×

NMB BANK
NIC ASIA

‘महान् उपलब्धि’ का घातक परिणति नआउन्

मंसिर १०, २०७४

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

निर्वाचन शब्दको आफ्नै आकर्षण छ किनभने यो प्रजातन्त्र अथवा लोकतन्त्र भन्ने अर्को लोभलाग्दो अभिव्यक्तिसित गाँसिएको हुन्छ । अनि ‘लोकतन्त्र’ को मोहबाट को मुक्त छ र ? उत्तर कोरिया जस्तो कठोर कम्युनिष्ट शासन खेपिरहेको मुलुकका शासकले पनि आफ्नो देशलाई औपचारिक तवरमा चिनाउँदा ‘प्रजातान्त्रिक जनवादी गणतन्त्र कोरिया’ भन्ने गरेका छन् । पहिलो शब्द नै प्रजातन्त्र ! त्यहाँको निर्वाचन अभ्यासको बारेमा बाँकी विश्वले धेरै जानकारी पाउने गरेको छैन । किम इल सुङ्का छोरा नातिहरूमा उत्तराधिकार सरेर गएको देख्दा उत्तर कोरियामा निरंकुश राजाहरूलाई समेत बिर्साइदिने शासन व्यवस्था रहेको अनुमान गर्न गाह्रो छैन ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

चीनको निर्वाचन चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीका पदाधिकारीहरूको चयनको लागि गरिन्छ । तह-तहको लागि सदस्यहरूको चयन गर्ने परिपाटी विकसित भएको छ । केही साताअघिको सन्दर्भ हो, पार्टीको केन्द्रीयस्तरको सम्मेलन भै त्यसबाट सी जिनपिङ् पुन: पार्टी महासचिव र राष्ट्रपतिमा स्थापित भएको घटनालाई विश्वले नजिकैबाट नियालेको थियो । चीनमा स-साना अन्य पार्टीहरू पनि छन् तर ती सबै मुख्य पार्टीका दर्शन, सिध्दान्त, मान्यता र नीति अनुरुप कृयाशील रहने पार्टी भएकोले समग्रमा चीन प्रचलित अर्थको बहुदलीय व्यवस्था होइन । हाम्रो दक्षिण छिमेक भारत चाहिँ फेरि पूरै पश्चिमी शैलीको लोकतन्त्रमा छ । र, भारतले पश्चिमीमा पनि बेलायती ढाँचाको लोकतन्त्र अपनाउनाको एउटा कारण अङ्ग्रेजको उपनिवेशमा रहँदाका कतिपय प्रचलन सहज भैदिनाले हो । बहुदलीय प्रतिस्पर्ध्दाको आधारमा संसद् निर्माण हुने र बहुमत प्राप्त गर्ने पार्टीको नेता प्रधानमन्त्री बन्ने र सरकार सञ्चालन गर्ने अभ्यास चल्दैआएको देखिन्छ । नरेन्द्र मोदी यस्तै पध्दतिबाट निर्वाचित भएको जग-जाहेर तथ्य हो यद्यपि भारतमा कहिलेकाहीँ शक्तिशाली राष्ट्रपति मातहतको शासन प्रभावकारी हुने विचार प्रकट भएको पाइएको छ ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

साविकमा भारत र चीन दुबै राजतन्त्र थिए, तिब्बतको विशिष्ट चिनारी छँदा त्यो पनि धार्मिक राजतन्त्र मार्फत शासित थियो । सन् १९४७ मा भारत र सन् १९४९ मा चीनमा भिन्न बन्दोबस्त आयो । नेपालले सन् १९५१ मा राणाशासनको अन्त्य भएपछि संवैधानिक राजतन्त्रको बाटो समात्यो । र, वि सं २०१५ साल (सन् १९५९) मा संविधान जारी भएपछि २०१६ सालमा देशले पहिलो पटक निर्वाचित सरकार पायो । २०१७ साल पौषमा राजा सकृय हुन पुगे र दलविहीन पञ्चायतको थालनी गरे, तर निर्वाचनको परम्परा भने रोकिएन । प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष विधि अपनाइयो । २०४६/४७ सालको परिवर्तनपछि संवैधानिक राजतन्त्र सहितको बहुदलीय प्रजातन्त्र अनुकूल २०४८ साल र २०५१ र २०५६ सालमा निर्वाचन भएका हुन् । २०५६ सालपछि भने देशमा संसदीय चुनाव हुन पाएको थिएन । २०६४ र २०७० सालका चुनाव त नयाँ संविधान लेख्ने प्रयोजनका लागि गठन हुने संविधानसभाको लागि भएका थिए यद्यपि संविधानले राजनीतिक वैधानिकता आजसम्म पनि हासिल गर्न सकेको छैन ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

निर्वाचनको अभ्यास आवधिक रूपमा गरिरहनु राम्रो हो । तर यसपल्टको निर्वाचनले देशमा व्याप्त अनिश्चय र अन्योलको कालो बादल हटाउला ? ‘ऐतिहासिक’ हुनुपर्ने चुनावबारे जनस्तरमा उत्साह र उमङ्ग अझ बढी हुनुपर्ने हो । एकातिर यो चुनाव लोकतन्त्र र साम्यवाद बीचको द्वन्द्व पो हुने हो कि भन्ने चिन्ता पैदा भएको छ भने अर्कोतिर खण्ड-खण्डमा बाँडिएपछि अखण्ड नेपाल कहाँ रहला भन्ने अनिष्टको आशङ्का बाक्लो भैरहेको छ । अनुगमन र पर्यवेक्षण प्राविधिक पक्ष मात्र हुन् । तिनले चुनावी प्रयोजनका लागि उम्मेदवारहरूका तर्फबाट भैरहेका ‘आचारसंहिता’ उल्लंघनका घटनामा रोकथाम गराउन सक्दैनन् । डरलाग्दो गतिमा बढिरहेको राजनीतिक र प्रशासनिक भ्रष्टाचारको नियन्त्रण कसले र कहिले गराउन सक्ला ठूलो सन्देहको विषय भएको छ । बाहिरी हस्तक्षेपले मुलुक आक्रान्त छ । धार्मिक-साँस्कृतिक विचलनले समाजलाई दिग्भ्रमित तुल्याएको छ । आर्थिक अवस्था जर्जर भैसकेको छ ।

Vianet communication
Laxmi Bank

‘महान् उपलब्धि’ हासिल गरेको भनिएपछिको एक दशकमा नेपाल बलियो हुनुको साटो अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा दुर्वल राष्ट्रको रूपमा चिनिन पुगेको छ । यी र यस्ता अन्य कमजोरीको  बृहत् समीक्षा नगरिकन र यस्तो स्थिति निम्त्याउने दल तथा नेतागणलाई जिम्मेवार नगराउञ्जेलसम्म निर्वाचनका अनन्त श्रृंखला चलाए पनि निकास निस्कने स्थिति छैन ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक १९, २०८०

जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्‍यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...

पुस ११, २०८०

कार्यभार सम्हालेको एक वर्ष पुगेको अवसरमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले मंगलबार राष्ट्रका नाममा सम्बोधन गर्दै कार्यशैली परिवर्तनको घोषणा गरेका छन् । ४५ मिनेट लामो सम्बोधनमा प्रचण्डले एक वर्षमा...

भदौ २४, २०८०

संघीयताप्रति नै वितृष्णा जगाउने गरी कोशी प्रदेशसभामा भइरहेको संविधानको खेलबाडमाथि सर्वोच्चले रोक लगाइदिएको छ । मुख्यमन्त्रीका रूपमा कांग्रेस संसदीय दलका नेता उद्धव थापाले प्रदेश सभामा लिएको विश्वासको मतसम्बन्...

कात्तिक १३, २०८०

संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ ।  नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...

जेठ ३, २०८०

प्रतिनिधिसभाको पहिलो अधिवेशनमा नेता/सांसदको हाजिरी लोकान्तर डट्कमले सार्वजनिक गरिदिएपछि नेताहरूको जवाफदेहिताको बहस शुरू भएको छ । जनप्रतिनिधिको सर्वोच्च थलो संसद्‍मा ठूला भनिएका दलका शीर्ष न...

बैशाख २४, २०८०

लोकान्तर सञ्चार प्रालिद्वारा सञ्चालित लोकान्तर डट्कम (Lokantar.com) स्थापनाको सात वर्ष पूरा गरेर आजदेखि आठौं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । यस अवसरमा सबैभन्दा पहिला हामी हाम्रा समस्त पाठक, विज्ञापनदाता र शुभेच्छुकहरूप्...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x