कैलालीको कैलारी गाउँपालिका–६ बेनौली गाउँस्थित विभिन्न टोलमा असार २२ गतेदेखि २५ गतेसम्म हरडहुवाको उल्लास थियो ।

स्थानीयले खेतीपातीमा गरिएको कष्टपछि आपसमा मिठो मसिनो खाएर सामूहिक रुपमा रमाइलो गरे । 

यतिबेला मानव समुदायमा महामारीको रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड १९) को त्रासलाई भुल्दै हरडहुवा अर्थात् रोपाइ सकेपछि मनाइने पर्व धुमधामले मनाइएको छ ।

हरडहुवाको रौनकता बेनौली गाउँ र कैलारी गाउँपालिकामा मात्रै सीमित छैन । यतिबेला कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लाको विभिन्न गाउँमा रौनक छाएको छ । 

तराईका आदिवासी डंगौरा थारु, रानाथारु, कठरिया थारु बस्तीमा हरडहुवा, निमौनी र हरधोवाको निकै रौनक थपिएको छ । बेनौलीका स्थानीय युवा अरविन चौधरी भन्छन्, ‘कोरोना महामारीको त्रास त छँदैछ तर त्रास छ भन्दैमा हात बाँधेर त हुँदैन । त्रासकैबीच रोपाइ पनि सकायौं । हाल रोपाइपछि गाउँमै सामूहिक हरडहुवा मनायौं । लाग्छ, गाउँको अवस्था पहिलेकै अवस्थामा फर्किंदैछ ।’

कैलारी गाउँपालिका–६ खरेट्टीका स्थानीय खगेन्द्र चौधरी पनि गाउँघरमा कोरोना त्रास क्रमशः हराउँदै गएको बताउँछन् । उनी अगाडि थप्छन्, ‘सञ्चारमाध्यममा कोरोनाको समाचार सुनेपछि केही डर लाग्थ्यो तर अब त सामान्य लाग्छ । हरडहुवाको रौनकले त झनै गाउँघर पुरानै अवस्थामा फर्किएको भान हुन्छ ।’

बेनौलीका अरविन चौधरीले कोरोनाबाट जोगिन केही सावधानीका साथ हरेक गतिविधि गाउँघरमा हुँदै आएको बताए । हरडहुवा पर्वको अवसरमा चेलीबेटी तथा ईष्टमित्रलाई घरमा आमन्त्रण गरी आपसमा खुशीयाली साटासाट गरिने प्रचलन रहि आएको छ । जसको आफ्नै मौलिक विशेषता रहेको बताइन्छ ।

थारु नागरिक समाज कैलालीका संयोजक दिलबहादुर चौधरीका अनुसार हरडहुवा तथा हरधोवाको शाब्दिक अर्थ हर अर्थात् हलो धुनु हो । जुन पर्वमा बंगुर र खसी सामूहिक रुपमा काटेर खानपान गरी रमाउने प्रचलन रहिआएको छ तर बस्तीपिच्छे हरडहुवा फरक–फरक तिथिमा मनाउने गरिएको छ । 

कैलालीको गौरीगंगा नगरपालिका–१० नुक्लीपुरका बर्का गुरुवा (थारु जातिका पुरोहित) कालुराम चौधरीले पनि थारु समुदायमा हरडहुवाको आफ्नै बिशेषता रहेको बताए । उनले रोपाइको क्रममा जानी–नजानी कीरा फट्यांग्रा, सर्प, भ्यागुतालगायत जीवहरू मार्ने काम हुने हुँदा पापबाट मुक्तिको लागि पनि हर जुवाको पूजा गर्ने र खानपान गरी हरडहुवा मनाउने चलन रहिआएको बताए ।

कैलालीको टीकापुरमा बस्दै आएकी भजनी नगरपालिका–३ कन्हैयापुरकी आरती चौधरी पनि आफ्नी साथीको घरमा गएर हरडहुवा मनाएको बताइन् । कैलाली जिल्लासँगै कञ्चनपुर र बर्दिया जिल्लामा पनि हरडहुवा मनाउन थालिएको छ । कञ्चनपुरबाट पत्रकारिता गर्दै आएका पुनर्वास नगरपालिका–२ अम्रैयाका जुद्ध चौधरीले कञ्चनपुरका विभिन्न बस्तीमा चाडपर्वको उल्लास थपिँदै आएको बताए ।

‘महामारीको प्रभावका कारण मानिसहरू केही हदसम्म संकोच मान्छन् तर धेरै भीडभाड तथा टाढाका इष्टमित्रलाई कम आमन्त्रण गर्नेलगायत केही सावधानी अपनाउँदै निधक्कसँग पर्व मनाइरहेका छन्,’ उनले थपे ।

‘रोग घण्टी बजाएर आउँदैन, सावधानी जरुरी’

हरडहुवा मात्रै होइन, कुनै पनि चाडपर्व मनाउँदा सावधानी अपनाउन आग्रह गरिएको छ । थारु नागरिक समाजका संयोजक चौधरीले कुनै पनि समुदायले चाडपर्व मनाउन पाउनु मौलिक हक भए पनि समयसापेक्ष तथा सावधानीका साथ मनाउन आग्रह गरे ।

चिकित्सकहरूले पनि सावधानी विना कुनै पनि सामाजिक गतिविधि नगर्न आग्रह गरेका छन् । कोरोना भाइरस सामुदायिक स्तरमा प्रवेश गरेकाले विशेष सतर्कता अपनाएर मात्रै पर्व मनाउन चिकित्सकले सुझाव दिए । सेती प्रादेशिक अस्पतालका फिजिसियन डा. शेरबहादुर कमरले कुनै पनि रोग घण्टी बजाएर नआउने बताउँदै कुनै पनि मानवीय गतिविधिमा आपसमा दूरी कायम गर्ने, मास्क प्रयोग गर्ने, समय–समयमा हात धुने लगायत सरसफाइमा ध्यान दिएर मात्रै पर्व मनाउनुपर्ने बताए ।