नेपाल पत्रकार महासंघको २५ औं महाधिवेशन आइतवारदेखि काठमाडौंमा शुरु हुँदैछ । अन्य नीतिगत निर्णय भन्दापनि महाधिवेशन नेतृत्व चयनमै केन्द्रित हुने देखिएको छ । महासंघको अध्यक्षका लागि वाम लोकतान्त्रिक गठबन्धन (माओवादी केन्द्र निकट प्रेस सेन्टर र नेपाली कांग्रेस निकट प्रेस युनियन)बाट गोविन्द आचार्य र नेकपा एमालेनिकट प्रेस चौतारीको समर्थनमा तीर्थ कोइराला चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन् । पत्रकारहरूको छाता संगठन नेपाल पत्रकार महासंघको अध्यक्षका दाबेदार आचार्य र कोइरालासँग लोकान्तरका लागि सुशील पन्तले बिहीवार लोकान्तरको कार्यालय कुपण्डोलमा कुराकानी गरेका थिए । प्रस्तुत छ कुराकानीको सारसंक्षेप:
नेपाल पत्रकार महासंघको अध्यक्षका लागि तपाईंहरू चुनावी मैदानमा हुनुहुन्छ । पत्रकारहरूले तपाईंहरूलाई भोट किन दिने ?
तीर्थ: सामान्य हिसाबले जे कारणले अरूलाई भोट दिएका थिए, सोही कारणले दिने । ती कारणहरू ज्यूँदै छन् । पेशागत सुरक्षा अनि प्रेस स्वतन्त्रताका कुरा, साना लगानीकर्ताहरूले साना लगानीको मिडियाको सुरक्षाको ग्यारेन्टीको कुरा पनि हो । मिडियाको विकास भइरहेको अहिलेको सन्दर्भमा पत्रकारको क्षमता अभिवृद्धिका लागि महासंघले केही गर्छ कि भन्ने हो ।
गोविन्द: महासंघ पत्रकारको साझा संस्था हो । पत्रकारको हकहित अधिकार र प्रेस स्वतन्त्रताका लािग काम गर्न सक्छु भन्ने लागेको छ । त्यसैले पत्रकारको भोट चाहिँ मलाई दिनुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।
तपाईंहरूलाई पार्टीको उम्मेदवारको रूपमा व्याख्या गरिएको छ । पार्टीका कार्यकर्तालाई पत्रकारले भोट किन दिने ?
गोविन्द: अहिले त हामी स्वतन्त्र पत्रकार छौं । बिल्लासिल्ला केही पनि छैनन् । भएका पदहरू पनि सबै छोडेर अहिले म महासंघको चुनावमा होमिएको छु । प्रेस सेन्टरको उपाध्यक्षको पद पनि छाडेको छु । पत्रकार महासंघको राजनीतिमा पार्टीहरू तानिँदै आएका छन् । तीर्थ दाइले समेत स्वतन्त्र पत्रकार बन्छु भन्दा पनि स्वतन्त्र रूपमा उम्मेदवार बन्न पाउनुभएन । मलाई पनि प्रेस सेन्टरले अघि सा–यो र अहिले मलाई पार्टीले अनुमोदन ग–यो तर यो वास्तवमा गलत हो । समाजका सबैखाले चुनावमा राजनीतिक प्रभाव परेको छ । हामी चाहिँ पत्रकार महासंघमा राजनीतिक प्रभावलाई अन्त्य गर्न चाहन्छौं । तीर्थ: दुई महिनादेखि मैले पत्रकार महासंघको चुनावमा उठौं कि भन्ने बारे सोचें । स्वतन्त्र रूपमै उठ्ने कि भनेर मैले सोचें । विचार नभएको पत्रकार त हुँदैन । राजनीतिक आस्था भएको तर दलगत काममा नलागेको पत्रकार नभएपनि हुन्छ भनेर मैले चुनावमा होमिने निर्णय गरें । मैले युनियन, चौतारी, सेन्टर सबैतिरका साथीहरूलाई भेटें । महासंघलाई स्वतन्त्र बनाऔं भने । साहै्र थोरै संख्या भएका पनि संगठन रहेछन् । सबैले सिद्धान्तको हिसाबले राम्रो कुरा हो भन्नुभयो ।
पत्रकारहरूको हकहित र प्रेस स्वतन्त्रताको कुरा पनि भइरहेको छ । भोलि पार्टीहरूको बीचमा वार्ता बन्द भयो भने पत्रकार महासंघले वार्ता गराउन सकोस् । भोलि दुई देशको वार्ता बन्द हुँदा पत्रकारको डेलिगेसन जान सकोस् । यसरी हामीले पत्रकार महासंघलाई अघि बढाउनुपर्छ भनेर म हिँडें । सैद्धान्तिक हिसाबले सबै साथीहरू सहमत पनि हुनुभयो । तर अन्तिममा उहाँहरू स्वतन्त्र रूपमा अघि जाने कुरामा सहमत हुनुभएन ।
मैले एमालेभित्र कुरा गरें । एमालेका सचिव योगेश भट्टराईले कांग्रेसका प्रकाशशरण महत र माओवादीका नेता पम्फा भुसाललाई भेट्नुभयो । तर स्वतन्त्र रूपमा चुनाव लड्ने विषयमा नेताहरूबीच सहमति भएन । अनि मलाई एमालेले हामी तपाईंको विचारमा सहमत छौं, तपाई हाम्रो उम्मेदवार बनिदिनुप–यो भनेर प्रस्ताव ल्यायो । प्रेस चौतारीबाट मेरो उम्मेदवारीमा समर्थन भयो । त्यसैले मैले एमालेको समर्थन लिएको हुँ ।
दलको कोटामा उम्मेदवार बनेका अध्यक्षहरूले भोलि कसरी पत्रकारको हितमा काम गर्छन् र भनेर टिप्पणी छ नि ?
तीर्थ: यो परम्परालाई तोड्नुपर्ने हो । न्यायाधीशसमेत दलको कोटामा छन् । मैले जिल्ला जिल्लामा फोन पनि गरें । जहाँबाट भएपनि समर्थन लिएर अघि बढौं भनेर म अघि बढेको हुँ । मैले एमालेका साथीहरूलाई भनेको छु, मलाई काम गर्न सजिलो हुने मान्छे दिनुहोस् । एमालेका एजेन्डा बोकेर आउने मान्छेहरू नदिनुहोस् भनेर मैले अनुरोध गरेको छु । यो एकैपटकमा अन्त्य हुन्छ जस्तो मलाई लाग्दैन । तर केही वर्षमा यो बिस्तारै कम हुँदै जान्छ । समाजका सबै क्षेत्रमा यो परम्परा कायमै छ । तर हामी त्यसतर्फ पहल गरौं । पेशागत विकासका लागि काम गरौं । पार्टीका एजेन्डा बोक्ने मात्रै काम नगरौं ।
पेशागत अभिवृद्धिका कुरा गरौं भन्ने हाम्रो कुरा हो । अहिले त सबैले राजनीतिक कुरा मात्रै गरेका छन् । पाँचसातवटा पार्षद् हुने पार्टीले समेत आफ्नो भूमिका खोज्छ । यो गलत कुरा हो ।
पेशागत संगठनहरूलाई यस्तो राजनीतिक सिन्डिकेटभित्र पार्न हुन्छ कि हुँदैन ?
गोविन्द: यो यथार्थ भइसक्यो । यो सबै एकैपटक हुँदैन तर सबै पत्रकारलाई राखेर बिस्तारै अघि बढ्नुपर्छ । यसलाई बिस्तारै कम गर्दै जानुपर्छ । पत्रकारहरूको हकहित यसको मुख्य एजेन्डा हो । महासंघ पत्रकार मात्रै नभएर सम्पूर्ण नागरिकको संस्था हो । पत्रकार महासंघलाई नागरिकले पत्याउनुपर्छ । तर महासंघमा निर्वाचित भइसकेपछि त्यहाँका मान्छे साझा मान्छे बन्नुपर्छ । उसले नजिकको पार्टीका कुरा नभनोस् भन्ने हाम्रो कुरा हो । भोलि म निर्वाचित भएँ भने म चाहिँ साझा उम्मेदवार बन्दछु । नौ वर्षपहिले म पत्रकार महासंघको उपाध्यक्ष हुँदै गर्दा मलाई पार्टीको मान्छे भन्थे । अहिले पनि भन्छन् । तर यस्ता आरोप भएपनि म व्यवहारले जवाफ दिन चाहन्छु ।
समग्र पत्रकार महासंघ राजनीति गर्ने केन्द्र बन्यो भन्ने कुरा छ नि ?
गोविन्द: यो समस्या त छ । तर यसलाई अन्त्य गर्नुपर्छ । सदस्यता वितरणको विषय चाँडै टुंग्याउनुपर्छ । सदस्यता दिने बेलामा सार्वजनिक सुनुवाइ गर्नुपर्छ । पार्षद् सिस्टमलाई हटाएर प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणाली गर्न मात्रै सक्यौं भने पनि हामी सबैका समस्या समाधान हुन्छन् । महासंघ साझा संस्था हो । यस्ता मुद्दाहरूमा साझा समझदारी बनाउन सकिन्छ ।
तीर्थ: पत्रकारहरू राजनीतिक नेताजस्तो भए । कुनै कुनै नेता र व्यापारीहरू पत्रकार जस्ता भएका छन् । २०४५ सालमा यस्तै समस्या भयो । त्यसबेला मणिराज उपाध्यायको नेतृत्वमा रहेको पत्रकार संघबाट फेरि अर्को पत्रकारको मात्रै संगठन बनाउने काम भयो । अहिले धेरैतिरबाट गुनासो आएको छ । पत्रकार आफैं पनि सजग हुनुपर्छ, संगठनहरू पनि सजग हुनुपर्छ ।
पार्टीहरूले आफ्नो एजेन्डा लाद्न खोज्नु हुँदैन । मैले पार्टीहरूलाई समेत यही कुरा गर्ने गरेको छु । यो हुनुको कारण पनि छ । विगतमा नेपालको पत्रकारिताको इतिहास राजनीतिबाट प्रेरित छ । बहुदल आएपछि बल्ल व्यावसायिक धर्म राखेर काम गर्नुपर्छ भन्ने कुरा आएको हो । अहिले आएर राजनीतिक लडाईं गर्नुपर्ने अवस्था छैन । अब त पत्रकारको मानमर्यादा बढाउनका लागि सजिलो छ । पत्रकारितामा दुईवटा समस्या छन् । एउटा कुरा पत्रकार आफैंले मर्यादा जोगाउनुपर्छ । कसैले के भएर कुटाइ खाएको छ, कसैले के भएर कुटाइ खाएको छ । पेशागत ग्यारेन्टी नहुँदा पत्रकारले अरू काम पनि गर्नुपर्ने हुन्छ । अरू काम गरेबापत कुटाइ खाँदा पनि पत्रकार महासंघले विज्ञप्ति निकाल्ने अवस्था छ । यो गलत भइरहेको छ । पत्रकारहरूको बीचमा सहकार्य, क्षमता अभिवृद्धि, बजारको विकास गर्ने र सानो लगानीमा आएमा मिडियाहरू जोगाउने गरी काम गर्नुपर्छ । दलहरूसँग अनुरोध गरेर पत्रकारहरूको मर्यादा राख्नुभयो भने भोलि तपाईंलाई पनि सजिलो हुन्छ भनेर भन्नुपर्छ ।
गोविन्द आचार्यजी भोलि अध्यक्ष जित्नुभयो भने के गर्नुहुन्छ ?
मैले केन्द्रमा पनि जिल्लाको नेतृत्व गरेको छु । न्यूनतम पारिश्रमिक समितिको अध्यक्ष, प्रेस काउन्सिलको सदस्य भएर पनि मिडियाको अवस्था बुझेको छु । महासंघ भनेको पत्रकारको संस्था हो । प्रेस स्वतन्त्रता नभएर अरू केही पनि स्वतन्त्रता हुँदैन भनेर म अहिले पत्रकार महासंघको चुनावमा अध्यक्षको उम्मेदवार बनेको छु । भोलि पनि हामी राज्यको चौथो अंग हो । हामी स्थायी प्रतिपक्ष हो । लोकतन्त्र तलमाथि हुन सक्छ त्यसबेला हामी सधैं लोकतन्त्रको पक्षमा हुनुपर्छ । प्रेस स्वतन्त्रतालाई पूर्णता दिलाउँदै र श्रमजीवी पत्रकारको मुद्दालाई अघि बढाउने सोचेको छु । श्रमजीवी मुद्दामा सम्झौता नगरी म अघि बढ्नेछु । सञ्चार क्षेत्रलाई राष्ट्रिय सेवा मुलक उद्योगको मान्यता दिनुपर्छ । साना मिडिया र जिल्लामा रहेका मिडियालाई पनि जोगाउनुपर्नेछ । यसका लािग हामी बुलन्द आवाज उठाउँछौं । म अध्यक्ष भएँ भने तीर्थ दाइले पनि पश्चात्तप गर्नुपर्दैन ।
तीर्थ कोइरालालाई पनि यही प्रश्न, अध्यक्ष जित्नुभयो भने के गर्नुहुन्छ ?
पहिलो, श्रमजीवी पत्रकारको कुरा छ । पत्रकारको क्षमता बढाउने कुरा छ । अहिले पत्रकारमा शिक्षित मान्छे आएको छ । तर उनीहरूमा सीप छैन । पत्रकारको प्रज्ञा र क्षमता बढाउनुपर्छ । पत्रकारितालाई विश्वसनीय बनाउनका लागि काम गर्नुपर्नेछ । प्रेस स्वतन्त्रताका लागि काम गर्नुपर्नेछ । ६ सयभन्दा बढी एफएम, हजारको संख्यामा आएका अनलाईनमा गरिएको लगानीलाई जोगाउनुपर्छ । त्यसैले हजारौंको संख्यामा आएका पत्रकारलाई यहाँ टिकाउनुपर्छ । अब यसमा भएको प्रेस स्वतन्त्रताको कुरा अनि लगानीको कुरा मुख्य हो जस्तो लाग्छ । भोलि पत्रकार महासंघले नेगोसिएसनका लागि सहजकर्ताको भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ । पत्रकार महासंघले बोलेको कुरालाई उचाईं दिलाउनुपर्छ जस्तो लाग्छ ।
बैतडीको झुलाघाटदेखि पाँचथरको चिवाभञ्ज्याङसम्म मध्यपहाडी यात्रा सकेर नेकपा एमालेको नेतृत्व काठमाडौं फर्किएको छ । संसद्को प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमालेको नेतृत्वले मध्यपहाडी यात्राका दौरान सरकारको चर्को आलोचना गरेक...
बुटवल विकासका दृष्टिले काठमाडौंपछिका प्रमुख शहरमध्ये एक मानिन्छ । बुटवल धेरै क्षेत्रमा देशलाई नेतृत्वदायी भूमिका खेल्ने शहर पनि हो । २०७९ मा भएको स्थानीय तहको निर्वाचनपछि बुटवल उपमहानगरपालिकामा दोस्रो कार्यकाल...
नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले नेपाल समाजवादी पार्टी (नेसपा)का एकजना अध्यक्ष महिन्द्र राय यादवलाई पार्टी एकताका लागि पत्र पठाएपछि नेसपामा खैलाबैला उत्पन्न भएको छ ।&nb...
नेपाली कांग्रेसबाट धोका भएको र गठबन्धन सम्बन्धमा पुनर्विचार गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्ने प्रधानमन्त्री एवं नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको अभिव्यक्तिले राजनीति तरंगित छ । माओवादीको विधा...
नेकपा एमाले संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङले आफूलाई नेपालको संसदीय अभ्यासमा अनुभवी र अभिभावकीय छवि बनाउन सफल भएका छन् । तत्कालीन संविधानसभा अध्यक्षसमेत रहेका नेम्वाङले संविधानसभासहित छ पटक व्यवस्थापिका&nd...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...