले उनको परिवारलाई भूमध्यसागरमा प्लास्टिकको डुंगाबाट असुरक्षित यात्रा गराउने क्रममासमुद्रमा डुबेर उनको मृत्यु भयो । उनको मृत शरीर टर्कीको तटमा घोप्टो परेको अवस्थामा भेटिएको थियो । उक्त मृत शरीरको तस्वीरले विश्वको मुटु हल्लाएको थियो अनि पश्चिम एसियाको मानवीय संकटको प्रतीक बनेको थियो ।

तिनै बालक कुर्दीको दुःखद कथालाई लेखक होसेनीले आफ्नो काव्यको स्रोत बनाएका हुन् । यसमा एक पिताले आफ्नो छोरालाई सम्बोधन गरेर पत्र लेखेको फर्स्ट पर्सन न्यारेटिभ शैली अपनाइएको छ । आफ्ना छोरा मार्वानलाई ती पिता गृहयुद्धपूर्वको सिरियाली शहर होम्सको सुन्दरताका बारेमा बताउँछन् । ‘बतासले जैतूनका पात हल्लाएपछि/हामी बिहान उठ्थ्यौं’ उनी लेख्छन् । खजुरका रुखहरू भएका ठाउँमा मार्वानलाई शिशु अवस्थामा लग्ने गरेको उनी स्मरण गर्छन् । 

अनि होम्सको पुरानो शहरमा मस्जिद र चर्च तथा सामान खरिदबिक्री गर्ने बजारको पनि उनी सम्झना गर्छन् । मार्वान र उनकी आमालाई शहरको घन्टाघर भएका नजिकका गल्लीमा घुमाएको पनि उनी लेख्छन् । तर त्यो कालखण्ड कुनै सपना जस्तो मात्रमा परिणत भएको उनी लेख्छन् । मार्वान धेरै सानो भएकाले त्यो सुमधुर सम्झना उनको मस्तिष्कमा नरहेकोमा पितालाई दुःख छ ।

बिस्तारै त्यो स्वर्गीय वातावरण खल्बलिन थाल्छ । सिरियामा युद्ध चर्किन थाल्छ । ‘शुरूमा विरोधहरू भए/अनि युद्ध शुरू भयो,’ उनी लेख्छन् । युद्ध चर्किंदै जाँदा आकाशबाट बम खस्न थाल्छन् । त्यसपछि मार्वानको परिवार त्यहाँ बस्न सक्दैन र युरोप जानका लागि समुद्री किनारमा पुग्छ ।

मार्वान र उनको परिवार समुद्री तटमा एउटा डुंगाको प्रतीक्षामा बसेको छ । त्यहाँ विभिन्न देशका विभिन्न भाषा बोल्ने मानिसको जमघट छ । सबैको आँखामा त्रास र भविष्यप्रतिको चिन्ता छ । यस्तोमा पिताले मार्वानलाई आश्वस्त तुल्याउन भन्छन्, ‘मेरो हात समात/केही पनि नराम्रो हुने छैन ।’

बाहिर छोरालाई आश्वस्त तुल्याएपनि मनभित्र भने पिता पनि अन्तर्द्वन्द्वले पीडित छन् । ‘यी फगत शब्द हुन्...आजको रात मैले सोच्न सक्ने भनेको यति मात्र हो÷यो समुद्र कति गहिरो छ/कति चौडा छ, अनि कति बेपरवाह छ/अनि यसबाट तिमीलाई जोगाउन म कति असमर्थ छु ।’ 

विशाल समुद्रका अगाडि मानिस अदना प्राणी हो जसको अस्तित्वको कुनै गणना हुँदैन । प्रकृतिको अगाडि मानिसले झुक्नुको विकल्प छैन । त्यसैले पिता लेख्छन्, ‘मैले गर्न सक्ने भनेको प्रार्थना मात्र हो ।’ ईश्वरले डुंगालाई स्थिर बनाउलान् र समुद्र पार गराउलान् भनी पिता प्रार्थना गर्छन् । उक्त डुंगाको बहुमूल्य वस्तु मार्वान नै भएको पिताको दाबी छ ।

पुस्तक यही प्रार्थनाका साथ टुंगिएको छ । यति कम वर्णनमा नै लेखक होसेनीले युद्धको भयावह तस्वीर पाठकसमक्ष प्रस्तुत गरेर मन उद्वेलित गराउन सफल भएका छन् । 

पुस्तकमा ड्यान विलियम्सका चित्रहरूले कथाका घटनाक्रमलाई सफलतापूर्वक चित्रित गरेका छन् । शब्दले पाठकको चित्त पर्गेल्दै जाँदा चित्रहरूले पनि संवेदनालाई झंकृत बनाउन सफल भएका छन् ।

विलियम्सले विगतका मीठा सम्झनालाई झल्काउन प्रकृतिको हरियालीलाई प्रतिबिम्बित गर्ने हरियो रंगको प्रयोग गरेका छन् भने युद्धको विभीषिका दर्शाउन खैरो रंग उपयोग गरेका छन् । अनि समुद्र चित्रित गर्न उनले नीलो रंगको प्रयोग गरेका छन् । प्रकृतिको विशालता र मानिसको अल्पताको वैपरीत्यलाई उनले उम्दा चित्रण गर्न सफल भएका छन् । 

होसेनीको औपन्यासिक शिल्पका प्रशंसकहरू उनको अर्को उपन्यासको प्रतीक्षामा थिए तर उनले एकदमै सानो काव्यकथा प्रस्तुत गरेका छन् । उनका लागि यो नौलो विधा भएपनि उनको दक्ष लेखनीको प्रभाव यसमा पनि निहित छ । 

होसेनीका कृतिहरूको प्रमुख उद्देश्य नै सुखसयलमा बसेका पाठकहरूको संवेदनालाई खल्बल्याउने गरी विश्वका विभिन्न भागमा दुःख र अन्याय बेहोर्ने मानिसको बारेमा बताउनु हो । आफ्नो घरको सुरक्षामा बसेका पाठकले घर छोडेर हिँड्नुपरेका शरणार्थीको पीडा बुझून् भनेर नै होसेनीले सी प्रेयरको रचना गरेका हुन् । 

उनका सबै पुस्तकले गम्भीर र उदास विषय छानेका हुन्छन् र मानिसले भोगेका पीडालाई सहानुभूतिको शक्तिले शमन गर्ने सामर्थ्य राख्छ भन्ने तथ्यलाई पनि स्थापित गरेको देखिन्छ । ती पुस्तकहरूले पाठकलाई आख्यानको स्वादमा मात्र नरमाएर पीडित व्यक्तिहरूको सहायताका लागि काम गर्न समेत प्रेरित गरिरहेका हुन्छन् । सी प्रेयरको बिक्रीबाट आएको रकम पनि पश्चिम एसियाका शरणार्थीहरूको जीवनमा सहजता ल्याउनका लागि खर्च गरिने होसेनीको संस्थाले जनाएको छ । 

सी प्रेयर आधुनिक विश्वले बेहोरिरहेको मानवीय संकटको दारुण चित्र प्रस्तुत गर्न सफल कृति हो । मन्त्रको जस्तो संक्षेप रूपमा आख्यान र कविताको उच्च भावलाई पुस्तकले प्रस्तुत गर्न सफल भएको छ ।