फागुन १, २०८०
गरिबको घरआँगन कसैलाई मन पर्दैन । गरिबको लुगाफाटो कसैलाई मन पर्दैन । गरिबले ठूला कुरा गरेको कसैलाई मन पर्दैन । गरिब नाचेको, गरिब हाँसेको कसैलाई मन पर्दैन । यतिखेर गरिबले लडेको जनयुद्ध दिवस पनि कसैलाई मन ...
पछिल्ला दिनमा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले जनतालाई आफ्नो पार्टीको नीतिबारे प्रस्ट पार्नुभन्दा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली नेतृत्व सरकारको आलोचनामा समय खर्चिनुभएको छ ।
आलोचनाका सन्दर्भमा अबका चार वर्षसम्म नेपाली कांग्रेस सरकारमा अनुपस्थित रहने भएकाले नेकपामाथि अधिनायकवादको पूर्वाग्रही अभिव्यक्ति हुनसक्छ । आवधिक चुनाव लोकतन्त्रको अनुपम अङ्ग हो । विश्वव्यापीकरणको प्रभावले गाँजेको देशमा निर्वाचनमार्फत विजयी नेकपा नेतृत्व सरकारबाट अधिनायकवादी शासन कति सम्भव होला र ?
अहिले कांग्रेसका नेताहरूले कम्युनिस्ट नेतृत्व सरकारलाई अधिनायकवादी भन्दै गर्दा कांग्रेस मूल नेतृत्व आफ्नो आन्तरिक पार्टी जीवन स्वच्छ लोकतान्त्रिक विधिअनुरूप सञ्चालन भएको कम देखिन्छ । कांग्रेस सभापति देउवा अधिनायकवादी तवरले प्रस्तुत भएको पार्टीका शीर्ष नेताहरूको गम्भीर आरोप छ । सभापति देउवाले ओली नेतृत्व सरकारलाई आरोप लगाउँदै गर्दा आफ्नो प्रवृत्ति र चरित्रबारे भुसुक्क बिर्सनुहुँदैन ।
अहिले कांग्रेसभित्र सत्तामोह, नातावाद, कृपावाद, धनवाद र डनवाद हावी हुँदा मूल नेतृत्व कुहिरोको काग जस्तो बनिरहेको देखिन्छ । लोकतान्त्रिक पार्टीमा तानाशाही तवरले नेताको नजिकको इच्छाएको व्यक्तिले चुनावमा टिकट पाउने पद्धति कांग्रेसमा विद्यमान छ । वडा, नगर, क्षेत्र र जिल्लाबाट सिफारिश हुँदै अनुमोदन हुने प्रक्रिया कांग्रेस पार्टीमा नहुनु कांग्रेसभित्र आन्तरिक लोकतन्त्र छैन भन्ने आभास हुन्छ । प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभामा लज्जास्पद हार बेहोर्नु पनि मुख्य यिनै कारण हुन् ।
लामो राजनीतिक इतिहास भएको नेपाली कांग्रेस साना–साना विषयमा अहिले अल्झिनुभन्दा समृद्ध मुलुक निर्माण गर्ने योजना र प्रतिबद्धता नेपाली जनतासमक्ष गरे आगामी दिन उज्ज्वल बन्नसक्छ ।
जनताले कांग्रेस नेताबाट आरोप प्रत्यारोप भन्दा समृद्ध मुलुक निर्माण गर्ने ठोस खाका चाहेका छन् । यसबारे नेताहरू गम्भीर बन्न आवश्यक छ । वर्तमान जनमतले कांग्रेसको भूमिका रचनात्मक र सिर्जनशील प्रतिपक्षको बनाएको छ । अहिले सत्ताबाहिर बस्नुको पीडाले कांग्रेसका नेताहरू वर्तमान जनमतद्वारा निर्वाचित ओली नेतृत्व सरकारलाई अधिनायकवादी भन्नु लोकतन्त्रमाथिको उपहासबाहेक केही होइन ।
जनताबाट प्रधानमन्त्री ओलीलाई हरियो बत्ती नै छ । प्रधानमन्त्री ओलीका पनि कार्यशैलीमा कमजोरी होलान् तर समृद्ध मुलुकको जग राख्ने उनको पवित्र चाहनालाई तुरुन्त अवरोध नगरौं । अवरोध गर्न कांग्रेस नेताहरू तिललाई पहाड बनाउने कोशिशमा लाग्नु भनेको मुलुकमा अस्थिरतलाई निम्तो दिनु मात्र हो । मुलुकमा द्वन्द्व बढाउने काम मात्र हो ।
कांग्रेस शीर्ष नेताहरूबाट पार्टीभित्र आफ्ना राजनीतिक वैचारिक कार्यदिशाबारे बहस गर्नुपर्नेमा आफैंले समर्थन गरेर निर्माण गरेको संविधानमा लिपिबद्ध धर्मनिरपेक्षता जस्तो गम्भीर विषयमा विवादित भनाइहरू सार्वजनिक गर्नु दुःखद् पक्ष हो । कांग्रेस नेतृत्वले बुझेको हुनुपर्छ, नेपाल बहुधार्मिक देश हो । महासमिति बैठकको फाइदा उठाउँदै कट्टर धर्मभीरू बन्दै धर्मनिरपेक्षताबारे बहस गर्नु भनेको मुलुकको धार्मिक सहिष्णुतामाथि खलल पुर्याउनु हो ।
कांग्रेसको महासमिति बैठकमा सभापति देउवा, वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल, पूर्वमहामन्त्री कृष्ण सिटौला संविधानको मर्मअनुरूप धर्मनिरपेक्षतामा प्रतिबद्धता सार्वजनिक गरिरहेका छन । परन्तु बीपी कोइराला पुत्र तथा महामन्त्री शंशाक कोइराला धर्मनिरपेक्षताबारे संविधानविपरीत मत छ । परिणामतः जनता र कांग्रेसबीच पछिल्लो समयमा केही अन्तर्विरोधयुक्त समस्या छ ।
मुलुकको शासन व्यवस्था परिवर्तनका लागि राणाशासनविरुद्ध सङ्घर्ष गरेको तत्कालीन कांग्रेस अहिले पनि परिवर्तनलाई सहजै ग्रहण गर्न सकिरहेको छैन । वर्तमान कांग्रेस बीपी कोइराला अपनाउनुभएका नीतिभन्दा धेरै पर जाने कुचेष्टा गर्दैछ । बीपी सधैं राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र, समाजवाद र विधिको शासनका हिमायती हुन् ।
बीपीका लेख अन्तर्वार्ताबाट पनि प्रस्ट हुन्छ, उहाँ सधैं धर्मनिरपेक्षताका पक्षधर हुनुहुन्थ्यो । बीपी आफ्नो समयमा एक क्रान्तिकारी नेतृत्व हुनुहुन्थ्यो । तर अहिले नेपाली कांग्रेसमा बीपीको समयका नेता जस्ता क्रान्तिकारी छैनन् । कांग्रेस नेताहरू यथास्थितिवादमा नै रमाउन खोज्नु असाध्यै दुर्भाग्य हो । पार्टीलाई समयसापेक्ष बनाउन कांग्रेस पार्टीमा युवाहरूको हस्तक्षेपको आवश्यक देखिन्छ ।
समग्रमा यतिबेला नेपाली कांग्रेसमा बीपी कोइरालाले जस्तो गरी मुलुकबारे सोच्ने, बुझ्ने, मनन गर्ने र व्यवहारमा लागू गर्नसक्ने चिन्तन नेतृत्वमा अभाव छ । यसकारण वर्तमान कांग्रेस पार्टी पखेटाविनाको चरा जस्तै बन्दै गइरहेको छ ।
गरिबको घरआँगन कसैलाई मन पर्दैन । गरिबको लुगाफाटो कसैलाई मन पर्दैन । गरिबले ठूला कुरा गरेको कसैलाई मन पर्दैन । गरिब नाचेको, गरिब हाँसेको कसैलाई मन पर्दैन । यतिखेर गरिबले लडेको जनयुद्ध दिवस पनि कसैलाई मन ...
धरान उपमहानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङले राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीको फोटो नगरपालिकाबाट हटाएको विषय अहिले निकै चर्चामा छ । २०५४ मा त्यही प्रकृतिको क्रियाकलाप गरेका थिए, लीला थापा मगरले । जिल्ला विकास समिति...
आज ‘सबैका लागि मर्यादित जीवन’ को आदर्श वाक्यसाथ अन्तर्राष्ट्रिय गरिबी निवारण दिवस मनाइँदै छ । भोक, रोग, अभाव र आवश्यकता पूरा भएपछि मात्र मानवीय मर्यादा पाउन सकिन्छ । नेपालमा गरिबी र असमानताका विभि...
हाम्रा पुर्खाहरूले २०० (सन् १८१४) वर्षअघि कस्तो समाजमा जीवनयापन गरे ? यसको लेखाजोखा हेर्दा कहालिलाग्दा तथ्यबाहेक केही भेटिन्न । मूलतः पूर्वदेखि पश्चिमसम्म मध्यपहाडी क्षेत्रका युवाहरू लावालस्कर लागेर युद्धमा होमिए ।...
केही वर्षअघि विद्वान प्राध्यापक डा. अभि सुवेदीले कान्तिपुरमा लेख्नुभएको एउटा प्रसंगबाट आजको चर्चा शुरू गर्नु उपयुक्त हुनेछ । त्यस प्रसंगमा नेपाली कांग्रेसका वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवाले पूर्व प्रधानमन्त्रीको हैस...
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
स्वधर्म भन्ने शब्द हामीमध्ये धेरैले सुन्ने गरेका छौँ । स्वधर्मको आदि शिक्षक, प्रचारक वा आचार्य भगवान् कृष्ण हुन् । उनले सर्वप्रथम अर्जुृनलाई यसको शिक्षा दिएका थिए कुरुक्षेत्रको युद्ध मैदानमा । यसका आधुनिक व्याख्याता भने ...
गठबन्धनको नयाँ समीकरणसँगै पुनर्गठित मन्त्रिपरिषद्मा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का तीन मन्त्री दोहोरिए । पार्टी नेतृत्वको निर्णयप्रति केही युवा सांसदले आक्रोश व्यक्त गरे । माओवादी पार्टी एउटा भए पनि सहायक गुट धेरै छन्...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...