काठमाडौं — मोबाइल फोनबाट निस्कने रेडिएसनले कति हानि गर्छ ? यो विकिरणले ट्युमरको खतरा हुन्छ ? यसबाट कसरी बच्ने ?

यी प्रश्नहरूमाथि वैज्ञानिकहरूले वर्षौंदेखि खोज गरिरहेका छन् तर यसको कुनै सटीक उत्तर छैन । 

मोबाइलको रेडिएसन एक्सरे र परावैजनी विकिरणको तुलनामा कम शक्तिशाली हुन्छ । एक्सरे र परावैजनी विकिरणले हाम्रो डीएनएमा भएका रासायनिक बन्डलाई फुटाउने क्षमता राख्छन् । 

अमेरिकी क्यान्सर सोसाइटीले विकिरणबाट दिमाग, शिर र गलामा ट्युमर हुन्छ कि हुँदैन भनी अनुसन्धान गरिरहेको छ । 

सोसाइटीका अनुसार, मोबाइलबाट निस्कने विकिरणले हाम्रो डीएनएमै परिवर्तन ल्याउन चाहिँ सक्दैन । त्यसैले मोबाइलको विकिरणले क्यान्सर जस्तो रोग उत्पन्न गराउँछ भनिहाल्न मिल्दैन । 

कुन फोनबाट कति रेडिएसन निस्कन्छ जान्न्का लागि विशेष अवशोषण दर (एसएआर) को मापदण्ड बनाइएको छ । यसबाट हामीलाई विकिरणको असर मानव शरीरमा कति पर्छ भन्ने थाहा हुन्छ । 

एसएआर भनेको त्यस्तो स्तर हो जुन मोबाइलले धेरै पावरको प्रयोग गर्दा निस्कन्छ । मोबाइल कम्पनीहरूले यसको जानकारी देशको नियमनकारी संस्थालाई दिनुपर्ने हुन्छ । 

तर हामीहरू फोन किन्दा यसमा ध्यानै दिँदैनौं । 

जर्मन फेडरल अफिस फर डेटा प्रोटेक्सनले एउटा सूची तयार गराएको छ जसमा नयाँ तथा पुराना स्मार्टफोनबाट निस्कने विकिरणको जानकारी दिइएको छ । 

सबभन्दा धेरै विकिरण फाल्ने मोबाइलको सूचीमा वान प्लस र हुआवे तथा नोकिया लुमिया सबभन्दा माथि छन् । आईफोन ७ चाहिँ दशौं, सोनी एक्सपिरिया एघारौं, जेडटीई तेह्रौं र ब्ल्याकबेरी डीटीईके चौधौं स्थानमा छन् । 

मोबाइल रेडिएसनसम्बन्धी कुनै गाइडलाइन छैन जसबाट कति रेडिएसनलाई सुरक्षित मानिन्छ भन्ने थाहा होस् । 

जर्मनीको एक एजेन्सीले केवल त्यही फोनलाई मान्यता दिन्छ जसको एब्जर्पसन लेभल (अवशोषण स्तर) ०.६० भन्दा कम हुन्छ । सूचीमा जति फोन छ त्यसको स्तर यसभन्दा दुईगुणा छ । 

सबभन्दा कम विकिरण भएको फोनको कुरा गर्दा सोनी एक्सपिरिया एम ५ सबभन्दा माथि छ । त्यसपछि स्यामसङ ग्यालेक्सी नोट ८, एस सिक्स एज प्लस, गूगल प्लस एक्सेल र स्यामसङ ग्यालेक्सी एस ८ र एस ७ एज आउँछन् । 

मोटोरोलाका केही फोनमा पनि कम विकिरण पाइयो । आफ्नो फोनको विकिरण जाँच्न चाहनुहुन्छ भने मोडल हेर्नुस् । फोनको वेबसाइटमा पनि त्यसको जानकारी हुन्छ । 

रेडियो फ्रिक्वेन्सी फोनभित्रको एन्टिनानजिक हुन्छ । फोनलाई आफूसँग टाँसेर राख्नुभएमा हानिको सम्भावना बढी हुन्छ । तर अन्य तत्त्वले पनि असर पार्छन् .