कात्तिक १५, २०८०
बाराको कलैया उपमहानरपालिका–६ मदर्सा टोलमा रहेको बाल एकता इंग्लिस बोर्डिङ स्कूलका प्रिन्सिपल गुड्डु भनिने रुपेश स्वर्णकारको हत्याका मुख्य योजनाका सोही विद्यालयकी पूर्वशिक्षिका तथा लेखापाल राधा गुप्ता रहेको ख...
काठमाडौं–एकसाता अघि ललितपुरको सुमेरु अस्पतालमा दुबै मिर्गौलाले काम नगरेको एक बालक उपचारको लागि भर्ना भए ।
उमेर १३ वर्षको भएपनि उनको अवस्था हेर्दा कम उमेरका जस्ता देखिन्थे । उमेर अनुसार उनको उँचाइ र तौल निकै कम थियो ।
‘दुबै मिर्गौलाले काम गर्नै छाडेको अवस्थामा अस्पतालमा आइपुगेका थिए, हेर्दा नै उनको शरीरको अवस्था तौल र उँचाइ निकै कम थियो,’ बालकको उपचारमा संलग्न मिर्गौला तथा बालरोग विशेषज्ञ डा देवेन्द्र श्रेष्ठले भने, ‘समयममा स्वास्थ्य परीक्षण नगराउँदा दुबै मिर्गौला विग्रिसकेको रहेछ ।’
सास फेर्न गाह्रो हुने र शरीर सुन्निन थालेपछि उनलाई आफन्तले अस्पताल ल्याएका थिए । अस्पतालमा स्वास्थ्य परीक्षण गर्दा दुबै मिर्गौला फेल भइसकेको थाहा पाएपछि उनको परिवारले अहिले नियमित डायलाइसिस गराइरहेका छन् ।
यस्तै रुकुमका १४ वर्षीय गणेश मल्लको पनि दुबै मिर्गौला फेल भएको छ । उनी पहिला–पहिला कहिलेकाही वेहोस भइरहन्थे । शुरुमा गणेशको परिवारले कमजोरीका कारणले होला भन्ने सोचेर वेहोस हुने समस्यालाई त्यति धेरै वास्ता गरेनन् । तर पटक–पटक बेहोस हुन थालेपछि गणेशलाई उपचारका लागि नेपालगञ्ज लगियो । नेपालगञ्जमा स्वास्थ्य परीक्षण गर्दा दुबै मिर्गौलाले काम नगर्ने अवस्थामा पुगेको पत्ता लाग्यो । अहिले गणेशको मिर्गौला उपचार केन्द्र, बनस्थलीमा सातामा दुईपटक डायलाइसिस हुने गरेको छ ।
यी दुई जना त प्रतिनिधि पात्र मात्रै हुन् । पछिल्लो समय मिर्गौला फेल भएका बालबालिकाहरु बढ्दै गएको चिकित्सकहरुले बताएका छन् ।
सरकारले मिर्गौला रोगीका लागि डायलाइसिस र प्रत्यारोपण सेवा निशूल्क गरेको छ । अस्पतालहरुमा मिर्गौला रोगको उपचार गराउने बिरामीको संख्या दैनिक बढ्दै गएको छ ।
पछिल्लो समय बालबालिकामा मिर्गौला फेल हुने समस्या बढ्न थालेको मिर्गौला रोग विशेषज्ञ डा.ऋषि कुमार काफ्लेले बताए । बालबालिकाको मिर्गौला कस्तो अवस्थामा छ भनेर समय समयमा परीक्षण नगर्दा मिर्गौला फेल भइसकेपछि मात्रै उपचारमा आउने गरेको उनले बताए ।
डा. काफ्लेले लोकान्तरसँग भने, ‘अहिले मिर्गौला फेल भएर उपचारमा आउने बालबालिका बढिरहेका छन्, मिर्गौला फेल भइसकेर सास फेर्न गाह्रो हुने र शरीर सुन्निन थालेपछि मात्रै बालबालिकाहरु उपचारको लागि आउने गरेको पाएका छौं ।’
एउटा मिर्गौलामा १० लाख नेफ्रोन हुन्छ । सामान्यतया स्वास्थ्य शिशू जन्मदा उसले १० लाख नेफ्रोन लिएर जन्मिएको हुनुपर्छ । तर गर्भअवस्थामा राम्रोसँग पोषण नपाएकी गर्भवतीबाट जन्मने शिशूमा १० लाख नेफ्रोन नहुन सक्छ ।
नेफ्रोन कम भएका बालकालिकको मिर्गौला कमजोर हुने र उसमा मिर्गौला रोगको जोखिम उच्च रहने मिर्गौला रोग विशेषज्ञ डा. ऋषि कुमार काफ्लेले बताए ।
बालबालिकाको उमेर अनुसार उचाइ र तौल नबढेमा मिर्गौला फेल हुने जोखिम उच्च रहने डा. काफ्लेको भनाइ छ ।
‘केही समय अघि हामी कहाँ डायलाइसिसका लागि आएका एकजना १३ वर्षीय बालक हेर्दा निकै कम उचाइ र तौलको हुनुहुन्थ्यो, १३ वर्षको बालक भनेर पत्याउनै नसकिने थियो,’ डा. काफ्लेले भने, ‘त्यसैले बालबालिकाको उमेर अनुसार उचाइ र तौल बढेको छैन भने मिर्गौला जाँच गराइहाल्नु पर्छ ।’
सामान्यतया पिसाबमा एलोमिन र रगतमा क्रियाटिनको परीक्षण गराउँदा मिर्गौलामा समस्या भए नभएको थाहा पाउन सकिन्छ । तर बालबालिकामा भने अल्ट्रासाउण्ड गरेर जाँच गराउनु उपयुक्त हुने डा. काफ्लेको भनाइ छ ।
मिर्गौलाको काम शरीरको रगत शुद्धीकरण गर्ने हो । हामीले खाने खानाबाट पोषण सँगै शरीरलाई आवश्यक नपर्ने टक्सिन पनि उत्पादन हुन्छ ।
मिर्गौलाले हाम्रो शरीरलाई आवश्यक नपर्ने पदार्थलाई बाहिर निकाल्ने काम गर्छ । मिर्गौलामा खराबी आएमा यी कामहरु गर्न सक्दैन् । मिर्गौला फेल भएका बिरामीहरुमा क्याल्सियम कम हुने, रगतको कमी, फोस्फोरस तथा यसिडहरु बढ्ने गर्छ । जसको कारण मुटु कलेजो लगायत शरीरका अन्य भागलाई समेत असर पर्दै जान्छ ।
बाराको कलैया उपमहानरपालिका–६ मदर्सा टोलमा रहेको बाल एकता इंग्लिस बोर्डिङ स्कूलका प्रिन्सिपल गुड्डु भनिने रुपेश स्वर्णकारको हत्याका मुख्य योजनाका सोही विद्यालयकी पूर्वशिक्षिका तथा लेखापाल राधा गुप्ता रहेको ख...
पाल्पामा १९ वर्षीया किशोरीलाई बलात्कार गरेको आरोपमा एक जना पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेमा गुल्मीको इस्मा गाउँपालिका ६ का २६ वर्षीय जिज्ञाश दाहाल रहेका छन् । उनलाई मंगलवार साँझ पक्राउ गरिएको प्रहरीले जनाएको...
तत्कालीन प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) अशोक सिंहले २०७९ फागुन १० गते जिम्मेवारीबाट राजीनामा दिए । प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी)को लाइनमा रहेका सिंहको जन्ममितिमा कैफियत देखिएपछि राजीनामा दिनुपरेको थियो ।&...
नेपाली सेनाका कर्णेल कामेश्वर यादवको घरमा चोरी भएको छ । ललितपुर महानरपालिका–१८ भैँसेपाटीमा रहेको उनको घरबाट १९ लाख ४२ हजार ६ सय रुपैयाँसहित विभिन्न सामानहरू चोरी भएको जिल्ला प्रहरी परिसरका एसएस...
काठमाडौँ उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले ‘कल गर्ल’ चाहिएमा उपलब्ध गराइदिने भनी ठगी गर्ने दुई जनालाई पक्राउ गरी आज सार्वजनिक गरेको छ । सामाजिक सञ्जालबाट ‘कल गर्ल’ उपल...
भैहवाबाट झण्डै २० किलोमिटर पश्चिममा छ रुपन्देहीको सियारी–५ मा बैदौली गाउँ । सोही गाउँकी ३३ वर्षीया सावित्रा खरेल खनाल आमा बन्ने खुसीको मुखैमा थिइन् । विवाह गरेको दुई वर्ष मात्रै पुग्नै लाग्दा सावित्रा आम...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...
आत्मिक शुद्धताका पक्षपाती दार्शनिक सुकरात चौबाटोमा उभिएर एथेन्सबासीलाई आह्वान गरिरन्थे– ‘तपाईं नीति, सत्य र आत्माको शुद्धताका लागि किन ध्यान दिनुहुन्न ?’ उनका अर्थमा त्यो जीवन बाँच्न योग्य हुँदैन...