कात्तिक १९, २०८०
धेरै मानिसको मुटुरोगका कारण मृत्यु हुन्छ । आजकल त युवा अवस्थामै मुटुरोग वा हृदयघात भएर मर्ने व्यक्तिको संख्या बढ्दो छ । तर हृदयघात हुँदैछ भनी सचेत गराउने संकेतहरू शरीरले पहिल्यै दिन्छ । हुन त सबैलाई यस्त...
कर्णाली प्रदेशको राजधानी वीरेन्द्रनगरस्थित प्रदेश आयुर्वेद औषधालय कालागाउँमा पाइल्स र फिस्टुलाको क्षारसूत्र विधिबाट आयुर्वेदिक शल्यक्रिया सस्तोमै हुने भएपछि बिरामीको चाप देखिएको छ ।
बाहिर १०–१५ हजार रुपैयाँसम्म खर्च लाग्ने भएपनि प्रदेश आयुर्वेद औषधालयले ४ हजारमै शल्यक्रिया गर्ने गरेको छ ।
औषधालयका सूचना अधिकारी एवं कविराज निरीक्षक श्रीराम आचार्यले विगतमा जिल्ला मातहत रहेको औषधालयलाई प्रदेश औषधालयमा रुपान्तरण गरेपछि झन् सेवाग्राहीको संख्यामा बढोत्तरी भएको बताए ।
‘आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा जिल्लामा २१ हजार २७६ जनाले सेवा लिएका थिए । आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा सो संख्या बढेर २२ हजार ९६३ पुगेको थियो,’ उनले भने, ‘चालू आर्थिक वर्षको पहिलो चौमासिकमा ५ हजार ८२० जनाले सेवा लिएका छन् । पहिलो चौमासिकमा वर्षायाम र चाडपर्व भएका कारण सेवाग्राहीको संख्या थोरै कम देखिएको छ ।’
औषधालयमा पेट सम्बन्धी ग्यास्ट्रिक रोग, हातखुट्टा, जोर्नी, नशा सम्बन्धी रोग, दम, खोकी, छाला सम्बन्धी समस्या, पाइल्स र फिस्टुला तथा मानसिक समस्या (डिप्रेसन), महिलाको महिनावारी गडबडी, सेतोपानी बग्ने, रगत बग्ने जस्ता रोगको उपचार हुने गरेको छ । ज्येष्ठ नागरिक, असहायलाई औषधालयमा निःशुल्क रुपमा उपचार सेवा उपलब्ध रहेको छ ।
औषधालयमा कर्णाली प्रदेशका १० जिल्लाबाहेक ५ नम्बर प्रदेशको बाँके र बर्दिया तथा सुदूरपश्चिम प्रदेशका अछाम, बाजुरा, डोटीबाट सेवाग्राही आउने गरेका छन् । औषधालयमा १ चिकित्सक, १ कविराज निरीक्षक, १ ल्याब असिस्टेन्ट र २ कार्यालय सहयोगीले सेवा प्रदान गर्दै आइरहेका छन् ।
कति लाग्छ उपचार खर्च ?
औषधालयमा पहिलो पटक सामान्य चेकजाँचका लागि नाम दर्ता गराउन २५ रुपैयाँ लाग्छ । फ्लोअपका लागि आउने बिरामीको दर्ता शुल्क १० रुपैयाँ लाग्छ । ल्याबको टेस्ट हेरेर फरक–फरक लाग्ने गरेको छ भने पञ्चकर्म सेवा अन्तर्गत ‘स्टीम वाथ’ गर्दा र शिरोधारा गर्दा १०० रुपैयाँ शुल्क लाग्ने गरेको छ । पाइल्स र फिस्टुलाको शल्यक्रिया शुल्क ४ हजार रुपैयाँ मात्र पर्छ ।
औषधालयले पाउडरजन्य औषधिको उत्पादन समेत गर्दै आइरहेको छ । कविराज निरीक्षक खत्रीले औषधालयले अभिपत्तीकर चूर्ण, हिंग वास्टक चूर्ण, शितोपलाडी चूर्ण, त्रिफला चूर्ण, अशोक गन्धा चूर्ण, आमलकी चूर्ण, बुडुची चूर्ण, विरेचक चूर्ण, पित्तसामक चूर्ण र सतावरी चूर्ण उत्पादन भइरहेको छ ।
कर्णाली प्रदेश आयुर्वेद अस्पताल बनाइँदै
कार्यालय प्रमुख डा. शंकरप्रसाद रिजालले औषधालयलाई कर्णाली प्रदेश आयुर्वेद अस्पतालको रुपमा विकास गर्न सामाजिक विकास मन्त्रालयमा पेश गरिएको जानकारी दिए । उनका अनुसार औषधालयले हाल कार्यरत ७ बाहेक थप ४२ जना कर्मचारीको माग गरेको छ । ‘१५ शैयाको अस्पताल शुरू गर्न हामी तयार छौं । सरकारले दरबन्दी स्वीकृत गरी पठाएको खण्डमा हामी अस्पताल शुरू गर्छाैं,’ उनले भने, ‘अस्पताल भवनको डीपीआर बनिसकेको छ । विशेष अनुदान अन्तर्गत बजेटका लागि माग पेश भइसकेको छ ।’
कर्णालीमै नमूना जडिबुटी बगैंचा पनि बनाइने उनले बताए । ‘यहाँका जडिबुटीहरू मात्रै बगैंचामा रोप्ने तयारी गरेका छौं,’ उनले भने, ‘त्यसका लागि आवश्यक तयारी गरिरहेका छौं । यही वर्षभित्र भिडियो एक्सरे मशिन ल्याउने तयारी गरेका छौं ।’
पर्याप्त पाइँदैन जडिबुटी, व्यहोर्नुपर्छ झन्झट
कर्णाली प्रदेशमा पाइने अधिकांश जडिबुटी सोझै व्यापारीले नेपालगञ्ज लैजाने भएका कारण औषधालयका कर्मचारीले थप झन्झट व्यहोर्नुपरिरहेको छ । ‘कर्णालीको जडिबुटी पनि छ । १२ थरि जडिबुटी हामीले प्रयोग गर्दै आइरहेका छौं । चिराइतो, कुटकी, जटामसी, हर्रो बर्रो, अमला, गुर्जो, धाइरोको फूल, बेल, अदुवा, कुरिलो मुख्य हुन्,’ डा. रिजालले भने, ‘चाहिने मात्रामा कहिले पाइन्छ, कहिले पाइँदैन । यहाँको बिरामीलाई पुग्ने गरी मात्रै हामीले औषधि उत्पादन गर्दै आइरहेका छौं । यहाँ जडिबुटीको भण्डारण गर्ने क्षेत्र नभएका कारण नेपालगञ्ज लैजानुपर्ने बाध्यता छ । ५ नम्बर प्रदेशबाट जडिबुटी कर्णाली ल्याउँदा बनको सिफारिस गर्नुपर्ने, औषधि बनाउन लाग्ने कि सिफारिस ल्याउने तनाव छ ।’ उनले सुर्खेतमा औषधि भण्डारण गर्न सके समस्या नआउने बताए ।
सामाजिक विकास मन्त्री दल रावलले कर्णाली आयुर्वेदिक अस्पताल बनाउने गरी मन्त्रालय अगाडि बढेको बताए । ‘म अस्पताल बनाउन लागिपरेको छु । आज मात्रै प्रस्ताव मन्त्रालयमा आएको छ,’ उनले भने, ‘त्यो प्रस्ताव हेरेर आवश्यकताअनुसार दरबन्दीका लागि मन्त्रिपरिषद्को बैठकमा केही दिनमा नै प्रस्ताव लैजान्छु ।’
धेरै मानिसको मुटुरोगका कारण मृत्यु हुन्छ । आजकल त युवा अवस्थामै मुटुरोग वा हृदयघात भएर मर्ने व्यक्तिको संख्या बढ्दो छ । तर हृदयघात हुँदैछ भनी सचेत गराउने संकेतहरू शरीरले पहिल्यै दिन्छ । हुन त सबैलाई यस्त...
स्वस्थ फ्याट, भिटामिन र मिनरलले भरिएको ओखर खाँदा मस्तिष्कको स्वास्थ्य राम्रो हुन्छ र स्मरणशक्ति पनि बढ्छ । त्यसबाहेक शरीरको समग्र स्वास्थ्यका लागि पनि यो लाभदायक छ । ओखरमा प्रोटीन, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम, आइरन, फस्फो...
काठमाडौं— भुइँमा बस्न छोडेको कति वर्ष भयो ? बस्न र खाना खान पनि तपाईं कुर्सीकै प्रयोग गर्नुहुन्छ, हैन त ? अब भुइँमा सुत्नुभएको छ भनी प्रश्न सोध्दा तपाईं हाँस्नुहुन्छ होला । पहिला हाम्रा पूर्खाहरू भुइँमा ...
कानेगुजीलाई बेवास्ता नगर्नुस् । यसले एमआरआई र एक्सरे नगरिकनै तपाईंको स्वास्थ्य समस्याका बारेमा बताइदिन्छ । १ तपाईंको कानेगुजीले गर्दा कान असाध्यै चिलाउँछ र तपाईं कान कन्याइरहनुहुन्छ भने तपाईंमा संक्रमण ...
काठमाडौं- आलु भान्सामा अनिवार्य रुपमा पाइने परिकार हो । आलु, अन्य सागसव्जी, तरकारीमा मिसाएर मात्र नभइ तरकारी बनाएर उसीनेर तारेर आदी विभिन्न तरिकारले पकाउन सकिन्छ । विश्वभर नै आलुको बढी प्रयोग हुने ...
मुखबाट –याल निस्कनु राम्रो कुरा हो किनकि –यालले नै मुखलाई गिलो राख्छ । तर कतिपय मानिसको सामान्यभन्दा बढी नै –याल आउँछ । उठेको बेलामा भन्दा सुतेका बेलामा मुखभित्र धेर –याल ...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...