×

NMB BANK
NIC ASIA

पुस्तक समीक्षा

ऐतिहासिक तथ्यमाथिको विवेचित साहित्य

भदौ २१, २०७६

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

- महेन्द्रजंग शाह

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

सिद्धान्त संग्रह गरिएको मूल कानून संविधान हो । सिद्धान्तले निर्माताको विचार र मस्यौदाले अभिव्यक्त गर्न खोजेको भावना व्यक्त गर्दछ । 


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

निर्माताको मनसायले संविधानको जीवन्तता, मार्गदर्शन र व्याख्यामा सीमितता ल्याउँछ । संविधानको व्याख्या गरी निर्माताको मनसाय पत्ता लगाउने कार्य ज्यादै गहन र जटिल कार्य हो ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

ब्याख्याका लागि ब्याख्यात्मक टिप्पणी प्राथमिक स्रोतका रुपमा रहन्छन् । अमेरिकामा अलेक्जेण्डर हेमिल्टन, जेम्स मेडिसन र जोन जेद्वारा लिखित एवं छद्मनाममा प्रकाशित ८५ लेख तथा निबन्धको संग्रहलाई संवैधानिक ब्याख्याका लागि प्राथमिक स्रोतका रुपमा लिने गर्दछन् ।

Vianet communication
Laxmi Bank

प्रकारको उपमा कर्मले राजनीतिज्ञ अभियन्ता, वैचारिक रुपमा समाजवादी, स्वतन्त्रता, समानता र सामाजिक न्यायका अथक योद्धा कर्णाली प्रदेशका प्रेमबहादुर सिंहद्वारा लिखित ‘संविधान निर्माण घटना र अनुभूति २०७६’ दर्शन, इतिहास, राजनीति, साहित्य र कानूनमा घुलित भएको पुस्तक संवैधानिक ब्याख्याको प्राथमिक स्रोत सामग्रीको रुपमा रहेको छ ।

सरल र सरस भाषाशैली प्रयोग भएको पुस्तकमा तथ्यको संस्मरणात्मक अनुभूतिले साहित्यिक सामिप्यतामा पुर्‍याएको छ । संविधान निर्माणको बाटो कण्टकाकीर्ण र अपजसिलो थियो तर त्यहीँ बाटोलाई पछ्याउँदै निचोडमा पुग्न सकियो भन्ने सन्देश पुस्तकले दिएको छ ।

पुस्तकमा संविधानको मस्यौदाको विवरणलाई जस्ताको तस्तै समावेश गर्दा केही पेज बढ्न गएको भएपनि ज्ञानको दृष्टिकोणले अध्ययन, अध्यापन, अनुसन्धान कार्यका लागि स्रोत सामग्रीको काम गर्नेछ ।
८ भागमा विभाजित पुस्तकमा प्रारम्भिक ३८ पेज, मूल पाठ र अनुसूची ५९२ पेज र तस्वीर खण्ड २६ पेज गरी जम्मा ६५६ पेज रहेको छ । अनुसूची र मूल पाठबीच तालमेल देखिन्छ । सन्दर्भ सूचीलाई र पादटिप्पणीलाई सजिलो बनाउन अनुसन्धानका विधिको पूर्ण प्रयोग भएको देखिँदैन ।

संविधान निर्माणका विभिन्न विधिमध्ये संविधान सभाबाट संविधान निर्माण गर्ने उत्कृष्ट विधिलाई छर्लंग बनाउने प्रयास गरेको छ । घटनाको विवरण प्रस्तुत गरिएको पुस्तकले तथ्यपरकता र सान्दर्भिकतालाई आत्मसाथ गरेको छ । संविधान निर्माण प्रक्रियालाई ऐतिहासिक दस्तावेजका रुपमा सम्झनाको तरेलीमा राखिराख्न पुस्तकले सघाउने देखिन्छ ।

पुस्तकको शीर्षक र विषयवस्तुबीच सार्थक सम्बन्ध रहेको पुष्टि नेपालको संक्षिप्त परिचयले गरेको छ । संविधान निर्माणका सिलसिलामा संविधान सभाको ऐतिहासिक दिनदेखि संविधान जारी भएका दिनसम्मको परिघटनालाई विवरणात्मक ब्याख्याका रुपमा प्रस्तुत गरी घटनासँगको आफ्नो उपस्थितिलाई आत्मपरक ढंगले लेखकले उल्लेख गरेका छन् । पुस्तकमा भविष्य निर्देशित संविधान कार्यान्वयन, सुशासन, विकास र समृद्धिजस्ता विषय समावेश गरी संविधान र संघीयताको विशेष चर्चाका साथ उपसंहारतर्फ उन्मुख छ ।

सहकार्यमा भएका तीतामिठा अनुभव घात, प्रतिघात र विश्वासघातलाई पुस्तकको ‘दुःखद अन्त्य’को शीर्षकले नै स्पष्ट गरेको छ । अन्त्यमा पुस्तक ऐतिहासिक तथ्यमाथिको विवेचित साहित्य र ज्ञानविवेकमूलक कानूनको मूल ब्याख्याको लागि संवैधानिक साहित्य र दर्शनमा जीवन्त दस्तावेजको रुपमा रहेको छ । 

(प्राड महासेनानी शाह सैनिक न्याय प्रणालीमा विद्यावारिधि, संवैधानिक कानून र राजनीतिशास्त्रमा स्नातकोत्तर हुन् ।)

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
मंसिर ४, २०८०

विसं २०७९ को मदन पुरस्कार प्राप्त गरेको ‘ऐँठन’ उपन्यासका लेखक विवेक ओझालाई गृहनगर टीकापुरमा विभिन्न संघसंस्थाले सम्मान गरेका छन् । ओझालाई नेपाल रेडक्रस सोसाइटी टीकापुर उपशाखा, उद्योग वाणिज्य सङ्घ, ...

कात्तिक ८, २०८०

पहाडमा उखु पेलेर खुदो पकाउने समय पारेर मधेशको गर्मी छल्न राजेन्द्र काका (ठूलो भुँडी लागेकाले हामीले मोटे अंकल भन्थ्यौं) गुल्मीको पहाड घरमा आउँथे । चैत–वैशाखको समयमा कोलबाट पेल्दै गरेको उखुको रस, रसेट...

कात्तिक १३, २०८०

वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार आचार्य कमल रिजालद्वारा लिखित उपन्यास ‘सुकर्म’को अंग्रेजी संस्करण ‘डीप क्वेस्ट' प्रकाशित भएको छ । २०६९ सालमा नेपालीमा प्रकाशित उक्त उपन्यासको अंग्रेजी संस्करणलाई स...

मंसिर २, २०८०

गोपाललाई सानैदेखि धूमपानको लत बसेको थियो, शायद संगतको प्रभाव भनेको यही हुनुपर्छ । घरमा बाबुदाजुहरू हुक्का तान्थे । त्यति बेलाको चलन के भने सबैभन्दा सानोले तमाखु भर्नुपर्ने । त्यतिसम्म त ठीकै थियो, सल्काएर समे...

असोज १०, २०८०

गुणराज ढकाल सामाजिक सञ्जालमा अभ्यस्त हुन थालेपछि अध्ययन गर्ने बानी निकै घटेको छ । सामाजिक सञ्जालमा आउने टिप्पणीबाटै हामीले आफ्नो दृष्टिकोण बनाउने गर्दछौं । विषयको गहिराइसम्म पुगेर अध्ययन तथा विश्लेषण गर...

कात्तिक २८, २०८०

गोपी मैनाली   कविहरूले केका लागि कविता लेख्छन् भन्नेमा मत्यैक्यता पाइँदैन । कोही आनन्दका लागि भन्छन्, त कोही उपयोगिताका लागि । अझ कोही त अभिव्यञ्जनाको अर्को उद्देश्य नै हुँदैन भन्ने गर्छन् ।  ...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x