मंसिर ४, २०८०
कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समेत नसक्ने अवस्थाबाट गुज्रेको नेपाल वायु सेवा निगम (एनएसी)ले आर्थिक अवस्था सुधारेर अन्तर्राष्ट्रिय उडानका लागि विमान खरिद गर्दा लिएको ऋणको किस्ता तिर्न शुरू गरेको छ । लामो समय घाटामा रहे...
५ नम्बर प्रदेशका मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालय पनि आफैंले सम्हालेका छन् ।
दुईतिहाइको बलियो प्रदेश सरकारले १० महिनामा बजेट खर्च गरिसक्ने दाबी गर्दै आएपनि त्यसको संकेत चालू आर्थिक वर्षको पहिलो चौमासिक (४ महिना)मा देखिएन ।
चालू बजेटको पहिलो चौमासिक सकिँदा प्रदेशको बजेट जम्मा ७ प्रतिशत मात्र खर्च भएको छ । प्रदेश लेखा नियन्त्रण कार्यालयका सूचना अधिकारी रवीन्द्र अर्यालले प्रदेशको ४ महिनाको बजेट खर्च ७ प्रतिशत भएको बताए । लेखा नियन्त्रण कार्यालयको वित्तीय प्रगतिमा ७ प्रतिशत देखिएपनि प्रदेश सरकारले १८ प्रतिशत भौतिक प्रगति भएको दाबी गरेको छ ।
‘४ महिनामा प्रदेशको बजेट २ अर्ब ३३ करोड ८४ लाख ११ हजार रूपैयाँ मात्र खर्च भएको छ,’ अर्यालले भने, ‘त्यसमध्ये पूँजीगततर्फ १ अर्ब ४ करोड र चालूतर्फ १ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ छ ।’ गत वर्ष यसै अवधिमा ३.५ प्रतिशत मात्र बजेट खर्च भएको थियो ।
जेठ महिनापछि भुक्तानी नदिने र १० महिनाभित्रै सम्पूर्ण विकास बजेट खर्च गरिसक्ने प्रदेश सरकारको लक्ष्य यहीँ गतिमा अगाडि बढे बाँकी ९३ प्रतिशत खर्च अबको ६ महिनामा हुने सम्भव देखिँदैन । संघीय सरकारमा जस्तै बजेट खर्च नहुने रोग प्रदेशमा पनि पनि हट्न सकेन । प्रदेशको समग्र पूँजीगत बजेट १८ अर्ब ५७ करोड ६४ लाख ५७ लाख रूपैयाँको रहेको छ ।
सरकारको दाबी : १८ प्रतिशत भौतिक प्रगति
प्रदेश सरकारका प्रवक्ता तथा भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्री बैजनाथ चौधरीले लेखा वित्तीय प्रगतिमा ७ प्रतिशत मात्र देखिएपनि समग्रमा बजेट खर्च १८ प्रतिशतसम्म भइसकेको बताए ।
‘यो पहिलो चौमासिक बजेट खर्च हुने समय होइन । अहिले त योजनाहरूको टेन्डर गर्ने बेला हो । हामीले बहुवर्षे बाहेक अन्य सबै योजनाहरू टेन्डर गरिसक्यौं । अब हाम्रो बजेट खर्च तीव्रगतिमा बढ्छ । हाम्रो लक्ष्य/उद्देश्य अनुसार नै निर्धारित समयमै बजेट सकिन्छ,’ प्रवक्ता चौधरीले थपे, ‘शुरूको ४ महिनाको प्रगतिका आधारमा १ वर्षको आकलन गर्न मिल्दैन । बजेट खर्च हुने समय अब हो । भएरै छाड्छ ।’
यस्तो छ मन्त्रालयको बजेट खर्च
प्रदेश सरकारले भैपरी आउने ३ अर्बबाहेक विभिन्न मन्त्रालय, प्रदेशसभा र मातहतका निकायलाई ३३ अर्ब १७ करोड ७८ लाख ८१ हजार रुपैयाँ बजेट छुट्याएको थियो ।
प्रदेशको भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले सबैभन्दा कम ४ प्रतिशत मात्र बजेट खर्च गरेको छ । उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालय र आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयले समान १० प्रतिशत बजेट खर्च गरेका छन् । भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयको ४ अर्ब ७ करोड ६५ लाख ८९ हजार बजेटमध्ये १४ करोड ४२ लाख १० हजार रुपैयाँ मात्रै खर्च भएको छ ।
सामाजिक विकास मन्त्रालय, भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्रालय र आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयले समान ७ प्रतिशत बजेट खर्च गरेको प्रदेश लेखा नियन्त्रक कार्यालयका प्रवक्ता रविन्द्र अर्यालले बताए । सामाजिक विकास मन्त्रालयले ४ अर्ब ३९ करोड २२ लाख २६ हजार बजेटमध्ये २८ करोड ९२ लाख १८ हजार रुपैयाँ खर्च गरेको छ । आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयले ८ अर्ब ८ करोड ६६ लाख बजेटमध्ये ५ करोड ३० लाख ६० हजार रुपैयाँ खर्च गरेको छ ।
भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्रालयको बजेट १५ अर्ब ८४ करोडमध्ये १ अर्ब ६ करोड ४७ लाख ४५ हजार रुपैयाँ खर्च भएको छ । आन्तरिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयको बजेट १५ करोड ९६ लाख २० हजारमध्ये १ करोड ५३ लाख १२ हजार रुपैयाँ खर्च भएको छ । उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालयको बजेट २ अर्ब ८८ करोड ८१ लाख ११ हजार रुपैयाँमध्ये २ करोड ८३ लाख ३४ हजार रुपैयाँ खर्च भएको छ ।
मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयका लागि विनियोजन भएको २३ करोड ३१ लाख ६९ हजारमध्ये २ करोड ६१ लाख ३५ हजार रुपैयाँ बजेट खर्च भएको छ । मुख्य न्यायाधीवक्ताको कार्यालयको २ करोड २५ लाख २७ हजार ७९ लाख २९ हजार रुपैयाँ बजेटमध्ये ७९ लाख २९ हजार अर्थात् ३५ प्रतिशत बजेट खर्च भएको छ ।
प्रदेशसभा सचिवालयले भने १४ प्रतिशत बजेट खर्च गरेको छ । ३३ करोड १७ लाख ७४ हजारमध्ये ४ करोड ७३ लाख ३६ हजार रुपैयाँ खर्च गरेको छ । स्थानीय तह (वित्त हस्तान्तरण) को ४ अर्ब ३८ करोड ९८ लाखमध्ये ४० करोड ३१ लाख (९ प्रतिशत) बजेट खर्च भएको प्रवक्ता अर्यालले बताए । प्रदेश लोकसेवा आयोगको ३ करोड ३० लाख बजेटमध्ये ३५ लाख ९४ हजार रुपैयाँ (११ प्रतिशत) खर्च भएको छ ।
स्पष्ट कार्ययोजनाको अभाव
लोकप्रियताका लागि सरकारले धेरै योजना बाँड्दा बजेट खर्च नहुने समस्या हरेक वर्ष आउने आर्थिक क्षेत्रका जानकारहरू बताउँछन् । आर्थिक क्षेत्रका जानकार मनिकर कार्कीले प्रदेश सरकारले प्रशासनिक कामबाहेक अन्य विकास निर्माणदेखि जनतासम्म पुग्न नसकेको बताए । ‘सरकारले बजेत तथा नीति कार्यक्रमहरू प्रस्तुत गर्दा सर्वपक्षीय छलफल नै नगरी आफूलाई लागेका योजनाहरू ल्याएको देखिन्छ,’ उनले भने, ‘व्यावहारिक र जनताका आवश्यकताका योजना नआउँदा समस्या देखिएको छ ।’
३ तहका सरकारबीच क्षेत्राधिकारमा अझै पनि विवाद छ । बजेटको सही सदुपयोग होस् भनेर सरकारले छिट्टै ४ जिल्लामा पूर्वाधार विकास कार्यालय स्थापना गर्ने भएको छ ।
कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समेत नसक्ने अवस्थाबाट गुज्रेको नेपाल वायु सेवा निगम (एनएसी)ले आर्थिक अवस्था सुधारेर अन्तर्राष्ट्रिय उडानका लागि विमान खरिद गर्दा लिएको ऋणको किस्ता तिर्न शुरू गरेको छ । लामो समय घाटामा रहे...
शनिवार राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले नेपाल उद्योग परिसंघ (सीएनआई)द्वारा विराटनगरमा आयोजित कोशी प्रदेशको दोस्रो पदस्थापन समारोह कार्यक्रममा नेपालको अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्याबारे आफू गम्भीर रहेको बताए । उनले आन्त...
अर्थमन्त्री वर्षमान पुन 'अनन्त' समेत मुछिएको १३८ किलो सुन तस्करीको फाइल पर्याप्त अनुसन्धानविनै सरकारी वकिलको कार्यालयमा पुगेको छ । अर्थमन्त्रीका रूपमा पुन आएलगत्तै भन्सार विभागले पर्याप्त अनुसन्धानविनै फा...
काभ्रेपलाञ्चोकको पाँचखाल नगरपालिकाका प्रमुख महेश खरेलले झन्डै १ अर्बको प्रोजेक्टमा नेपाल महिला उद्यमी महासंघसँगको पूर्वसम्झौता उल्लंघन गर्दै आफ्नी जेठीसासू अध्यक्ष रहेको संस्थासँग सम्झौता गरेको पाइएको छ । महिला ...
एक वर्षको बीचमा भएको १३८ किलो सुन तस्करीका नाइके जीवनकुमार गुरुङ हाल अर्थ मन्त्रालय मातहत रहेको भन्सार विभागको हिरासतमा छन् । लामो समय फरार रहेका गुरुङलाई यही फागुन १४ गते काठमाडौंको सामाखुशी क्षेत्रबाट ...
तिहारकाे समयमा स्वदेशी पेन्ट्सको प्रयोग गरेर सरकारी निवासहरू चिटिक्क बनाइएको छ । यदि तपाईँ अहिले शीतलनिवासस्थित राष्ट्रपति भवन, बालुवाटारस्थित प्रधानमन्त्री निवास र प्रधान न्यायाधीशको निवासमा पुग्नुभयो...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...