कात्तिक २२, २०८०
दशैं वरिपरि मुलुकमा केही राजनीतिक परिदृश्यहरू देखिए । दशैंको रौनकसँगै पूर्वमा कोशीको छालले केही तरंग ल्यायो । कोशी प्रदेशमा कांग्रेसभित्रको ‘अर्ध विद्रोह’ले पाँच दलीय गठबन्धनमात्रै धर्मराएन, कांग्र...
बुटवल – मुलुकले संघीयताको अभ्यास थालेको पनि एक वर्ष पुग्न लाग्यो । सात प्रदेशको संघीय अभ्यास गरेको मुलुकमा ३ वटा प्रदेश (प्रदेश ४, ६ र ७) ले आफ्नो स्थायी राजधानी र प्रदेशको नाम टुङ्गो लगाइसकेका छन् । तर प्रदेश नम्बर १, २, ३ र ५ भने स्थायी राजधानी र नामाकरणका विषयमा अझै अलमलमा छन् ।
सांसद, मुख्यमन्त्री तथा दलका नेताहरूमा भेगीय स्वार्थ बढ्दै गएपछि प्रदेश नम्बर ५ को नाम र राजधानी कहिले टुङ्गो लाग्ने भन्ने अनिश्चित छ ।
राजधानीबारे बोल्नै चाहँदैनन् मुख्यमन्त्री !
प्रदेशको राजधानी र नामाकरणबारे प्रदेश ५ का मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेल एकशब्द पनि बोल्न चाहँदैनन् । आफ्नो नेतृत्वको सरकारसँग दुईतिहाइ बहुमत हुँदाहुँदै पनि मुख्मन्त्री पोखरेल यस विषयमा बोल्न नचाहनुले यसमा उनको गम्भीर स्वार्थ रहेको देखिन्छ ।
उनी प्रदेशको अस्थायी राजधानी बुटवलमा प्रत्येक दिन हुने विभिन्न कार्यक्रममा सहभागी हुन्छन् । ती कार्यक्रमहरूमा भाषण पनि गर्छन् । ‘प्रदेशको स्थायी राजधानी कहाँ हुने र नाम के राख्ने भन्ने विषयमा बहस गर्न जरूरी छैन, बरु २० वर्षपछिको राजधानी कस्तो हुने भन्ने बारेमा सोचौं,’ भनेर टार्छन् ।
अन्य प्रदेशहरूले नाम र राजधानी टुङ्गो लगाउँदै गएपछि नेपालको मध्यभागमा रहेको मिनी नेपालजस्तै (पहाड/तराई समेटिएको) प्रदेश ५ को स्थायी राजधानी कहाँ हुन्छ भन्ने बहस सतहमा आएको छ । जनतादेखि सांसदसम्म स्थायी राजधानी आफ्नो पायक पर्ने स्थानमा परोस् भन्ने ध्याउन्नमा देखिन्छन् । तर छिट्टै तोकियोस् भन्ने जनचाहना छ ।
सत्तापक्षकै कारण ढिलाइ भयोः प्रतिपक्ष
नेपाली कांग्रेसका सांसद वीरबहादुर रानाले सत्तापक्षको अलमलका कारण प्रदेशको राजधानी र नामाकारणमा ढिलाइ भएको बताए ।
‘सत्तापक्षको दुईतिहाइ बहुमत छ । उहाँहरूले चाहनुभयो भने बुटवल बनाउन पनि सक्नुहुन्छ र दाङ लैजान पनि सक्नुहुन्छ,’ रानाले भने, ‘मुख्यमन्त्रीको चाहना बुटवल राजधानी होस् भन्ने छैन । सकेसम्म दाङ लैजाने कसरतमा हुनुहन्छ । तर त्यो सम्भव देखिँदैन ।’
सत्तापक्षका सांसदहरूमा पनि भेगीय समस्या देखिएको रानाको भनाइ छ । प्रतिपक्षले राजधानी र प्रदेशको नामाकरण छिट्टो टुङ्ग्याउन सदनमा पटक–पटक आग्रह गर्दै आएको छ ।
संघीय समाजवादी फोरमका सांसद शहसराम यादव आफूहरूले राजधानी छिट्टो टुङ्ग्याउनुपर्छ भनेर पटक–पटक भन्दा पनि मुख्यमन्त्रीले सुनुवाइ नगरेको आरोप लगाउँछन् ।
मुख्यमन्त्रीले गल्ती गरेः विश्लेषक
विश्लेषक तथा लेखक ऋषि आजादले मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले राजधानी र प्रदेशको नामाकरण नटुङ्ग्याएर ठूलो गल्ती गरेको बताए ।
‘सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्रीमध्ये पोखरेल सिनियर हो । उहाँ प्रधानमन्त्री केपी ओलीको पनि नजिकको मान्छे हो । प्रदेशसभा गठन भएको ८ महिनासम्म पनि राजधानी र नाम टुङ्ग्याउन नसकेर उहाँले ठूलो गल्ती गर्नुभो ।’
मुख्यमन्त्रीले जति ढिलाइ गरेपनि प्रदेश राजधानी बुटवलबाट अन्यत्र सर्ने सम्भावना नभएको आजादको भनाइ छ ।
‘जनताको भावनाविपरीत गए मुख्यमन्त्रीलाई अफ्ठ्यारो पर्छ,’ उनले भने, ‘अब छिट्टै संसद् अधिवेशन बोलाएर पहिलो काम प्रदेशको राजधानी र नामाकरण टुङ्ग्याउनुपर्छ ।’
सिफारिस समितले कार्यविधि र नेतृत्व नै पाएन !
प्रदेशको नाम र राजधानी सिफारिस गर्न संसद्ले गठन गरेको समितिले झन्डै दुई महिनासम्ममा पनि कार्यविधि समेत बनाउन सकेको छैन ।
प्रदेश सभाले २४ साउनमा प्रदेश ५ को नाम र राजधानी सिफारिस गर्न तीन महिनाको समय दिएर १५ सदस्यीय विशेष समिति गठन गरेको थियो । तर दुई महिनासम्म पनि समिति र कार्यविधि बनाउन नसकेर अलमलमा छ ।
यो समितिको अवधि तीन महिना तोकिएको छ । समितिभित्र पनि नेतृत्वका विषयमा चलेको उही भेगीय विवादका कारण समितिको प्रभावकारितामा समेत प्रश्न उठेको छ ।
१५ सदस्यीय समितिमा नेकपाका ८, कांग्रेसका ४ र अन्य दलका ३ सांसद रहेका छन् ।
समितिमा अर्घाखाँचीका सांसद् धेरै रहेका छन् । अर्घाखाँचीका ३, रूपन्देहीका २, कपिलवस्तुका २, बर्दियाका २ र पाल्पाका २ जना रहेका छन् ।
त्यस्तै दाङ, रोल्पा, गुल्मी र प्युठानबाट एक–एकजना परेका छन् ।
यस्तो छ दलीय अंकगणित
यस प्रदेशमा पहाडका ६ र तराईका ६ जिल्ला गरी १२ वटा जिल्ला पर्छन् । प्रदेश ५ मा नेकपाका ६१, कांग्रेसका १९, फोरमका ५ र राजमो र राजपाका एक–एकजना गरी ८७ सांसदहरू छन् ।
दशैं वरिपरि मुलुकमा केही राजनीतिक परिदृश्यहरू देखिए । दशैंको रौनकसँगै पूर्वमा कोशीको छालले केही तरंग ल्यायो । कोशी प्रदेशमा कांग्रेसभित्रको ‘अर्ध विद्रोह’ले पाँच दलीय गठबन्धनमात्रै धर्मराएन, कांग्र...
नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य तथा सांसद डा. चन्द्र भण्डारीले पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाले अब नेतृत्व छाड्नुपर्ने बताएका छन् । पार्टीको लुम्बिनी प्रदेश सम्मेलनमा शनिवार बोल्दै भण्डारीले देउवाले अब...
मोहन वैद्यले नेतृत्व गरेको नेकपा (माओवादी क्रान्तिकारी)ले गरेको लालमार्च तथा सभामा कुर्सी हानाहान भएको छ । क्रान्तिकारीले १३१ औं माओ दिवसका अवसरमा काठमाडौंको शान्ति वाटिकामा गरेको मार्चपासमा कुर्सी हानाहान...
नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले कोशी प्रदेशमा सर्वदलीय सरकारको आवश्यकता रहेको बताएका छन् । विराटनगर विमानस्थलमा शनिवार सञ्चारकर्मीहरूसँग कुराकानी गर्दै पूर्वप्रधानमन्त्रीसमेत रहेका न...
मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाईं र नेकपा (एमाले)का नेता महेश बस्नेतले काठमाडौं उपत्यकामा बिहीवार छुट्टाछुट्टै प्रदर्शन गर्ने भएपछि सुरक्षा निकायहरू यतिबेला ‘हाई अलर्ट’मा छन् । नेपाल प्रहरीले प्...
नेकपा एमालेको भ्रातृ संगठन राष्ट्रिय युवा संघ नेपाल लुम्बिनी प्रदेश कमिटीको अध्यक्षमा रुपन्देही देवदहका सुरज खरेल निर्विरोध निर्वाचित भएका छन् । प्रथम अधिवेशनबाट उनी अध्यक्ष पदमा सर्वसम्मत निर्वाचित भएका हुन् । ...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...