यही मंसिर २८ गते परेको मस्टो पूजाका लागि खसी र चामल खोज्दै राउटेहरू कर्णाली प्रदेशको राजधानी सुर्खेत झरेका छन् ।

दैलेखकाे गुराँस गाउँपालिकाबाट ३ जना राउटे युवा खसी र चामल जोहो गर्न प्रदेश राजधानी सुर्खेतको वीरेन्द्रनगर आइपुगेका हुन् ।

‘हाम्रो सबैभन्दा ठूलो पर्व मंसिर २८ गते परेको छ, त्यसका लागि हामीलाई रकम अभाव भयो,’ राउटे हरिबहादुर शाहीले  भने, ‘मंसिर महिनाको भत्ता पाइएपनि त्यो पैसाले हामीलाई नपुग्ने भयो ।’

उनका अनुसार ४६ वटा खसी चाहिएको छ । ४६ परिवार राउटेलाई मस्टो पूजामा प्रतिपरिवार एउटा खसी काट्नै पर्ने प्रचलन रहेको उनी बताउँछन् ।

शाहीका अनुसार राउटे समुदायमा पूजाका लागि बोका नै चाहिने बाध्यता छैन, खसी वा बाख्रा भएपनि हुन्छ ।

शुरूमा उनीहरू गुराँस गाउँपालिका पुगेका थिए, तर स्थानीय सरकारले आफूहरूसँग बजेट नभएकाले केही गर्न नसकिने जवाफ दियो । 

केन्द्रबाट खसी आउने आश्वासन पाएपनि अहिलेसम्म नपठाइएको उनीहरूको गुनासो छ ।

‘उपप्रधानमन्त्री ईश्वर पोखरेलले खसी पठाइदिन्छु भन्नुभएको थियो, आजसम्म आइपुगेको छैन,’ अर्का राउटे युवा प्रकाशबहादुर शाहीले भने, ‘यो पालिको पूजा खल्लो हुन्छ कि भन्ने मनमा लागेको छ ।’

जंगलमा पहिलाजस्तो जीवजन्तु पाइन छाडेकाले खसीको माग गरेको उनको भनाइ छ ।

‘पहिलेजस्तो बाँदरहरू जंगलमा पाइँदैन,’ उनले भने, ‘खसी काट्नुको विकल्प रहेन ।’

प्रदेश सरकारले रित्तो हात नपठाउने आशा उनीहरूको छ ।

‘संघ–संस्था र सरकारसँग हामी पैसा माग्न आएका हौं,’ उनले भने, ‘गुराँस गाउँपालिकाले केही दिन नसक्ने भनेका कारण प्रदेश सरकारसँग माग्न आएका हौं । प्रदेश सरकारले रित्तो हात नपठाउला कि !'

उता गुराँस गाउँपालिकाका अध्यक्ष खेमबहादुर वली भत्ताबाहेक अन्य खर्च दिने स्रोत आफूहरूसँग नभएकाे बताउँछन् ।

‘हामीसँग उहाँहरूलाई दिने अन्य स्रोत केही पनि छैन,’ उनले भने, ‘यो पालि उहाँहरूलाई अन्य सहयोग गर्न सक्ने अवस्था गाउँपालिकासँग छैन ।’

प्रदेश सरकारका सामाजिक विकास मन्त्री दल रावलले उनीहरूको मागलाई सकेसम्म सम्बोधन गर्न प्रदेश सरकार तयार रहेको बताए ।

‘कोही पनि भोको नहुन् भन्ने हाम्रो उद्देश्य हो,’ मन्त्री रावलले भने, ‘यदि उहाँहरूसँग चामल नै नभएको अवस्था हो भने सरकारले आवश्यकताअनुसार सहयोग गर्छ ।’