काठमाडौं – प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली नेतृत्वको दुईतिहाइ बहुमत प्राप्त सरकार बनेको १ वर्ष पुगेको छ । नेपाली जनताले स्थायी सरकारप्रति विश्वास र अपेक्षा राख्नु स्वभाविक हो ।

ओली सरकारको १ वर्षे कार्यकाल हेर्दा राजनीतिक स्थायित्वबाट देश विकास र समृद्धि प्राप्त होला त ? के भन्छन् कलाकार ?

बेलाबेला सरकार र नेताप्रति व्यंग्य गर्दै आएका कलाकार मनोज गजुरेल, फिल्म निर्माता, लेखक तथा कलाकार दीपकराज गिरी र चर्चित लोकदोहोरी गायक पशुपति शर्माको धारणा जस्ताको त्यस्तैः–

मनोज गजुरेल

बहुमतको यो सरकारले काममा जुन खालको गति लिनुपर्ने हो, त्यो देखिँदैन । अर्को कुरा १ वर्षभित्र नै जनतालाई दिएका आशा, अपेक्षा पूरा हुनुपर्छ भनेर जनताले माग गर्नु पनि युक्तिसंगत हुँदैन ।

विकासका लागि समय लाग्छ । तर त्यो समयसम्म पुग्ने बेलामा हाम्रा पार्टीहरूले, हाम्रा सरकारमा रहेका नेतृत्वहरूले त्यहाँ पुर्याउँछन् कि पुर्याउँदैनन् भन्ने चाहिँ खतरा देखिएको छ ।

२ ठूला पार्टी १ भइसकेको अवस्थामा उनीहरूबीच नेतृत्वकै कुरामा बेलाबेला विवाद भएको, तल्लो कमिटीसँग एकता नभएको, वास्तवमा उहाँहरूकै अल्झनाका कारण उहाँहरूका वाचा तथा जनताका अपेक्षा पूरा नभएकोजस्तो लाग्छ ।

अर्को कुरा यो १ वर्षको अवधिमा सरकार ठूलाठूला राष्ट्रिय र दीर्घकालीन योजना सम्बोधन गर्न आतूर देखियो । तर सरकारले सर्वप्रथम आम सर्वसाधारणलाई दैनिक जीवनयापनका कुरा सम्बोधन गर्नुपर्छ ।

जस्तोः महंगी घटाउने कुरा, सरकारी सेवा सुविधालाई सरलीकरण गर्ने कुरामा केन्द्रित हुनुपर्ने हो । तर जनताका दैनिक जीवनसँग सम्बन्धित विषयलाई सम्बोधन गर्नुपर्ने सरकार एकदम ठूलाठूला दीर्घकालीन नीति र योजना तर्जुमामा लागेको हुनाले जनतासम्म तत्काल त्यो काम देखिन नसकेको पनि हो कि जस्तो लाग्छ । 

तर पहिलो कुरा त सरकार दैनिक उपभोग्य सामानको महंगी नियन्त्रणमा लाग्नुपर्छ । दोस्रो, जनताले अनुभूति गर्ने गरी नेताहरूले अब हामी साँच्चिकै देश विकासमा लागेका छौं है भनेर आफ्ना सुविधाहरू कटौती गर्नुपर्यो । लिएका गाडी, सरकारी सुविधा, तलबभत्ता कटौती गर्नुपर्यो । त्यसको अर्थ मेरो भनाई जिरोमै झार्नुपर्यो चाहिँ होइन ।

अहिले जनतालाई नेताप्रति विश्वास नै छैन । सुविधाहरू सबै लिएका छन्, यिनीहरूले के गर्लान् भन्ने खालको प्रश्नचिह्न जनतामाझ छ ।

त्यसकारण उहाँहरूले हामी देश र जनताकै लागि काम गर्दैछौं भनेर देखाउन लिएको सुविधालाई कम गर्नुपर्ने मैले देखेको छु । उहाँहरूले अब हामी साँच्चिकै जोगी भयौं भनेर काम गर्नुपर्यो । जोगी भन्नुको अर्थ राजनीतिक जोगी, जसलाई देश र जनताबाहेक अरुको चिन्ता छैन, चासो छैन ।

तेस्रो कुरा, उहाँहरूले आफ्नो पार्टी बलियो बनाउनुपर्यो र विपक्षीलाई पनि राष्ट्रिय एजेण्डामा सहमत गराएर लैजानुपर्यो ।

विवाद, आपसी कलह र पार्टीहरूबीच कलह नहुने हो भने जनतामा पनि केही हुँदैछ है भन्ने आशा रहन्छ । अब काठमाडौंको कुरा गर्नुपर्दा यहाँको मुख्य समस्या भनेको यातायात देख्छु । प्रत्येक दिन सवारी चाप बढिरहेको छ । तर सडक बढाउने स्पेश छैन । दिनैपिच्छे, कुनै न कुनै कम्पनीका नाममा गाडीहरू थपिरहेका छन् । कहिले सरकारले ठूलाठूला गाडी चलाउने भन्छ । यो राजधानी काठमाडौं त स्वच्छ, शान्त शहरभन्दा पनि विदेशी गाडी बेच्न एउटा मार्केटजस्तो मात्र देखियो । 

यसर्थ यातायातका साधन थप्नेभन्दा पनि भएका यातायातका साधनलाई व्यवस्थित बनाउनु आवश्यक देख्छु । सार्वजनिक यातायातलाई व्यवस्थित बनाइयो भने प्रदूषण घट्छ । प्रदूषण घट्दै गएपछि मानिसमा तनाव कम हुन्छ, स्वस्थ रहन्छ । त्यस्तै सकेसम्म चाँडो काठमाडौंभन्दा बाहिर जाने फास्ट ट्रयाक भन्नुहोस् वा अरु खालका सडक सञ्जाल, त्यसलाई सकेसम्म चाँडो व्यवस्थित बनाउनुपर्यो । त्यसो भयो भने मात्र काठमाडौं सुरक्षित, शान्त र सुन्दर बन्छ ।

दीपकराज गिरी

५ वर्षको लागि बनेको सरकार हो, अहिले शुरूवात हो । सरकारले काम गर्न सकेन भनेर विपक्षको भाषण म बोल्न सक्दिनँ । गज्जब गर्यो भनेर खुशी हुनुपर्ने अवस्था पनि छैन ।

सामान्य नागरिकको हिसाबले भन्नुपर्दा चामत्कारिक पनि छैन । विपक्षले भनेजस्तो बर्बाद पनि भन्दिन । अघिल्लो सरकारले गरेको कामजस्तै निरन्तरता दिएको छ ।

अहिले पूर्वाधार तयार पार्दै हो भने दुईतिहाइको सरकार हो, भविष्यमा काम देखिएला । ५ वर्षपछि जनताले स्वयम् नै मूल्यांकन गर्नेछन् । सरकारले काम गर्न सकेन भने यो आफैं धरापमा पर्नेछ ।

विगतका सरकारहरू अस्थिर सरकारहरू थिए । अहिलेको सरकार बलियो, विपक्ष कमजोर छ । यो म्याराथुन दौडजस्तै होे । ५ वर्षमा के हुन्छ ? अहिले नै भन्न सकिँदैन ।

असीमित आवश्यकता र सीमित साधनबीच सरकार चलिरहेको छ । स्रोतसाधन कम छ । जाडोमा ३ जना सुत्दा २ वटा सिरक भएजस्तो, २ जनाले ओढ्दा एउटा काप्ने । अहिलेसम्म हेर्ने हो भने आशा पनि आउँदैन र त्यति निराशा हुनुपर्ने पनि देख्दिनँ ।

अब काठमाडौंको सन्दर्भमा कुरा गर्नुपर्दा सबभन्दा पहिलो त सरकारले खानेपानीमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । बाटो समस्या थियो, केही आशा लाग्ने काम बाटो बन्दैछ । काठमाडौंमा जनघनत्व नै धेरै छ । हरेक काममा सिस्टम बसाल्न गाह्रो देख्छु । यहाँभन्दा दूरदराजमा सरकारको आँखा पुग्नुपर्छ ।

पशुपति शर्मा

जति जनताले चाहेका थिए, जति आशा–अपेक्षा थियो, त्यो अनुरुप सरकारबाट काम नभएको हो कि जस्तो लाग्छ । सुरक्षाको हिसाबले पनि अहिले केही अराजकता देखिएको छ । 

हामी जनताले त सतहमा रहेर हेर्ने हो । कुनै पनि जनताले गहिरिएर बुझ्दैन । यसर्थ सतहमा हामीलाई सरल हुनुपर्यो, सहज हुनुपर्यो । सरल हिसाबले जिउन पाउनुपर्यो भन्ने नै हो ।

व्यक्तिगत धारणा भन्नुपर्दा बहुमतको सरकारले त काम गर्ला भन्ने आश लाग्नु स्वभाविक थियो । तर सरकारको १ वर्ष हेर्दा ‘मेरा बाबै’ देश बन्ने भयो, हामीले सुख शान्ति पाउने भयौं भन्ने खालको आशा पलाएको अवस्था छैन । तर अझ पनि समय छ । 

हामी जनताले हरेश खाने, सरकारले गर्दै गर्दैन भनेर निरुत्साहित हुनु पनि राम्रो होइन, काम गर्नेलाई पनि निरुत्साहिक गराउनु हुँदैन । 

जनअपेक्षाअनुसार काम गर्न नसक्नुमा सरकारका पनि समस्या होलान् । तर मेरो विचारमा स्वार्थ मुख्य कारण हो । हिजो नै मैले एउटा गीत पनि ल्याएको छु, राजनीतिसँग सम्बन्धित व्यंग्य गीत । हामीले पञ्चायत सुनियो, भोग्न पाइएन । बहुदल र गणतन्त्र भोगेकै छौं नि ! यो भोग्दा पनि निःस्वार्थ भावले देश र जनतालाई सेवा गर्ने नेता मैले अहिलेसम्म भेटिनँ ।

सबैमा स्वार्थ बाँझिएको छ । देश बिग्रनुको कारण पनि स्वार्थ हो जस्तो लाग्छ । देश बनाउनुपर्छ, जनतालाई सुख दिनुपर्छभन्दा पनि व्यक्तिगत स्वार्थका लागि राजनीतिलाई प्रयोग गरेको पाएको छु ।

अहिले सरकारले सानासाना कुरामा त्यति ध्यान दिएजस्तो लागेन । म काठमाडौंमा हिँड्छु, त्यो ट्राफिक लाइट हेर्नुस्, बिजोग अवस्था छ । हामीले सतहमा हेर्यो, खानेपानी त्यस्तो गाह्रो छ । सरकारले धेरै महत्त्वाकांक्षी योजना ल्याउँदा पनि जनता निराश भएजस्तो लाग्छ ।

सर्वसाधारण जनतालाई अत्यावश्यक कुरा के छ ? तुरुन्त चाहिने कुराहरू के हुन् ? यी सानासाना कुराले मानिसमा ठूलो असर परिरहेको छ । त्यसैले सरकार जनताको जीवनस्तरसँग जोडिने सानासाना कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । जनता साना कामबाट पनि खुशी हुन्छन् । 

काठमाडौंको सन्दर्भमा व्यापक प्रदूषण छ । फोहोर व्यवस्थापन राम्रोसँग हुन सकिरहेको छैन । ट्राफिक लाइटको अवस्था बिजोग छ । खानेपानीको समस्या पनि उस्तै छ । यी कुरा हेर्दा साना हुन् तर जनजीवनमा ठूलो प्रभाव पारेका हुन्छन् । यस्ता सानासाना कुरामा सरकारको ध्यान नजाँदा पनि जनतामा केही भएन भनेर निराशा पलाएको पाएको छु । 

हाम्रो देशमा सिस्टम नै छैन । सिस्टम बसालिदियो भने जनताले मान्छन् तर आफूहरूले पनि मान्नुपर्यो । यहाँ त सिस्टम भन्ने आफूहरूले नमान्ने, माथिल्लो ओहोदामा बस्नेहरूले नमान्ने अनि जनतालाई सिस्टम मान भनेर त जनताले मान्दैन । सिस्टम बसाल्नुपर्यो तर उच्च ओहोदामा बस्ने आफूले पनि सिस्टमलाई ‘फलो’ गर्नुपर्यो ।