कात्तिक १३, २०८०
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ । नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...
नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयका उपकुलपति कुलप्रसाद कोइरालालाई क्यानाडाको भ्यान्कुवरमा हुन लागेको संस्कृत सम्मेलनमा भाग लिन जान लाग्दा काठमाडौंको विमानस्थलमा प्रहरी लगाएर रोकिएको विषय चर्को विवादमा परेको छ । यससम्बन्धी समाचार र उपकुलपतिले ‘लोकान्तर’ र अन्य सञ्चारमाध्यमलाई दिएको जानकारी अनुसार, उडानको तयारीमा रहेका बखत प्रहरीले उहाँलाई कुलपति (प्रधानमन्त्री) ले डाक्नुभएको छ भनेर बालुवाटार पुर्यायो तर त्यहाँ कुनै भेटघाट भएन । पछि विमानस्थलबाट जहाज उडिसकेपछि प्रधानमन्त्रीको व्यस्तता जनाई कोइरालालाई भेटको अवसर नै नदिई विदा गरिएको थियो ।
प्रधानमन्त्रीका पक्षधर केही मानिसले यस कार्यको बचाउ गरेका छन् तर यो प्रतिरक्षा गर्न सकिने प्रकृतिको घटना किमार्थ होइन ; सर्वथा निन्दनीय छ । यस्तोमा विपक्षमा रहेको नेपाली काँग्रेसले उपकुलपतिको अपमान भएको भनी आपत्ति जनाउनु अनौठो भएन । सत्तापक्षकै प्रति सद्भाव राख्ने व्यक्ति र सामूहिक आवाज प्रतिध्वनित गर्ने माध्यमहरूले समेत प्रधानमन्त्री नै अप्ठेरोमा पर्ने र अलोकप्रिय हुने कामहरू एकपछि अर्को गर्दै भैरहेकोमा आश्चर्य प्रकट गरिरहेका छन् । साप्ताहिक पत्रिका ‘दृष्टि’मा प्रस्तुत यो टिप्पणी यस क्रममा उदाहरण मान्न सकिन्छ : “ जो कोहीको विदेशयात्रा एउटा अध्यागमन अधिकृतले सजिलै रोक्न सक्नेमा प्रहरी प्रयोग गरेर प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटार पुर्याइनुले विरोधीको मनोबल बढाउने काम गरेको छ ।”
प्रधानमन्त्रीमा खड्गप्रसाद शर्मा ओलीको बहालीपछि र विशेषगरी गठबन्धनमा रहेका दुई पार्टीको एकीकरण भै नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) बनेपछि संसदीय बहुमतको आडमा मुलुकमा सर्वसत्तावादको उदय त हुने होइन भन्ने जनस्तरमा एकप्रकारको सन्देह उत्पन्न भएको छ । तर सत्तारुढ दलका नेताहरूबाट यसप्रकारको शङ्का नगर्न जनसाधारणसमक्ष अपील भएको हुनाले स्थिति मत्थर भैरहेको हो ।
जगजाहेर छ, एमाले २०४७ सालयता लोकतान्त्रिक अभ्यासमा आइसकेको पार्टी हो र माओवादी केन्द्र पनि २०६३ सालपछि प्रतिस्पर्ध्दात्मक राजनीतिक मूलप्रवाहमा सामेल भैसकेको अवस्था छ । संवैधानिक आधार पनि त्यसै अनुकूल तय भैसकेको छ । यस्तोमा दुईतिहाईकै बल छ भन्दैमा घोषित प्रतिबध्दता विपरीत कोही जाला भन्न मिल्दैन । जनताको मौलिक हक कुण्ठित गर्न नमिल्ने प्रावधान सहितको न्यायिक व्यवस्था र प्रेस स्वतन्त्रता प्रत्याभूत गरिएको छ । यसकारण यस्तोमा पृष्ठभूमिमा कुनै एक व्यक्ति उसले चाहे नै पनि स्वेच्छाचारी हुन सक्दैन । अर्को कुरा, लोकतान्त्रिक अभ्यासमा नेपाललाई सघाउँदै आएको अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले पनि संक्रमणकालबाट स्थायित्वतर्फ लम्केको मुलुकका चुनौतिहरूलाई नजिकबाट नियालिरहेका छन् ।
लोकतन्त्रमा शैक्षिक-प्राज्ञिक क्षेत्रको स्वतन्त्र अत्यन्तै महत्वपूर्ण पक्ष हो । तसर्थ तिनका कृयाकलाप र अन्वेषण अध्ययनलाई सरकारले सकेसम्म प्रोत्साहित गरिनुपर्छ; आर्थिक र अन्य आवश्यक सहयोग उपलब्ध गराइनुपर्छ । माथेमा आयोगका प्रतिवेदनजस्ता सुझाउहरू कार्यान्वयनमा लैजानु पर्छ । तर हालैका केही घटनाले सरकार यसमा उदासीन मात्र हैन उल्टो अनाहक आक्रामक हुन खोजेको देखिन्छ ।
चिकित्सा शिक्षामा गुणस्तरको सुधारको माग गर्नु, त्यसका लागि राय सुझाउ दिनु र तिनको सुनवाइ नभए अन्य शान्तिपूर्ण ढङ्गले सरकारको ध्यानाकृष्ट गर्नु अनुचित होइन । उपकुलपतिको मामिलामा पनि अनियमित काम भए, गरेकोमा कानूनी उपाय अवलम्बन गर्न सकिहालिनेमा पक्राउको शैलीमा प्रहरी लगाउनु आवश्यक थिएन । यस्ता कार्यले प्रधानमन्त्रीलाई अलोकप्रिय गराइरहेको हुँदा उहाँको मद्दतमा खटिएका कर्मचारी एवं सल्लाहकारहरूले यसबारे चनाखो भई समयोचित उपायहरू अपनाउन् ; उहाँलाई मनपर्ने कुरा सुनाउनेभन्दा उहाँको भलो हुने परामर्श पेश गरेर आफ्नो दायित्वमा खरो उत्रियुन् ।
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ । नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
काकाकुल काठमाडौंको सपना र विकासको विद्रूप नमूना बनेको मेलम्ची खानेपानी आयोजना फेरि एकपटक उद्घाटन गरिएको छ । सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री कार्यालयमा बनाइएको धारो खोलेर प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रच...
काठमाडौं जिल्ला अदालतको एक आदेशका कारण बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको सरकारी जग्गा घोटाला प्रकरणको अनुसन्धान यत्तिकै रोकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । जग्गा हिनामिनाबारे नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्...
लामो समयको गृहकार्य र बहसपछि नेपाल आयल निगमले असार ३१ गते मध्यरातदेखि इन्धनको स्वचालित मूल्य प्रणाली कार्यान्वयनमा ल्याएको छ । स्वचालित प्रणाली कार्यान्वयनमा आएसँगै देशभर इन्धनको मूल्य घटेको छ । सर्वसाधार...
प्रतिनिधिसभाको पहिलो अधिवेशनमा नेता/सांसदको हाजिरी लोकान्तर डट्कमले सार्वजनिक गरिदिएपछि नेताहरूको जवाफदेहिताको बहस शुरू भएको छ । जनप्रतिनिधिको सर्वोच्च थलो संसद्मा ठूला भनिएका दलका शीर्ष न...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...