कात्तिक ८, २०८०
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
व्यस्त जीवनमा मान्छेलाई पुराना दिनका सम्झनामा घोत्लिएर तिनको लेखाजोखा गर्दै विगतका रमाइला पल सम्झिदै फुर्सद खासै हुँदैन । म पनि खुशीका क्षणमा पुल्कित हुने र तीता क्षणलाई धिकार्दै बस्ने स्वभावको मान्छे होइन ।
तर कहिलेकाहीँ पुराना स्मरणको चित्र हाम्रो मानसपटलमा यति ताजा भएर आउँछन् कि लाग्छ – साँच्चै मानव मस्तिष्कको संग्रह पनि बडा व्यवस्थित तवरको नै हुन्छ कि ?
दशैंतिहारको माहोल आउँदा हरेक वर्ष पुराना दिनको सम्झना झल्झली मनमा आउँछ । थोरै समय खर्चेर भएपनि विगतमा विचरण गर्न कर लाग्दछ ।
आजभोलि र विगतका दशैंतिहारलाई तुलना गर्ने हो भने विगतका दिनका दशैंतिहार नै धेरै हिसाबले उत्कृष्ट र रमाइला थिए । मेरो विश्लेषणमा पुराना दशैंतिहारका दिनलाई सम्झनुपर्ने प्रमुख १० कारण यी हुन् –
१. दशैंतिहार आइसकेको संकेत सयपत्री र सुपारी फूलहरूको मगमगी सुगन्धले दिन्थे । न कि म्यासेन्जरको इनबक्समा आउने ताइ न तुइका ‘ह्याप्पी दशैं’का फरवार्डेड म्यासेजले ।
२. दशैंतिहार भनेपछि सबै परिवारका सदस्यको रमाइलो जमघटमा घण्टौं गफिनुको छुट्टै मज्जा हुन्थ्यो । आजभोलिको जस्तो सबैजना एउटै कोठामा भएपनि सबैका आँखा मोबाइल स्क्रिनमा र औला टचप्याडमा कुदिरहनुपर्ने बाध्यात्मक अवस्था किमार्थ हुँदैनथ्यो ।
३. दशैंतिहारमा नयाँ एकजोर लुगा लगाउन पाइने आशामा महिनौं अघिदेखि मन बडा हर्षित भएर आउँथ्यो । बुवाको पछिपछि लागेर १५–२० मिनेटमा लुगाको किनमेल सकाइन्थ्यो, न कि घण्टौं खर्चेर ठूल्ठूला मल चहारिन्थ्यो ।
४. दशैंतिहारमा टीका थाप्दा मान्छेको ध्यान केवल टीका र जमरामा हुन्थ्यो, न कि सेल्फी र बेल्फीका लागि पोज दिनतर्फ । त्यतिबेला खुशी १००/२०० रुपैयाँ दक्षिणा पाउँदा हुन्थ्यो, न कि बढी लाइक र कमेन्ट बटुल्ने फोटो कैद गर्न सफल भएकोमा ।
५. सानो साथी सञ्जालमा भैलो देउसी खेलिन्थ्यो विशुद्ध मनोरञ्जनका लागि, न कि आजभोलिको जस्तो योजनावद्ध र स्वार्थप्रेरित रुपमा ठूलो कोष खडा गर्ने, दह्रो भोजभतेर र पिकनिक आयोजनको लागि ।
६. तिहारताका १/२ दिन घरमै बसेर दाजुभाइसँग रमाइलोका लागि जुटपत्ति खेलिन्थ्यो, न कि पूरै जुवाडेझै लाखौं रुपैयाँसहित जुवामा आफ्नो भाग्य र पुरुषार्थ प्रदर्शन गर्न उद्दत भइन्थ्यो ।
७. दशैंतिहारमा घरको सेलरोटी र मासुभातको स्वादमा परमानन्द महसूस गरिन्थ्यो, न कि २/४ जनालाई निम्तो गरी बर्गर पिज्जासहित ‘सोमरस पान’ गर्न आकर्षक क्याफे चहार्ने जाँगर चलाइन्थ्यो ।
८. लक्ष्मी पूजाको दिन साँझ २/४ मैनबत्ती घरको वरिपरि बालेर पूजा कोठामा स–परिवार लक्ष्मीअर्चना गरिन्थ्यो, न कि आजभोलि जस्तो छिमेकीभन्दा आफ्नो घरआँगन ज्यादा ज्वाजल्यमान बनाउने स्पर्धामा ‘ग्ल्यामरस दीपावली लाईटिङ’मा दिल खोलेर खर्च गरिन्थ्यो ।
९. भाइटीकाको दिन दिदीहरूबाट माला लगाइसकेपछि घण्टौं माला फुकालिन्नथ्यो, अर्काको घाँटीमा भन्दा आफ्नोमा बढी मालाको भारी भएकोमा दिनभरि बडा गर्वले छाति फुलाइन्थ्यो, न कि आजभोलि जस्तो माला लगाउना साथ फुकालेर जुवाँको कुनै खालमा आशन जमाउन कुदिन्थ्यो ।
१०. दशैंतिहारको दक्षिणाको पैसाले आफूलाई मनपर्ने स्कूल झोला वा नोट–डायरी किन्न स्टेसनरी चहारिन्थ्यो, न कि महंगो ब्राण्डको सेलफोनको नयाँ मोडेलको खोजीमा मोबाइल ग्यालरी ।
(लेखक अध्ययनका सिलसिलामा हाल जापानको हिरोसिमा विश्वविद्यालयमा छन् ।)
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
त्यो शिक्षकले पढायो, नेता बन्न सिकायो र त आज देशको बागडोर चलाइरहेका छौ । त्यो शिक्षकले पढायो, कर्मचारी बन्न सिकायो र त आज देशको प्रशासन चलाइरहेका छौ । त्यो शिक्षकले पढायो, डाक्टर बन्न सिकायो र त आज हजारौ...
सानीमा भेट्न चितवन गएको थियो गोपाल चार दिन हिँडेर । राप्ती किनार नजिकको सानो गाउँमा बस्दै आएकी थिइन् उनी, जो पहाडमा खान लाउन नपुगेपछि केही वर्ष अघि पुगेकी हुन् त्यतातिर । त्यतिबेला अहिलेजस्तो यातायातको साधन...
गुणराज ढकाल सामाजिक सञ्जालमा अभ्यस्त हुन थालेपछि अध्ययन गर्ने बानी निकै घटेको छ । सामाजिक सञ्जालमा आउने टिप्पणीबाटै हामीले आफ्नो दृष्टिकोण बनाउने गर्दछौं । विषयको गहिराइसम्म पुगेर अध्ययन तथा विश्लेषण गर...
गोपाललाई सानैदेखि धूमपानको लत बसेको थियो, शायद संगतको प्रभाव भनेको यही हुनुपर्छ । घरमा बाबुदाजुहरू हुक्का तान्थे । त्यति बेलाको चलन के भने सबैभन्दा सानोले तमाखु भर्नुपर्ने । त्यतिसम्म त ठीकै थियो, सल्काएर समे...
वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार आचार्य कमल रिजालद्वारा लिखित उपन्यास ‘सुकर्म’को अंग्रेजी संस्करण ‘डीप क्वेस्ट' प्रकाशित भएको छ । २०६९ सालमा नेपालीमा प्रकाशित उक्त उपन्यासको अंग्रेजी संस्करणलाई स...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...