देशकै विकट एवं दुर्गम हिमाली जिल्ला हुम्लाको प्रमुख जिल्ला अधिकारी (प्रजिअ) नियुक्त हुँदा उपसचिव विनिता भट्टराईलाई खुसीभन्दा बढी तनावले सतायो । करिब छ महिनासम्म हिउँ पर्नुका साथै खाद्यान्न अभाव र यातायातको एउटै विकल्प हवाई जहाज मात्र भएपछि उहाँका लागि प्रजिअ नियुक्ति निल्नु न ओकेल्नुजस्तै बन्यो ।

तराईमा पर्ने सर्लाहीको गर्मी ठाउँमा जन्मेहुर्केकी महिला बाक्लो हिउँ पर्ने चिसो ठाउँमा बस्नु आफैँमा चुनौतीपूर्ण हो । अन्ततः उनी गत साउनमा प्रमुख जिल्ला अधिकारीका रूपमा हुम्ला हाजिर भइन्। पहिलोपटक महिला प्रजिअ आएको देख्दा कर्मचारीहरू मात्र होइन, हुम्लावासीसमेत खुसी भए । “हुम्लावासीसँंगको आत्मीयताका कारण पाँच महिना बितेको पत्तो नै भएन,” उनी थप्छिन्, “प्रजिअ भएपछि जनसेवा नै मुख्य लक्ष्य हुँदोरहेछ ।”

त्यस्तै, जुम्ला जिल्लाको प्रजिअ दुर्गा बन्जाडेको अनुभव पनि भट्टराईकै जस्तै छ । गत वर्ष फागुनमा जुम्लाको प्रजिअमा नियुक्त हुनुभएकी बन्जाडेलाई हेर्न कर्मचारी तथा सर्वसाधारणको जुम्ला विमानस्थलमा भीड लागेको थियो । “प्राकृतिक रूपमा सुन्दर जुम्लाको प्रजिअ हुन पाउँदा गर्व लागेको छ,” उनले भनिन्, “म जुम्ला आफैँ छानेर आएकी हुँ ।”

उहाँ जुम्लावासीको दुःखसुखकी सारथीजस्तै बन्नुभएको छ । प्रजिअ बन्जाडेसँंग महिलाले आफ्ना समस्या खुलेर राख्ने गर्छन् । यातायात सेवाको अभावमा दुर्गमजस्तै लाग्ने कर्णालीका हुम्ला, जुम्ला, कालीकोट, मुगु र डोल्पा अझै पनि स्वास्थ्य, शिक्षा, रोजगार, भोकमरी र छाउपडीजस्ता समस्याले पिरोलिएका छन् । यी जिल्ला सरुवा हुनुलाई कतिपयले ‘विभागीय कारबाही’ सम्झने गर्छन् ।

तर, हुम्ला र जुम्लाको सरुवा प्रजिअ भट्टराई र बन्जाडेका लागि गर्व र नयाँ अनुभव सँगाल्ने अवसर बन्यो । चिसो मौसम सुरु भएसँंगै हिउँ पर्न थालेपछि दुवै जना प्रजिअ केही दिनको बिदा मिलाएर काठमाडौंँ आउनुभएको छ । काठमाडौँमा केही दिनको बसाइ र आफन्तसँंगको भेटघाटपछि पुनः जिल्ला फर्किने योजना रहेको उनीहरूले सुनाए ।

त्यस्तै पूर्वी नेपालको पहाडी जिल्ला तेह्रथुमकी प्रजिअ चन्द्रकला ओली जिल्लावासीको सेवा गर्न पाउँदा खुसी लागेको बताउँछिन्। गत भदौबाट प्रजिअको नेतृत्व सम्हालेकी ओलीका लागि पहाडी क्षेत्रमा सेवा गर्नु नयाँ अनुभव पनि हो ।

महिला प्रजिअ भएका कारण महिलाका गुनासो बढी आउनु स्वाभाविक हो तर प्रजिअलाई विशेष किसिमको जिम्मेवारी र दायित्व हुने भएकाले शान्ति सुरक्षा, अमनचयन कायम गर्न होस् या सेवाग्राहीलाई चुस्त सेवा प्रदान गर्ने सवालमा विभेद नहुने उनी बताउँछिन्।

भक्तपुर जिल्लाको नवनियुक्त प्रजिअ एवं सहसचिव हुमकला पाण्डे भने यही हप्ता कार्यालयमा हाजिर भएकी छन्। उनका अनुसार सातवटा जिल्लाको प्रजिअको जिम्मेवारी महिलालाई सुम्पिनु क्षमता र पेसागत इमानदारीमाथिको विश्वास हो ।

गृह मन्त्रालयका अनुसार ७७ जिल्लामध्ये भक्तपुरमा पाण्डे, हुम्लामा भट्टराई,जुम्लामा बन्जाडे, पर्वतमा कल्पना घिमिरे नेपाल, रामेछापमा लीलाकुमारी केसी पाण्डे, सिन्धुपाल्चोकमा गोमादेवी चेम्जोङ र तेह्रथुममा ओली छन् ।

त्यस्तै काभ्रेमा लक्ष्मीदेवी हुमागाईं खतिवडा, सिन्धुलीमा विजयाकुमारी प्रसाई, रसुवामा सपनाकुमारी भट्टराई, डोल्पामा लक्ष्मीदेवी शर्मा र सोलुखुम्बुमा लक्ष्मीकुमारी शाही सहायक प्रजिअको जिम्मेवारीमा छन्। स्याङ्जा निवासी डोल्पाका सहायक प्रजिअ शर्माले हवाई तथा सडकले समेत नछोएको डोल्पामा करिब १६ महिना बिताइसकेकि छन् भने अर्की सहायक प्रजिअ शाहीले सोलुखुम्बुमा सात महिना बिताएकी छन् । धेरैजसो सहायक प्रजिअ महिला सूचना अधिकारी एवं प्रवक्ताको जिम्मेवारीमा छन्। गोरखापत्र दैनिकमा खबर छ ।