पुस ३, २०८०
बैतडीको झुलाघाटदेखि पाँचथरको चिवाभञ्ज्याङसम्म मध्यपहाडी यात्रा सकेर नेकपा एमालेको नेतृत्व काठमाडौं फर्किएको छ । संसद्को प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमालेको नेतृत्वले मध्यपहाडी यात्राका दौरान सरकारको चर्को आलोचना गरेक...
कात्तिक १७, २०७६
काठमाडौं – प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको स्वास्थ्य अवस्थाबारे अहिले आमजनतामा निकै ठूलो चासो छ ।
दुईतिहाइ जनमतका साथ सरकारको बागडोर हाँकिरहेका प्रधानमन्त्री ओलीको स्वास्थ्य स्थितिका बारेमा आमचासो बढ्नु स्वाभाविक नै हो ।
गत साउन र भदौमा दुईपटक उपचारका लागि सिंगापुरको नेसनल युनिभर्सिटी अस्पताल गएका प्रधानमन्त्री ओलीको 'प्लाज्मा फेरोसिस' प्रक्रियाबाट उपचार गरिएको थियो । गत भदौ २० मा उपचार सकिएर नेपाल फर्केका प्रधानमन्त्री ओलीको स्वास्थ्यमा त्यसयताको २ महिना खासै केही भएन ।
गत बुधवार उपचारका लागि ग्राण्डी पुगेका प्रधानमन्त्री ओलीको स्वास्थ्य स्थितिबारे जनचासो ह्वात्तै बढ्यो ।
प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले सामान्य फलोअप भनेपनि उनलाई आइसीयूमा २ दिनसम्म राखेर २ पटक डायलासिस गरिएको थियो ।
मिर्गौला रोग विशेषज्ञहरूले प्रधानमन्त्री ओलीको मिर्गौलाले काम गर्न छाडेको अनुमान गरेका छन् । केही चरण डायलासिस गरेपछि मिर्गौलाले सामान्य रूपमा काम गर्न सक्ने सम्भावना रहेपनि प्रधानमन्त्रीको उमेर, स्वास्थ्यमा देखिएका अन्य समस्या र पहिलो प्रत्यारोपण लामो समय अगाडि भइसकेको अवस्थाले 'किड्नी रिभाइभ' हुने सम्भावना अत्यन्त न्यून रहेको देखिन्छ ।
सुमेरु अस्पतालमा कार्यरत मिर्गौला प्रत्यारोपण विशेषज्ञ डाक्टर सन्तोष गुरुङ डायलासिस 'सपोर्टिभ ट्रिटमेन्ट' मात्र भएकाले पुनः प्रत्यारोपणमा जानुको विकल्प नरहेको बताउँछन् ।
प्रस्तुत छ, लोकान्तरले डाक्टर गुरुङसँग गरेको संक्षिप्त कुराकानी :
प्रधानमन्त्रीको पछिल्लो स्वास्थ्य अवस्थाबारे तपाईंले के बुझ्नुभएको छ ?
उहाँको १२ वर्षअघि प्रत्यारोपण गरेको मिर्गौलाको काम गर्ने क्षमता कम हुँदै गएको हो । अब यसपछि दुईवटा विकल्प मात्र छन् उहाँसँग– पहिलो डायलासिसलाई नियमित गर्ने अथवा पुनः प्रत्यारोपणका लागि तयारी गर्ने ।
दोस्रोपटक प्रत्यारोपणमा कत्तिको जोखिम छ ?
जसरी अन्य जुनसुकै सर्जरीहरू जोखिमपूर्ण छन्, मिर्गौला पुनः प्रत्यारोपण पनि जोखिमपूर्ण त हुन्छ नै ।
सिंगापुरमा उहाँले प्लाज्मा फेरोसिस गरेर आउनुभयो, त्यो उपचार प्रक्रिया असफल भएको हो ?
रगतमा प्लाज्मा भन्ने हुन्छ, जसले एन्टीबडी बोक्ने काम गर्छ, त्यसलाई झिकेर नयाँ प्लाज्मा राख्ने प्रक्रिया हो प्लाज्मा फेरोसिस ।
शरीरमा बढी भएको एन्टीबडी बिस्तारै कम गर्दै लैजाने प्रक्रिया हो त्यो । तर त्यो नै अन्तिम उपचार चाहिँ होइन । शरीरले एन्टीबडी बनाउने काम जारी राख्छ । तत्कालका लागि त्यो सान्दर्भिक थियो ।
अहिले डायलासिस गरिएको छ, त्यो पनि सहायक उपचार पद्धति नै हो । प्लाज्मा फेरोसिस सफल या असफल हुँदैन, बिरामीको कन्डिसन हेरेर त्यो गरिन्छ र अर्को स्टेपका लागि तयारी गरिन्छ ।
अबको विकल्प के त ?
बिरामीलाई तत्काल अप्ठ्यारो पर्दा गर्ने प्रक्रियाहरू हुन्, प्लाज्मा फेरोसिस र डायलासिस दुवै । ट्रान्सप्लान्टमा जाने बेलासम्म बिरामीको कन्डिसन स्टेबल राख्न यी विधिहरू प्रयोग गरिन्छ ।
अन्तिम विकल्प भनेको मिर्गौला पुनः प्रत्यारोपण नै हो किनभने बिरामीका लागि डायलासिस भन्दा प्रत्यारोपण नै उपयुक्त हुन्छ ।
सामाजिक, आर्थिक र अन्य हिसाबले पनि प्रत्यारोपण बिरामीका लागि सहज हुन्छ । अझ प्रधानमन्त्रीजस्तो हाइप्रोफाइल व्यक्तित्वका लागि नियमित डायलासिस अलि कम इफेक्टिभ देख्छु मैले ।
एकचरण डायलासिस गर्न कति समय लाग्छ ? यसले बिरामीलाई थप कमजोर बनाउँछ ?
डायलासिस गर्न सामान्य रूपमा ४ घण्टा लाग्छ । रगत सफा गर्दा प्रोटिन लगायत रगतमा आवश्यक कुराहरू पनि खेर गइरहेको हुन्छ । चार घण्टासम्म बिरामीले खान पनि पाइरहेको हुँदैन । यस्ता कुराहरूले बिरामीलाई थप कमजोर बनाउन सक्छ । तर डायलासिस गर्दा बेहोश नै बनाएर गर्नुपर्ने चाहिँ हुँदैन ।
हप्तामा कतिपटक गर्नुपर्छ डायलासिस ?
डायलासिस हप्तामा ३ पटक गर्नैपर्छ । विश्वभरि नै हप्तामा ३ पटक गर्ने चलनचल्तीमा छ । तर कतिपय स्रोत र साधनले नभ्याएको अवस्थामा, बिरामी आर्थिक रूपमा कमजोर छ भने २ पटकले पनि काम चलाउन सकिन्छ । २ पटक गर्दा पोटेन्सियल रिस्क अलि बढी नै हुन्छ । विशेष गरेर साउथ एसियन देशहरूमा २ पटकसम्म गर्ने अभ्यास अझै पनि छ । तर मेडिकल स्ट्याण्डर्डले हप्तामा ३ पटक गर्नैपर्छ भन्छ ।
पुनः प्रत्यारोपणमा जान प्रधानमन्त्रीको मेडिकल टीमले जोखिम देखेको हो ?
त्यो त उहाँहरूले जान्ने कुरा भयो । पुनः प्रत्यारोपणमा जान विभिन्न मापदण्डहरू हेर्नुपर्ने हुन्छ । जस्तै सिंगापुरमा प्लाज्मा फेरोसिस भयो, शरीरमा एन्टीबडीको मात्र कति थियो र अहिले कति छ, उहाँहरूले जान्नुभएको होला । अहिले डायलासिस हुँदैछ ।
जोखिम कति छ भनेर उहाँहरूलाई नै थाहा छ । तर सामान्य रूपमा बाहिरबाट हेर्दा पुनः प्रत्यारोपण जस्तो अर्को राम्रो विकल्प देखिँदैन ।
नेपालमा अहिलेसम्म मिर्गौला पुनः प्रत्यारोपण भएको उदाहरण छ कि छैन ?
हामीले शहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रमा पुनः प्रत्यारोपण गरेको उदाहरण छ । पुनः प्रत्यारोपण गर्न त्यति गाह्रो हुँदैन । पूर्व तयारी राम्रोसँग गरेर राम्रोसँग केयर गर्यो भने दोस्रोपटकको प्रत्यारोपण सफल भएका बिरामीहरू हाम्रै अगाडि छन् ।
नेपाली डाक्टरहरूसँग प्रधानमन्त्रीको त्यो स्तरको स्वास्थ्य जोखिम लिने हिम्मत छ ?
उहाँ देशको प्रधानमन्त्री पनि हो, हाइ प्रोफाइल भन्छौं हामीले । कुनै कारणवश सानो कमजोरी भइहाल्यो भनेपनि ठूलो असर पर्छ । जोखिम लिने/नलिने भन्ने त उहाँको मेडिकल टीमले नै हो ।
मेडिकल टीमले चाहेको खण्डमा पुनः प्रत्यारोपण गर्न गाह्रो छैन । उहाँ त देशको जिम्मेवारी सम्हाल्ने मान्छे पनि हो ।
उहाँले जनताको अपेक्षा अनुसार काम गर्नुपर्छ । पुनः प्रत्यारोपणपछि नियमित डायलासिस गर्दा खर्च हुने समय उहाँले अन्य कामका लागि लगाउन सक्नुहुन्छ ।
नेपाली अस्पताल र विदेशी अस्पतालमा गरिने पुनः प्रत्यारोपणमा के फरक छ, विदेश नै जानुपर्ला र ?
प्रक्रिया र पद्धति यहाँ र विदेशमा उही हो । जसरी पहिलोपटक प्रत्यारोपण हुन्छ, दोस्रोपटकको प्रत्यारोपण पनि त्यसैगरी गर्ने हो । यहाँ पहिलो प्रत्यारोपणपछि के समस्या आएको थियो, त्यसलाई चाहिँ ख्याल गर्नुपर्छ ।
दोस्रोमा केही बढी मेहेनत त लाग्ने नै भयो । नेपालमा मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्ने अस्पतालहरू पनि विदेशीजत्तिकै सक्षम छन् ।
बैतडीको झुलाघाटदेखि पाँचथरको चिवाभञ्ज्याङसम्म मध्यपहाडी यात्रा सकेर नेकपा एमालेको नेतृत्व काठमाडौं फर्किएको छ । संसद्को प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमालेको नेतृत्वले मध्यपहाडी यात्राका दौरान सरकारको चर्को आलोचना गरेक...
संघीय संसद्को बजेट अधिवेशन प्रारम्भ भई संवैधानिक प्रबन्धअनुसार दुवै सदनको संयुक्त बैठकमा यही जेठ १५ गते नेपाल सरकारका अर्थमन्त्रीबाट आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को वार्षिक आय–व्यय (बजेट) प्रस्तुत भइसकेको छ । ...
नेपाली कांग्रेसबाट धोका भएको र गठबन्धन सम्बन्धमा पुनर्विचार गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्ने प्रधानमन्त्री एवं नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको अभिव्यक्तिले राजनीति तरंगित छ । माओवादीको विधा...
नेकपा एमालेको समर्थनमा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ प्रधानमन्त्री बनेपछि देशको राजनीतिले नयाँ कोर्स लिएको छ । तर, नयाँ प्रधानमन्त्रीले विश्वासको मत नलिँदै सरकार गिराउने खे...
बुधवार उच्च अदालत विराटनगर पुग्दा धरान उप–महानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङ एक वकिलसहित भेटिए । मुद्दाको पेशी भएकाले उनी आफैं उपस्थित भएका रहेछन् । धरान खानेपानी विकास बोर्डको बैठक नबोलाएको भन्दै सा...
वैशाख १० गते हुने प्रतिनिधिसभा सदस्यको उपनिर्वाचन नजिकिँदै गर्दा चितवनमा राजनीतिक गतिविधि बढेको छ । मंसिर ४ को चुनावमा रास्वपा विजयी भएको चितवन २ मा उपनिर्वाचनका माध्यमबाट आफ्नो राजनीतिक विरासत फर्काउन न...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...