बुटवल – पाल्पा रैनादेवी छहरा गाउँपालिका–४ का श्यामबहादुर पौडेल गएको बुधवार बिहानै कार्यालय शुरू हुनुभन्दा अगाडि नै बुटवलस्थित श्रम कार्यालय पुगे । बिहान ८ बजेदेखि लाइन बसेका उनले ४ बजेसम्म पनि फर्म कार्यालयभित्र बुझाउन पाएनन् ।

संयुक्त अरब इमिरेटका लागि श्रम स्वीकृति लिनुपर्ने काम सकेर साँझ घर फर्किने उनको योजना काम नभएपछि तुहियो । उनले राति बुटवलमै बस्नुपर्‍यो ।

बिहीवार पनि फर्म त बुझाए तर साँझसम्म पनि काम सकिएको थिएन । ‘सबै कागजपत्र मिलेको छ तर काम गरिदिँदैनन् । काठमाडौं जान नपर्ने भनेर बुटवलमा श्रम स्वीकृति गर्ने व्यवस्थाले झन् सास्ती थप्यो । ३ दिन लाग्ने गरी बुटवलमा सेवा दिनेभन्दा हामी काठमाडौं नै जाने थियौं,’ पौडेलले भने ।

बाँके डुडवा गाउँपालिका–२ का चन्द्रमान लौनिया पनि बुधबार बिहान ११ बजेदेखि श्रम स्वीकृतिको फर्म भर्नका लागि लाइनमा बसे । ४ बजेसम्म पनि उनले फर्म बुझाउन सकेनन् । बिहीबार फर्म त बल्ल–बल्ल बुझाए तर उनको काम भएन । 

‘काठमाडौंको सेवा प्रदेशमा झार्‍यो तर सास्ती र ढिलासुस्ती काठमाडौंमा भन्दा बढी यहाँ देखियो । टाढा–टाढाबाट आउनेलाई काठमाडौं जाने खर्चभन्दा यहाँ बढी भयो,’ उनले भने । लौनियाको मलेसियाका लागि श्रम स्वीकृति लिनुपर्ने थियो ।

गुल्मी दरबार गाउँपालिका–२ का वीरबहादुर गाहा बिहीवार बिहानै कार्यालय पुगेपनि साँझसम्म काम नभएपछि कार्यालय परिसरमा टोलाउँदै थिए । 

‘काठमाडौं गएको भए ३ घण्टामा नै हुने काम यहाँ ३ दिने लगाइदिने भए । सहजताका लागि खोलिएका शाखा कार्यालयले सास्ती दिने भए,’ गाहाले भने ।

यी त केही उदाहरण मात्र हुन् । यस क्षेत्रका वैदेशिक रोजगारमा कामदारलाई श्रम स्वीकृतिका लागि काठमाडौं जानुपर्ने बाध्यता अन्त्य गर्न भन्दै सञ्चालनमा आएको कार्यालयबाट सास्ती पाएका छन् । आफ्नै प्रदेशमा आएको कार्यालयले समयमै सेवा दिनेभन्दा सास्ती दिएको उनीहरूको गुनासो छ । 

दैनिक रुपमा ४ सयभन्दा बढी सेवाग्राही आउने कार्यालयमा १ सय ५० जनाको मात्र काम हुने गरेको बताइन्छ । कार्यालयमा ४ सयभन्दा बढी सेवाग्राही दैनिक रुपमा कार्यालयमा पुग्छन् ।

श्रम स्वीकृतिको लागि काठमाडौं धाउनु नपर्ने भनेर सञ्चालनमा आएका कार्यालयले झनै सास्ती दिएको दाङका बामदेव देवकोटाले बताए । गएको पुस १५ गतेदेखि बुटवलमा पनि पुनः श्रम स्वीकृति (एक पटक विदेश गएर आएकाहरूको लागि) शुरू भएको थियो । स्थापना हुँदा बुटवल उपमहानगरपालिका–६ चाँदबारीस्थित एक घरबाट कार्यालय स्थापना गरिएपनि त्यहाँ साँघुरो भएपछि श्रम तथा रोजगार मन्त्री गोकर्ण विष्टको निर्देशनमा चैतबाट बुटवल १० रामनगरस्थित सीप विकास तालिम केन्द्रको भवनमा कार्यालय स्थापना गरी काम गरिएको छ ।

कार्यालय प्रमुख अनन्तमणि मरासिनीले दशैंलगत्तै सेवाग्राहीको चाप हवात्तै बढेकाले श्रम स्वीकृतिका लागि आउने सबैलाई एकै दिनमा सेवा दिन नसकेको स्वीकार गरे । 

‘दशैं अगाडि खासै सेवाग्राहीको चाप थिएन । कागजपत्र मिलेकाले एकै दिनमा काम सकेर जान्थे । दशैं सकिएपछि विदेश जाने सिजन जस्तै रहेछ । दैनिक ५ सय सेवाग्राही आउँछन् । हामीले १ सय ५० देखि २ सयसम्मको मात्र काम गर्न सक्छौं,’ उनले भने, ‘हाम्रो ढिलासुस्ती होइन । सेवाग्राही धेरै आएकाले सबैको काम एकै दिनमा हुन नसकेको पक्कै हो ।’ जनशक्ति कम हुँदा पनि धेरै सेवाग्राहीको काम गर्न नसकेको मरासिनीले बताए । 

कार्यालयमा ११ जना मात्र कर्मचारी छन् । भाषा अनुवादक नहुँदा पनि कार्यालयले धेरैको काम गर्न सकेको छैन । कार्यालयका शाखा अधिकृत दामोदर ज्ञवालीले अंग्रेजी र अरबी भाषाका अनुवादक कम हुँदा समस्या भएको बताए । सेवा दिन २ वटा काउन्टर मात्र छन् । भाषा अनुबादक र केही कर्मचारी थप गर्न सकिए ४ वटा काउन्टरबाट सेवा प्रवाह गर्न सकिने ज्ञवालीको भनाइ छ ।  सेवाग्राहीको चाप बढेपछि कार्यालयले टोकन वितरण गरेको छ ।

कार्यालयमा सेवाग्राहीको ठेलमठेल गर्ने गर्छन् । आफ्नो नाम नबताउने शर्तमा केही सेवाग्राहीले फर्मसँगै पैसा दिनेको एकैदिनमा पनि काम गरिदिने गरेको आरोप लगाए । गएको पुसदेखि सातै प्रदेशबाट एक पटक विदेश गएर आएकाहरूको लागि श्रम स्वीकृत गर्न शुरू गरिएको थियो । नयाँ कामदार भने काठमाडौं नै जानुपर्ने हुन्छ ।

प्रदेशका १२ वटै जिल्लाबासीले सेवा लिन सक्नेछन् । त्यसबाहेक नेपालका जुनसुकै जिल्लाका मानिसले पनि यो कार्यालयबाट सेवा लिन सक्छन् । कार्यालयले हालसम्म २७ हजार जनाको श्रम स्वीकृति गरेको जनाएको छ । 

वैदेशिक रोजगारमा बढी भएका ठाउँलाई लक्षित गरी शुरूमा प्रदेशमा श्रम स्वीकृति दिन शुरू गरिएको थियो । नेपालमा सबैभन्दा धेरै २ नम्बर प्रदेशका युवा वैदेशिक रोजगारमा छन् ।