यदी तपाईं मुटुरोगबाट बच्न चाहनुहुन्छ भन्ने निम्न लिखित कुरा हरुमा ध्यान दिनुस् । प्राय: जसो अवस्थामा केही न केही मुटुरोगको जोखिम भएकै ब्यक्तिमा हार्ट अटेक, मस्तिस्कघात वा अन्य मुटुरोग लग्ने गर्छ। त्यसैले तपाईं सँग त्यस्ता मुटुरोग्का कुनै जोखिमहरु छन् कि छैनन् पत्तालगाउनु जरुरी हुन्छ । यदी केही जोखिमहरु छन् र तपाईं ले त्यसको समयमै पहिचान र नियन्त्रण गर्नु सक्नु भयो भन्ने मुटुरोग को खतरा बाट बच्न सक्नुहुन्छ । 
लामो समयदेखि यस्तै जोखिमहरु शरीर भित्र भएर पत्ता न लागेर नियन्त्रण नहुँदा नै मानिसलाई मुटुरोगको सम्भावना बढेको बुझिन्छ। किनभन्ने मुटुरोगको थालनी भाईसकेको धेरै महिना र वर्षसम्ममा पनि केही लक्षण देखा नपर्न पनि सक्छ। प्राय: मुटु रोग अगाडि बढी सकेपछि मात्र हामी लक्षण देखिने भएकोले यसको कारण पत्ता लगाइ रोक्थाम र नियन्त्रण गर्नु नै बुद्धिमानी मानिन्छ। 

प्रथम : चुरोट/मदिरा

अरु सबै कुरा राम्रो भएपनि यो कारण ले मात्र पनि तपाईं लाई मुटुरोगको जोखिम हुन्छ। र अरु केही जोखिम हरु पनि छन् भन्ने , यो झन बढी खतरनाक हुन सक्छ। स्वास्थ्य भविश्य को लागि चुरोट खाँदै नखानु र मदिरा पनि सकेसम्मा नखानु वा काम खानु सुरक्षित हुन्छ। चुरोटले हार्ट अटेक को र मदिरा ले ब्रेन अटेक को खतरा २-३ गुणा बढाउँछ ।

दोस्रो : उच्चरक्तचाप 

प्रत्येक घर मा १-२ जना लाई उच्च रक्तचाप भएको र अधिकांशले औषधि खान न चाहेको र औषधि खाएपनि धेरैको रक्तचाप राम्रो नियन्त्रण नभएको अवस्था देखिन्छ। यस्ले गर्दा मुटु, मस्तिस्क र म्रिगौलामा ठूलो, दीर्घ र नदेखिने असर प्रत्येक क्षण भई रहेको हुन्छ। रक्तचाप को नियन्त्रण शुरु देखिनै गर्न सकेमा यसको प्रकोपबाट सजिलै बाँच्न सकिन्छ। तर समाजमा विध्यमान भ्रमहरुले असंख्य ब्यक्तिहरु को स्वास्थ्यलाई जोखिमामा मात्रै होइन कि अल्प आयु मै ज्यान को खतरा बढेको देखिन्छ। समय मै चिकित्सकिय परामर्श अनुसार जीवनशैली, खनपिन र औषधि को उपयुक्त प्रयोगले हामी आफूलाई स्रक्षित गर्न सक्छौ।

तेस्रो : कोलेस्टेरोल 

उच्च कोलेस्टेरोलले हृदयाघातको खतरा लगभग ३ गुणा बढाउँछ । कोलेस्टेरोलको मात्रा रगतमा जति धेरै हुन्छ, हृदयाघातको खतरा पनि त्यति नै धेरै हुन्छ । उच्च कोलेस्टेरोलको केही लक्षण हुँदैन, रगतको जाँच नगरेसम्म उच्च कोलेस्टेरोल छ कि छैन थाहा हुँदैन । त्यसैले बिहान खालि पेटमा रक्तपरीक्षण गरी आफ्नो कोलेस्ट्रोलको मात्रा थाहा पाउनुहोस् । मधुमेह, उच्च रक्तचाप, मोटोपना र परिवारमा हृदयाघात भइसकेको व्यक्तिले आफ्नो कोलेस्टेरोलको मात्रा थाहा पाउनु जरुरी हुन्छ ।

२० वर्ष भन्दा माथिका प्रत्येक ब्यक्तिले आफ्नो रगत मा कोलेस्टेरोल को मात्रा कति छ थाहा हुनपर्छ। कोलेस्ट्रोललाई ३ महिना भित्र खनपिन र जीवनशैली ले नियन्त्रण मा लिन नसकेको अवस्था मा औषधिको प्रयोग निरन्तर लामो समय सम्म नटुटाइ गर्नु नै सर्वोत्त्तम मानिन्छ। कहिले काहि शुरुदेखी नै औषधि खानु राम्रो हुन्छ।

चौथो : मधुमेह

मधुमेह हुनेहरुलाई हृदयाघातको खतरा २-३ गुणा बढाउँछ । लामो समयदेखि मधुमेह भएको व्यक्तिलाई यसको खतरा झन् बढी हुन्छ । बिहान खालि पेटमा रगत जाँच गरी सुगरको मात्रा थाहा पाउनुस् । सुरुसुरुमा मधुमेहको केही लक्षण नहुन सक्छ । त्यसैले रक्तपरीक्षण नै मधुमेह थाहा पाउने उपयुक्त तरिका हो । मधुमेहको उचित उपचार भएमा मुटु रोगको सम्भावना घट्छ । मधुमेह को बिरामीले प्रेसर, सुगर, कोलेस्टेरोल को राम्रो नियन्त्रण गर्नु पर्छ। चुरोट एउटा पनि खानु हुँदैन ।

पाँचौ : मोटोपना

यदी तपाईं मोटो हुनुहुन्छ वा कम्मर वरिपरि धेरै बोसो रहेछ भने हृदयाघातको खतरा बढी हुन्छ । तपाईंले आफ्नो चाहिने तौल पत्ता लगाउन उचाइ (सेमि) बाट १०० घटाउँनुहोस् । तपाईंको तौल योभन्दा कम हुनुपर्छ । जस्तैः १६० सेमि उचाइ हुँदा, तपाईंको तौल १६०-१०० . ६० केजीभन्दा बढी हुनु हुँदैन । आफ्नो पेटको मोटाइ नाइटोको वरिपरि नाप्नुहोस् र हिपको मोटाइ सबभन्दा चौडा भागमा नाप्नुहोस् कम्मरको नाप र हिपको नापको रेसियोलाई 'वेस्ट हिप रेसियो' भनिन्छ । यो रेसियो पुरुष र महिलाको क्रमश ०.९० र ०.८५ भन्दा कम हुनुपर्छ ।

परिवार, कार्यालय वा अर्थव्यवस्थासँग सम्बन्धित तनावले पनि हृदयाघात निम्त्याउन सक्छ । डिप्रेसनले पनि हृदयाघात निम्त्याउन सक्छ । तपाईंलाई पनि डिप्रेेसन वा अत्यधिक तनाव छ कि छैन विचार गर्नुहोस् ।
नियमित रूपमा अत्यधिक मदिरा सेवन गर्नु वा एकदिनमै अत्यन्तै धरै मदिरा सेवन गर्नु -बिन्ज डि्रन्किङ) ले पनि हृदयाघात निम्त्याउन सक्छ । पुरुषले २० ग्राम र महिलाले १० ग्राम प्रतिदिनभन्दा बढी मदिराको सेवन स्वास्थ्यका लागि हानिकारक मानिन्छ ।

यदि तपाईंलाई माथि उल्लिखित १ भन्दा बढी कारक तत्त्वहरू छन् भने हृदयाघाताको खतरा धेरै गुणा बढी हुन्छ । तपाईं आफ्नो दिनचर्यामा ससानो परिवर्तन गरेर हृदयाघातबाट सजिलैसँग बच्न सक्नुहुन्छ । तलका उपाय अपनाएर हृदयाघातबाट बच्नुहोस् ।

अन्य महत्त्वपूर्ण सल्लाहहरु 

1.    नियमित रूपले ताजा फलफूल, प्रशस्त सागसब्जी र माछाको प्रयोग गर्नोस् ।

2.    नियमित शारीरिक गतिविधि, दैनिक आधा घन्टा हिँडडुल गर्ने बानी बसाल्नुहोस् । -हिँडडुल गर्ने, दौडिने, साइकल चलाउने, पौडी खेल्ने, ट्रेड मिलमा दौडिने । याद राख्नुहोस्: जटिल वा गाह्रो व्यायामले उल्टै मुटुलाई हानि पनि गर्न सक्छ ।

3.    मदिराको सेवन नगर्ने

4.    मोटोपना भएमा तौल घटाउने र नियन्त्रण राख्ने ।

5.    आफ्नो दैनिक आहारमा नुन, चिनी, घिउ र चिल्लो (फैट) को सेवन सकेसम्म कम गर्ने

6.    डिप्रेसन वा तनावलाई कम गर्ने, यसका लागि घर र कार्यालयमा सौहार्दपूर्ण वातावरण सिर्जना गर्ने

7.    चुरोट/बिंडीको सेवन बन्द गर्नुहोस् । यसको सेवन बन्द गरेको दिनदेखि नै हृदयाघातको खतरा कम हुँदै जान्छ ।

8.    मिधुमेह, उच्च कोलेस्टेरोल, उच्च रक्तचापको नियन्त्रण गर्नुहोस् । यसका लागि नियमित शारीरिक गतिविधि, स्वस्थ आहार, तौल घटाउने र आवश्यक परेमा औषधि प्रयोग गर्नुहोस् ।