काठमाडौँ -विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको उचाई नाप्नका लागि भारतीय भूमिका बिन्दुहरू निर्धारण गर्ने काम सकिएको छ । भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरीबी निवारण मन्त्रालयले सगरमाथाको उचाई नाप्नका लागि समुद्री सतहमा रहेका भारतीय भूमिमा बिन्दुहरू निर्धारण गरेको मन्त्रालयका प्रवक्ता तथा सहसचिव जनकराज जोशीले बताए ।

जोशीका अनुसार नेपाल सरकारको तर्फबाट सगरमाथाको उचाई नाप्ने यो पहिलो कार्य हो । 'समुद्री सतहको भारतीय भूमिमा बिन्दुहरू निर्धारण गर्ने काम करिब सकिएको छ,' जोशीले भने, 'सगरमाथाको वरीपरी ८ वटा बिन्दुहरु निर्धारण गर्ने काम प्राविधिकहरुले अगाडि बढाएका छन् ।'

समुद्री सतहदेखि नेपाल भारत सीमामा रहेको सिराहाको मडारसम्मको उचाई मापन भारतीय सर्वेक्षण विभागले गर्नेछ । मन्त्रालयले उचाई नाप्न आवश्यक पर्ने कतिपय प्राविधिक सामग्री कतिपय अन्तर्राष्ट्रिय  संस्थाले प्रदान गरिरहेको र अपुग आवश्यक सामाग्रीका लागी खरिद प्रक्रिया अगाडि बढाएको छ ।

सगरमाथाको अन्तिम उचाई बिन्दु मापन गर्नका लागि विशेष तालिमप्राप्त टोली खटाउने तयारी भएको छ । तालिममा छनोटमा १९ जना निवेदकको नाम नापी विभागले पर्वतारोहण प्रशिक्षण प्रतिष्ठानमा पठाईसकेको र अन्तिम छनोट फाल्गुण १० गतेसम्ममा हुने कुरा विभागका सूचना अधिकारी दामोदर ढकालले बताए ।

पर्वतारोहण प्रशिक्षण प्रतिष्ठानले ५ जनाको छनौट गरी तालिम प्रदान गर्नेछ ।  भारतको सक्रियतामा सन् १९५० मा सगरमाथाको उचाई मापन पहिलोपटक गर्दा यसको उचाई ८८४८ मिटर भएको पत्ता लाग्यो । सन् १९९९ मा नेशनल जियोग्राफिक सोसाईटी अमेरिकाले जिपीएसको प्रयोगबाट सगरमाथाको उचाई मापन गर्दा ८८५० मिटर रहेको तथ्य निकाल्यो ।

पछि सन् २००५ मा चिनियाँ नापीले मापन गर्दा सगरमाथाको उचाई ८८४४ मिटर रहेको कुरा सार्वजनिक भयो । नेपाल सरकारले हालको प्रविधिको प्रयोग गरी गर्न लागेको उचाई मापन कार्यले सगरमाथाको वास्तविक उचाई प्राप्त हुन सक्ने अनुमान गर्न सकिन्छ ।