राजधानी वीरेन्द्रनगरमा रहेको चार लेनको सडकमा छाडा चौपायका कारण दिनानुदिन सडक दुर्घटनाहरू बढेका छन् । सडकको बाँगेशिमल देखि धुलियाविट सडक खण्डमा दर्जनौं गाईहरू निर्वाध रुपमा सडकमा ओहोर दोहोर गर्ने, बीच सडकमा बस्ने गरेका कारण सडक दुर्घटना बढेका हुन् ।

वीरेन्द्रनगर नगरपालिकामा रहेको कान्जी हाउस फोहोर थुपार्ने स्थानको रुपमा परिणत भइसकेको छ । ‘नगरपालिकाले कम्तीमा अहिले भइरहेको कान्जी हाउस सञ्चालन गर्नुपर्ने थियो,’ वीरेन्द्रनगर ०७ का हर्क  शाही भन्छन्, ‘अहिले त्यो फोहोर थुपार्ने गृह बनेको देख्दा दुःख लाग्छ ।’

वीरेन्द्रनगरकै अर्का पूर्व पशु चिकित्सक नारायण प्रसाद न्यौपानेले कान्जी हाउस बनेको करिब १६ वर्षभन्दा बढी भएको बताए । ‘कान्जी हाउस बनेको १६ वर्ष भन्दा बढि भएको छ । यसको समुचित प्रयोग गर्न नगरपालिकाले सकेको छैन,’ उनले भने, ‘सडकमा आएका छाडा पशु चौपायालाई नियन्त्रण गर्ने, जसको गाई हो उसैलाई जिम्मा लगाउने वा गाईबस्तुको लिलामी गर्न यो कान्जी हाउस बनाइएको हो । अनियन्त्रित भएका गाई बस्तुको व्यवस्थापन गर्न यो कान्जी हाउस बनाइएको हो ।’ उनले अहिले उक्त कान्जी हाउस प्रयोग विहीन बनाइएको बताए ।

वीरेन्द्रनगरकै सबिता सिजापति पनि कान्जी हाउसलाई प्रयोगमा ल्याउनुपर्ने बताउँछिन् । ‘अन्यत्र कान्जी हाउस नबनेको अवस्थासम्म यो कान्जी हाउसको प्रयोग गर्नुपथ्र्यो,’ उनी भन्छिन्, ‘नगरपालिका गफ गर्न मात्रै व्यस्त भएको जस्तो देखिएको छ । थोरै लगानीमा पनि उक्त कान्जी हाउस सञ्चालन गर्न र व्यवस्थापन गर्न सकिन्छ । यतातर्फ नगरपालिकाको ध्यान जान जरुरी छ ।’ त्यस्तो गर्न सकेको खण्डमा पशु चौपायका कारण हुने सडक दुर्घटना न्यूनिकरण हुने र जनधनको क्षति हुनबाट जोगिने उनको तर्क छ ।

जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख उदयसिंह सिजापतिले छाडा गाईबस्तुका कारण दुर्घटनाको जोखिम बढिरहेको बताए । ‘केहि समय अघि एक गाईको मृत्यू भएको थियो । एक व्यक्तिको पनि मृत्यू भएको थियो,’ उनले भने, ‘सडकमा गाई बस्तुका कारण समस्या भएको छ । दुर्घटना बढिरहेका छन् ।’ उनले नगरपालिकासँग सहकार्य गरेर एक दुइ पटक गाई बस्तु जंगलमा लगेर छोडेपनि अहिले फेरि आएको बताए । ‘हामीले गाईवस्तुको शरिरमा टल्किने स्टिकर टाँस्ने, गाईवस्तुलाई कान्जी हाउसमा राख्ने बारेमा नगरसँग कुरा गरेका थियौं,’ उनले भने, ‘तर अहिले उक्त कुरा ओझेलमा परेको मैले महसुस गरेको छु ।’

यता, वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका नगर प्रमुख देवकुमार सुवेदीले उक्त कान्जी हाउसमा कबाड सामानहरु राखिएको बताए । ‘त्यो फोहोर होइन । नगरपालिकाले जम्मा गरेको कबाडी सामान हो ,’ उनले भने, ‘त्यो हिजोको नगर कार्यपालिकाको बैठकले हटाउने निर्णय गरेको छ । अब हामी टेण्डर आव्हान गरेर हटाउँछौं ।’

नगरपालिकाले त्यहाँ गाई थुन्न खोजेपनि पशु अधिकारका कारण राख्न नसकिएको दाबी गरे । ‘एक त कान्जी हाउस सानो छ । नगरमा धेरै गाईहरु छाडा छन्,’ उनले भने, ‘त्यसका अतिरिक्त पशु अधिकार हनन हुने भन्दै पशु अधिकारकर्मीले भनेपछि त्यसको हामीले प्रयोग नगरेका हौं ।’ उनले नगरभरि रहेका छाडा गाईको तथ्यांक संकलन गरिरहेको बताउँदै ती गाईहरुलाई प्रदेश सरकारसँगको सहकार्यमा व्यवस्थापन गरिने बताए ।

‘हाल ४० ओटा गाईलाई वीरेन्द्रनगरमा रहेका नीजि कान्जीहाउसको जिम्मा लगाउने भनेका छौं,’ उनले भने, ‘यदि यो वर्ष गाईको व्यवस्थापन गर्न नसकेको आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा नगरपालिकाले आफ्नै बजेटमा भएपनि गाईको व्यवस्थापन गर्छ ।’