बुटवल – बुटवल उपमहानगरपालिकाले पहिलो पटक किसानको धान धितोमा राखेर कृषि ऋण प्रदान गर्ने प्रक्रियाको शुरूवात गरेको छ ।

धान धितो कार्यक्रम नमूना र पहिलो प्रयास भएको जनाइएको छ ।

खेतीयोग्य जमिन मासिने र नासिने क्रमले कृषि कर्मसमेत प्रभावित हुँदै गइरहेका बेलामा कृषिमा आकर्षण बढाउन यस्तो अभियान शुरू गरिएको उपमहानगरपालिका प्रमुख शिवराज सुवेदीले बताए । उपमहानगरले अनुदानका रुपमा किसानलाई वितरण गरेको मौलिक पोषक बीउबाट उत्पादित धानलाई धितोका रुपमा राख्ने व्यवस्था मिलाइएको छ ।

किसानले उत्पादन गरेको धानलाई टोलकै सहकारीमा धितो राखेर सहकारीमार्फत् किसानलाई ऋण प्रदान गर्ने कार्यक्रम बुटवल क्षेत्रको नयाँ अभियान हो । धानखेतीका लागि उपयुक्त योजना अनुसार बिहीवार बुटवल–१४ सेमलारमा रहेको सिम्रीक कृषि सहकारी संस्था र बुटवल उपमहानरपालिकाबीच समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गरिएको छ ।

बुटवल उपमहानगरपालिकाबाट प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत राजेन्द्र सिग्देल र सिम्रीक कृषि सहकारी संस्थाका अध्यक्ष गणेशबहादुर गाहाले सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे । बुटवलको सेमलार, मोतिपुर क्षेत्रका किसानले उत्पादन गरेको धान उचित भण्डार स्थानको अभावको कारण उचित मूल्य बिना नै बिक्री गर्दै आएका थिए ।

अब किसानले सहकारीमा आफूले उत्पादन गरेको धानलाई धितोको रुपमा राखेर कृषि ऋण लिन सक्छन् । किसानले यसरी उत्पादन गरेको धान सहकारीमा राखेमा कुनै पनि भाडा तिर्नुपर्दैन । किसानको भाडा नगरपालिकाले तिरिदिने छ । त्यसक्षेत्रको करीब ३ हजार हेक्टरमा धान खेती हुँदै आएको अनुमान छ । 

ती खेतमा सिँचाइको समेत प्रबन्ध छ । सेमलार र मोतिपुरका खेतीयोग्य जमिनलाई थप प्लटिङ हुन नदिइ र अहिलेका त्यहाँका बस्तीलाई समेत व्यवस्थित कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने सम्बन्धमा स्थानीय किसानबीच छलफल समेत चलिरहेको उपप्रमुख गुमादेवी आचार्यले बताइन् । किसान आपसमा सहमतिमा आएका एक गाउँ एक बस्ती बनाएर बाँकी जग्गामा व्यावसायिक खेती गर्ने सोच उपमहानगरपालिकाको रहेको उनले बताइन् ।

प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत राजेन्द्र सिग्देलले किसानको समस्यालाई समाधान गर्नको लागि पहिलो चरणमा किसानको धानलाई भण्डारणमा अनुदान प्रदान गरिएको उल्लेख गर्दै अब प्रोत्साहनका नयाँ कार्यक्रम बनाइने बताए । आगामी दिनमा अन्य गहुँ, दालजन्य कृषि उपज समेत भण्डार गरी किसानलाई ऋण उपलब्ध गराउने तयारी गरिएको उनले बताए ।

उपमहानगरका वरिष्ठ कृषि अर्थविज्ञ भीमनाथ शर्माका अनुसार साविकको मोतिपुर र सेमलार गाविसमा पर्ने ६ वटालाई उपमहानगरपालिकाले कृषिमा बिशेष प्राथमिकता दिने योजना बनाउँदैछ । किसानले उत्पादन गरेको धानलाई सहकारीमा भण्डारण गरेबापत सहकारीले लिने भाडा रकम नगरपालिकाले प्रदान गर्नेछ । जसको लागि नगरपालिकाले २ लाख ५० हजार रुपैयाँको सम्झौता सहकारीमार्फत् गरेको हो ।

किसाले यसरी भण्डारण गरेको धानलाई धितोको रुपमा सहकारीले स्वीकार गरी ऋण समेत प्रदान गर्ने सम्झौता गरिएको छ । ऋण चुक्तापश्चात् किसानले आफ्नो धान बिक्री गर्न पाउने सिम्रीक कृषि सहकारी संस्थाका अध्यक्ष गणेशबहादुर गाहा मगरले जानकारी दिए ।

सहकारीका सचिव टोपनारायण घिमिरेका अनुसार विक्रम सम्वत् २०६६ सालमा स्थापना भएको सहकारीले आईडब्लू आरएमपीको अनुदानमा बीउ प्रशोधन केन्द्र, भण्डारण केन्द्र समेत स्थापना गरेर सञ्चालन गर्दैै आएको छ । १० कट्ठा क्षेत्रफल रहेको सहकारीले २ सय ५० मेट्रिक टनको ओपनज सेड निर्माण गरेको छ भने १ हजार ५ सय मेट्रीक टन र अर्को २ सय ५० मेट्रिक टन क्षमताको गोदाम घर निर्माण गरेको छ ।