×

NMB BANK
NIC ASIA

अलबिदा रत्न शमशेर थापा !

जेठ २४, २०७७

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

छविरमण सिलवाल 

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

‘स्वर्ग कि रानी माया कि खानी नजाऊ तर्केर ... ।’
‘! ... ए कान्छा ठट्टैमा यो बैस जान लाग्यो ... ।’


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

यिनै मिठा अनि सुरिला भाकामा नेपालका ख्याती प्राप्त गायक–गायिकाको स्वरमा सञ्चारमाध्यममा दिनहँु घन्किने आवाजको गीतका रचनाकार हुन् रत्न शमशेर थापा । नेपाली साहित्य तथा नेपाली गीतका पारखीका लागि चिरपरिचित नाम हो रत्न शमशेर थापा । गत जेठ १५ गते थापाको निधन भयो ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

विक्रम संवत् १९९६ साल साउनमा पिता तीर्थ शमशेर र माता तुलकुमारी थापाबाट काठमाडौंको कमलपोखरीमा जन्मिएका थापा निश्चल, निडर र आफ्नो स्वाभिमान लिएर सधैं नेपाली साहित्य आकाशमा दौडिरहे ।

Vianet communication
Laxmi Bank

‘! ... दुनियाँ बैगुनी हुँदामा बित्यो जिन्दगी रुँदामा ...’ गीतमा २०१४ सालमा आफैंले गाएर प्रतियोगिताबाट गोल्ड मेडल प्राप्त गरेका थापाले त्यसपछि गायन क्षेत्रलाई निरन्तरता दिन सकेनन् । ‘गीतहरू कोमल र मन छुने खालका हुनुपर्छ’ भन्ने थापाका गीतहरू जनजिब्रोले राम्ररी फट्कार्न सक्ने र मर्मस्पर्शी छन् । कविता विधामा भने उनका भावनाहरू कठोर हुन्छन् । साहित्य समाजको ऐना हो । त्यसकारण समाजमा जे देखिन्छ, जे भोगिन्छ, त्यही कुरालाई सिर्जनामार्फत पोख्ने गर्छन् रत्न शमशेर थापा ।

समाजका सत्यतथ्य कुरालाई साहित्यमार्फत पुनः समाजमा फिजाउन सफल छन् उनी । सधैं नयाँ प्रयोग गर्न रुचाउने थापा, छोटा मुक्तक पनि लेख्ने गर्छन् । नयाँ प्रयोग गर्न सक्ने र नवयुगमा आफ्नो प्रयोगको अमिट छाप छोड्न व्यस्त छन् । उनीद्वारा सिर्जित एउटा मुक्तक –

लाग्छ यो मधुमास पनि, पतझरको दास जस्तो,
लाग्छ यो आकाश पनि, एउटा रित्तो क्यानभास जस्तो ! 
डढेउलीले चपाइचपाई थुकेको, जिन्दगीलाई हेर्दा, 
लाग्छ यो चिसो बतास पनि विषालु ग्यास जस्तो !! 

छोटा, मिठा र थोरै शब्द चयन गरेर समाजका थुप्रै कुरालाई समेट्न सक्नु नै उनका विशेषता हुन् । हामीलाई लाग्दथ्यो, रत्म शमशेर थापा गीत मात्र लेख्छन् तर उनी मिठो गायक साथै तवला बादक पनि थिए । नयाँ सिर्जना गर्दा उनी म्युजिकको तालमा रम्थे । राम्रो शब्दको चयनमा थुप्रै रात बित्छ, एस्ट्रेमा थुप्रै चुरोटका ठुटाहरू हुन्छन्, जीवनको उत्तराद्र्धमा पनि जोशजागरका साथ सिर्जनामा तल्लिन थिए उनका कलमहरू । 

पिताजीबाट पढाइमा मात्र ध्यान दिनुपर्ने बाध्यताका आफ्नी आमा र मामा रेमन्तबहादुर कार्कीको प्रेरणाले हरेक साँझ आफ्नो घरमा सांगीतिक कार्यक्रममा सरिक भएर आफैं तबला बजाउँदा–बजाउँदै गीत संगीतको झन्कारले छोएको महसूस गर्थे उनी । डाक्टर बन्ने लक्ष्यलाई थाती राखेर त्यो सपना अधुरो रहे पनि गीत/साहित्यकार भएकोमा सन्तुष्ट थिए थापा । बुवाको स्वाभिमानी व्यक्तित्वबाट प्रभावित भएर स्वाभिमानी बनेको अनुभव थियो उनलाई ।

विक्रम संवत् २००८ सालबाट लेखन प्रारम्भ भएपनि २०१३/१४ सालबाट प्रेस र गीतको रेकर्डमा व्यस्तता भएको थियो । साहित्यमा चेपारे प्रवृत्ति बढेको बताउँथे थापा । कसैको पाउँमा जी–हजुर भनेर शिर निहुराउने प्रवृत्ति थिएन उनमा । स्वाभिमान बेचेर खाने प्रवृत्ति बढेको बताउने थापा स्वाभिमानको खातिर थुप्रै हण्डर र ठक्कर खाएको बताउँथे । 

उनले करीब १ हजार ५०० जति गीतहरू सिर्जना गरेका छन् भने सयौं गीतहरू रेकर्ड भएका छन् । चलचित्रका गीत पनि लेख्ने थापाका गीतले नेपालीको धड्कन जस्तै भएर गुन्जिरहेका पाउँछौं । लेखन यात्रा कविताबाट भएपनि उनले निबन्ध एकांकीहरू पनि फाटफूट रुपमा लेखे । आफ्नो आत्मसन्तुष्टिको लागि कलम चलाउने थापा स्वतन्त्र कलमजीवि भएको पाउँछौं हामी । साहित्यमा स्तुतिगान भइरहेको र यसले आफैंलाई पतनको मार्गमा डोर्‍याउने मान्यतामा विश्वस्त थिए उनी । स्तुतिगान लेख्नुभन्दा कलम बन्द गर्नु नै राम्रो ठान्थे उनी । स्वरसम्राट नारायण गोपालको गीतियात्रा नै उनकै गीतबाट शुरू भएको मिठो अनुभव छ थापाको । 

‘जाग लम्क चम्क हे नौजवान हो 
नयाँ रंगले आफ्नै ढंगले देश सिगार्न ।’

प्रेमध्वज, माणिकरत्न, अम्बर गुरुङ, दिप श्रेष्ठ, योगेश वैद्य, मिरा राणा, तारादेवीका स्वरमा उनका गीत निरन्तर घन्किरहन्छन् । सधैं आफ्नो ब्रह्मले देखेको कुरा लेख्नुपर्ने मान्यता राख्ने थापाले सधैं सत्य, तथ्य, कुरा लेख्दा छुचो मान्छे, एक्लो र भुइँफुट्टेको उपाधि पनि पाए । यस्ता उपाधिले जीवनमा राम्रो हौसला मिलेको बताउँथे उनी । ढु्ंगाले हान्नेलाई फूलले हान्न सक्नु नै आफ्नो सफलता भएको ठान्थे उनी ।

बोल्नेको पिठा बिक्ने र नबोल्नेको चामल पनि नबिक्ने भनेझैं कसैको चाकडी र चाप्लुसी गर्न नजान्ने, स्वतन्त्र र निष्पक्ष भएकाले थापाको जीवन अस्तव्यस्त भइरह्यो । खाने–बस्ने ठेगान नहुने भएकाले अझ स्वतन्त्र भए जस्तो भयो । वैवाहिक जीवनमा बसेर जीवनलाई संकुचित राख्न नचाहने विचारका थिए थापा, त्यसले गर्दा ४६ वर्षको उमेरमा २०४२ सालमा भैरवी थापासँग वैवाहिक जीवनमा बाँधिए उनी । उनका २ छोरा रुपेन्द्र र रमेन्द्र भए ।

उनको रचनामा २०२० सालमा ‘ओभानो सिउँदो’ गीतसंग्रह, २०५० सालमा ‘रुझेको परेला’ गीतसंग्रह र २०३६ सालमा ‘चकला भरिको घाम’ कवितासंग्रह प्रकाशित भए । छिन्नलता गीत पुरस्कार २०४०, हरिहर शास्त्री सावित्री देवी काव्य पुरस्कार २०५०, युगकवि सिद्धिचरण पुरस्कार लगायत करीब डेढ दर्जन साहित्यिक संस्थाबाट पुरस्कृत समेत भए थापा । 

संख्यात्मकभन्दा गुणात्मक साहित्यमा बढी कलम चलाउन थापाले सुझाव दिनुहुन्थ्यो । ‘थोडा खाना वनारस रहना’ भनेझै ‘गान्धीको धोती भित्रको रहस्य बुझौं, बाहिरी बोक्रा राम्रो होइन, भित्रि गुदी राम्रो बनाऊ’ भन्ने सन्देश बाँड्न चाहन्थे थापा । प्रेम विना गीत नहुने र प्रेम विना जिन्दगी सफल नहुने मान्यता राख्ने थापा प्रेम भन्ने शब्द केटा र केटीबीच मात्र नभई साथीसँग, प्रकृतिसँग, देशसँग, सबैसँग सीमामा बसेर प्रेम गर्न सकिने बताउँथे । जीवन, प्रेम र यौन जीवनका महत्त्वपूर्ण कुरा भएपनि यसको प्रयोग सीमामा बसेर मात्र सफल हुने थापाको मान्यता थियो । अलबिदा रत्न शमशेर थापाज्यू –

फूलै फूलको मौसम तिमीलाई
तारा जुनको रमझम तिमीलाई
मेरो माया हरदम तिमीलाई ... !

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
मंसिर ९, २०८०

बलिउडमा कलाकारको पारिश्रमिकलाई लिएर निकै चर्चा हुन्छ । विशेषगरी चलचित्रका स्टारहरूको पारिश्रमिकबारे सञ्चारमाध्यममा प्रशस्त समाचार बन्छन् ।  नेपालमा पनि बेलाबेलामा चलचित्रका स्टार कलाकारहरूको पारिश्रम...

पुस १६, २०८०

युवा लोकगायक अर्जुन सापकोटाले दाङको हापुरे महोत्सवमा दर्शक झुमाएका छन् । आइतवार मुख्य आकर्षणका रुपमा उपस्थित उनले आफ्ना चर्चित गीतहरू प्रस्तुत गरे ।  ‘हावा चिसो चिसो’, ‘पानी परेको...

फागुन ८, २०८०

लोक गायक अर्जुन सापकोटाका अफिसियल प्रायः गीतले स्रोता–दर्शकको माया पाउने गरेका छन् ।  उनले तीन साताअघि शान्तिश्री परियारसँगको स्वरमा सार्वजनिक गरेको ‘न सोध पिर के को ?’ले युट्युबमा ...

कात्तिक १९, २०८०

साङ्गीतिक क्षेत्रमा छोटो समयमै नाम र दाम दुवै कमाएकी गायिकामा पर्छिन् रचना रिमाल । करिअर सुरु गरेको ३ वर्षको अवधिमै उनले १२ सय हाराहारी गीतमा स्वर दिइसकेकी छन् ।  थुप्रै देशमा पुगेर आफ्नो स्वर गुञ्जाइस...

मंसिर १४, २०८०

हाँस्य कलाकार सिताराम कट्टेल र कुञ्जना घिमिरेले वैवाहिक वर्षगाँठको अवसर पारेर ‘भगवान कसम’ बोलको गीत सार्वजनिक गरेका छन । १५ औं वैवाहिक वर्षगाँठको अवसर पारेर ‘धुर्मुस–सुन्तली&rsqu...

मंसिर १६, २०८०

कोरियोग्राफर रामजी लामिछाने एकसमय दिनैपिच्छे म्युजिक भिडियोको सुटिङमा व्यस्त हुन्थे । चल्तापुर्जा कोरियोग्राफर उनी महिनामा २२ वटासम्म म्युजिक भिडियोमा काम गर्थे ।  पछिल्ला महिना भने म्युजिक भिडियोमा उनको...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x