अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले कोरोना महामारीले ल्याएको संकटको अवस्थाका कारण ठूलो आकारको बजेट ल्याउन नसकिएको बताएका छन् । शुक्रवार भर्चुअल पत्रकार सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै उनले चालू आर्थिक वर्षको तुलनामा आगामी वर्षको बजेट करिब ४ प्रतिशत कम आकारको ल्याएको बताएका छन् ।

आफूले निकै संयमता अपनाएर बजेटको आकार सानो बनाएको उनको दावी छ ।   ‘यसरी बजेटको आकार सानो हुनु भनेको हामी सामान्य अवस्थामा छैनौं भन्ने बुझिन्छ । सामान्य अवस्थामा मुद्रास्फितीलाई समेत ख्यालमा राखेर बजेटको आकार कम्तीमा १० देखि १४ प्रतिशतसम्म बढ्छ,’ उनले भने,‘तर यो पटक हामीलाई त्यो सुविधा भएन । हामीलाई उच्च आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्नका लागि अत्यन्त धेरै लगानी गर्नुपर्छ ।’

निजी क्षेत्रको लगानीलाई प्रोत्साहन गर्ने र सार्वजनिक क्षेत्रको लगानीलाई पनि अगाडि बढाउनेगरी बजेट बनाउनु सामान्य सिद्दान्त भएको उनले बताए ।

निजी क्षेत्रको लगानीलाई परिपूरक भूमिका निर्वाह गर्ने गरी क्राउड आउट नगरी क्राउड इन गर्ने गरी सरकारको खर्च र लगानी बढाउनु पर्ने बताउँदै उनले यसले मुलुकलाई उच्च आर्थिक वृद्धिको बाटोमा लैजाने बताए ।

उनले जनजीवनलाई सामान्य तुल्याइ राख्दै आगामी वर्ष तीव्र आर्थिक वृद्धि गर्ने लक्ष्य राख्नका लागि शक्ति सञ्चय गर्ने बेला  भएको उल्लेख गर्दै यसकारण पनि कहिलेकाँही २ फड्को अघि बढ्नका लागि एक फड्को पछि हट्नुपर्ने उल्लेख गरे ।

कोरोनाका कारणले अर्थतन्त्र अत्यन्तै तरल अवस्थामा रहेको बताउँदै मुलुकभित्र मात्रै नभई अन्तर्राष्ट्रिय लगानी, व्यापार, पर्यटकको आवगमन, श्रम बजारबाट उत्पन्न हुन सक्ने आर्थिक परिसूचकहरु विश्वव्यापी, क्षेत्रीय र राष्ट्रिय र त्यसको आधारबाट अर्को वर्ष कस्तो हुन्छ भन्ने पूर्वानुमान गर्न कठिन भएको उनले बताए । 

‘अहिले विश्वका ठूला अर्थशास्त्रीहरुले कोरोनाको अर्थतन्त्रमा असर यति लामो समयसम्म आइपुग्ला भनेर भनिरहनु भएको छ । र, हामीले पनि जुन दिन चैत १० देखि जेड १६ गतेसम्म आइपुग्दा धेरै परिवर्तन भएको छ । त्यसो हुँदा आगामी वर्षको बजेट बनाउँदा अत्यन्तै सतर्कताका साथ, तत्कालै गरिहाल्नुपर्ने काम, जीवन रक्षा गर्दै, आर्थिक क्रियाकलापलाई निरन्तरता दिँदै आगामी आर्थिक वर्षका लागि दरिलो जग बसाल्ने गरी बजेट निर्माण गरेको छु,’ उनले भने ।

बजेटमा छिटो प्रतिफल दिने आयोजना समेटेको दावी गर्दै उनले राष्ट्रिय गौरवका आयोजनाहरु, मुलुकलाई दूरगामी प्रभाव पार्ने र खासगरी गेम चेञ्चर आयोजनालाई निरन्तरता दिनका लागि बजेट व्यवस्थापन गरेको स्पस्ट पारे ।
अर्थमन्त्री खतिवडाले कोरोनाबाट परेको अर्थतन्त्र उकास्नको लागि सरकारले ५५ देखि ६० अर्ब रुपैयाँको राहत प्याकेज ल्याएको बताए । सरकारले दिने राहतका प्याकेजहरु विभिन्न प्रकारको हुने भन्दै सरकारले बजेट मार्फत ६० अर्ब रुपैयाँको राहत प्याकेज ल्याएको उनले स्पस्ट पारे ।

सरकारले विद्युतमा ८ अर्ब रुपैयाँको राहत दिएको भन्दै अर्थमन्त्री खतिवडाले यसमा विभिन्न छुट समावेश भएको जानकारी दिए । ‘राहतको कार्यक्रम भनेको नगदै बाढ्ने मात्र होइन, करछुट, ब्याजदरमा सहुलियतबाट दिन सकिन्छ, हामीले सबै उपायहरु अपनाएर राहतको प्याकेज ल्याएका छौ,’ अर्थमन्त्री खतिवडाले भने ।

यस्तै ब्याज अनुदानबाट २० अर्ब रुपैयाँको राहत दिएको अर्थमन्त्री खतिवडाले बताए । सामाजिक सुरक्षा कोषमा दर्ता भएका रोजगारदाता र श्रमिकले तिर्नुपर्ने रकम लकडाउनअवधीभर सरकारले तिर्ने र यसको लागि डेढ अर्ब रुपैयाँको राहत दिइएको बताए ।

उनले कर छुटको माध्यमबाट साँढे ६ अर्ब रुपैयाँ राहत मिल्ने उल्लेख गरे । 

उनले रोजगारीका लागि विभिन्न क्षेत्र सिर्जना गरिएको बताए । प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम, स्थानीय विकास निर्माण, साना ठूला सबै प्रकारका आयोजना, आफ्नो गाउँ आफैं बनाउँ अभियानलगायतका क्षेत्र सबैमा २ लाख रोजगारी सिर्जना गर्ने तयारी गरिएको अर्थमन्त्री डा. खतिवडाले बताए । उनले सानाकिसान कर्जा कार्यक्रममा तीन अर्ब ६० करोड बजेट विनियोजन हुँदा  थप ४० हजारले रोजगारी पाउने उल्लेख गर्दै युवा स्वरोजगार कर्जाको थप प्रवाहबाट १२ हजारलाई रोजगारी पाउने बताए ।