दक्षिण अमेरिकाको सबभन्दा ठूलो मुलुक ब्राजिलमा आइतवार सम्पन्न दोस्रो चरणको राष्ट्रपति निर्वाचनमा उग्रदक्षिणपन्थी उम्मेदवार जेर बोल्सोनारो विजयी भएका छन् । 

सोसियल लिबरल पार्टी (पीएसएल) का नेता बोल्सोनारोले ५५.१ प्रतिशत मत ल्याएका छन् भने उनका प्रतिद्वन्द्वी वर्कर्स पार्टीका फर्नान्डो हदादले ४४.९ मत ल्याए । राष्ट्रपति निर्वाचित हुनका लागि उम्मेदवारले ५० प्रतिशत मत ल्याउनुपर्ने हुन्छ ।

पहिलो चरणमा कुनै पनि उम्मेदवारले आवश्यक बहुमत नल्याएपछि दोस्रो चरणको निर्वाचन गर्नुपरेको थियो । अब बोल्सोनारोले सन् २०१९ को जनवरी १ मा राष्ट्रपति पदको शपथ लिनेछन् ।

सन् १९५५ मा जन्मेका बोल्सोनारो सैन्य पृष्ठभूमिका नेता हुन् । उनले सन् १९९१ देखि लगातार सांसद छन् । तीन दशकदेखि राजनीतिमा भएपनि बोल्सोनारोले आफूलाई सधैं राजनीतिबाहिरको मानिसका रूपमा प्रस्तुत गर्न सफल भएका छन् ।

भ्रष्टाचारमा चुर्लुम्म डुबेको राजनीतिक संस्थापनलाई पल्टाउन र राजनीतिमा जमेको हिलो सफा गर्न आफू तयार रहेको भनी बोल्सोनारोले ब्राजिली जनतालाई गरेको वाचा उनीहरूले पत्याएकाले उनी विजयी भएका हुन् । ब्राजिलमा बढ्दो अपराध दर र सुस्त आर्थिक वृद्धिका कारण चिन्तित र आजित जनताले बोल्सोनारोमाथि विश्वास देखाएका हुन् ।

बोल्सोनारो आफ्ना उग्रदक्षिणपन्थी विचारधारा र अभिव्यक्तिका लागि कुख्यात छन् । उनले महिला, काला जातिका व्यक्ति, समलिंगी, विदेशी र आदिवासी समुदायका विरुद्ध कठोर शब्दावलीहरू अभिव्यक्त गर्ने गरेका छन् । सन् २०१५ मा एक महिला सांसदसँग विवाद पर्दा उनले ‘यो आईमाई त बलात्कार गरिन पनि योग्य छैन’ भने जसले राजनीतिक वृत्तमा ठूलै हंगामा ल्यायो र उनी ती सांसदलाई क्षतिपूर्ति तिर्न बाध्य भए ।

त्यस्तै आप्रवासीहरूका बारेमा उनले ‘धर्तीका कीराहरू ब्राजिलमा देखापरेका छन् मानौं हामीसँग पहिले नै प्रशस्त समस्या थिएनन्’ भने ।

अनि समलिंगीहरूका बारेमा उनको भनाइ यस्तो छ : ‘म समलिंगी छोरोलाई माया गर्न असमर्थ छु । म पाखण्ड देखाउन चाहँदिनँ । म मेरो छोरो एउटो जुंगामुठेसँग प्रेममा परेको भन्दा दुर्घटनामा मरेको हेर्न चाहन्छु ।’ 

अनि बोल्सोनारोले लोकतन्त्रभन्दा निरंकुश व्यवस्था सही रहेको धारणा समेत राख्ने गरेका छन् । सन् १९९९ मा उनले भने, ‘मतदानमार्फत यो देशमा केही कुरा पनि परिवर्तन गर्न सकिँदैन । केही पनि परिवर्तन हुँदैन । गृहयुद्ध चर्किनुपर्छ र हामीले पहिलेको सैनिक शासनले गर्न नसकेको काम गर्नुपर्छ । लगभग ३० हजार मानिस मारिनुपर्छ । त्यसक्रममा एकदुईजना निर्दोष मरे भने पनि ठीकै छ ।’

यस्ता अलोकतान्त्रिक र मानवअधिकारविरोधी कुरा गर्ने बोल्सोनारोलाई ब्राजिलका जनताले किन राष्ट्रपति बनाए होलान् त ? यसमा ब्राजिलको राजनीतिमा व्याप्त चरम भ्रष्टाचार र विगतका सरकारको असफलता जिम्मेवार छ । 

ब्राजिलको अर्थतन्त्र हालै मात्र आर्थिक मन्दीबाट बिस्तारै उकासिँदैछ । अनि देशका मुख्य दलका दर्जनौं राजनीतिकर्मीहरूले घूस खाएर सरकारी कामहरू विभिन्न कम्पनीलाई ठेक्का दिएको सम्बन्धमा अनुसन्धान चलिरहेको छ ।

ब्राजिलमा लामो समय शासन चलाएको वामपन्थी दल पीपुल्स पार्टी र त्यसका नेता लुइज इनासियो लुला दा सिल्भा भ्रष्टाचार अभियोगमा कारावास सजाय बिताइरहेका छन् ।

उनकै दलकी पूर्वराष्ट्रपति दिल्मा रूसेफलाई भ्रष्टाचार मुद्दामै महाअभियोग लगाएर हटाइएको थियो । जनताको जीवनस्तरमा कुनै सुधार नआउँदा शीर्ष राजनीतिकर्मीहरू चाहिँ चरम भ्रष्टाचारमा लिप्त रहेको पाइएपछि परम्परागत राजनीतिमा जनताको विश्वास स्वाभाविक रूपमा कायम रहन सकेन । 

बोल्सोनारोको विजयले ब्राजिलमा नयाँ युगको सूत्रपात गरेको छ । वामपन्थी दलहरूले लगातार सन् २००२ देखि चारवटा कार्यकाल चलाएपछि अब पूर्णरूपमा दक्षिणपन्थीहरूको शासन चल्ने भएको छ । वामपन्थी दल पीपुल्स पार्टीप्रति जनतामा चरम निराशा र असन्तुष्टि देखिएको पाइयो । लुला दा सिल्भाले नै नियुक्त गरेका उम्मेदवार हदादलाई बोल्सोनारोले राष्ट्रपति निर्वाचनमा पछारेका हुन् । 

वामपन्थीहरूको शासनकालमा बढेको चरम भ्रष्टाचारलाई जनताले दण्डित गरेको स्पष्ट छ । त्यसैले बोल्सोनारोको असभ्य र छुच्चो बोलीका बावजूद जनताले उनलाई जिताए । ती जनता पीपुल्स पार्टी र पूर्वराष्ट्रपति लुलाप्रतिको घृणालाई अभिव्यक्त गर्ने माध्यम खोजिरहेका थिए र बोल्सोनारोले उनीहरूलाई त्यो अवसर उपलब्ध गराए । 

बोल्सोनारोका छाडा अभिव्यक्ति पीपुल्स पार्टीका भ्रष्टाचारजन्य अपराधको तुलनामा केही पनि हैनन् भन्ने जनताको मत रहेको बुझिन्छ । महिलाप्रति असभ्य अभिव्यक्ति दिएपनि उनीहरूमाझ बोल्सोनारो नै प्रिय रहेको विभिन्न मतसर्वेक्षणहरूले देखाए । ब्राजिलको भत्केको अनि बिग्रेको राजनीति र सुशासनलाई सम्हाल्न बोल्सोनारोको जस्तो कठोर शासक आवश्यक रहेको महिला मतदाताहरूले सर्वेक्षणमा बताएका थिए । 

वास्तवमा वामपन्थीहरूले शासनमा आमूल परिवर्तन ल्याउने भनी चुनाव जितेपनि खासै केही गर्न नसकेपछि जनता चिढिएका थिए । लुला दा सिल्भाले आठ वर्षको कार्यकाल चलाउँदा सामाजिक सुधारमार्फत परिवर्तन ल्याउने वाचा गरेका थिए । तर उनले जनतालाई दिएका कुनै पनि आश्वासन पूरा गर्न सकेनन् र बहुसंख्यक जनता असन्तुष्ट रहे । तैपनि केही चमत्कार भइहाल्छ कि भनी जनताले पीपुल्स पार्टीलाई जिताइरहे ।

उनकी उत्तराधिकारी रूसेफले त झन् भ्रष्टाचारलाई बढावा दिएर जनताको आक्रोशरूपी आगोमा घिउ थप्ने काम गरिन् । वामपन्थीहरूको कुशासनका कारण परम्परागत राजनीतिप्रति नै जनताको मोहभंग भयो र उनीहरूले पूर्णतः फरक किसिमको राजनीति गर्ने सम्भावना देखाएका बोल्सोनारोलाई पत्याए । फूटबलका लागि प्रख्यात ब्राजिलका पूर्वखेलाडीहरू रोनाल्डिन्हो र रिभाल्डोले पनि खुलेरै बोल्सोनारोको समर्थन गरे ।  

अनि बोल्सोनारोलाई जिताउनका लागि ब्राजिलको परम्परागत क्रिस्चियन समुदायको पनि ठूलो हात छ । ब्राजिलमा ८६ प्रतिशत जनताले आफूलाई क्याथोलिक क्रिस्चियन धर्मावलम्बी भनी चिनाउँछन् । उनीहरूको चित्त बुझ्ने गरी बोल्सोनारोले परम्परागत परिवारिक मूल्यमान्यताको समर्थन र प्रवर्द्धन गर्ने गरेका छन् । 

त्यसमाथि बोल्सोनारोलाई चुनावी अभियानका क्रममा भौतिक आक्रमण गरिएपछि उनीप्रतिको सहानुभूति ह्वात्तै बढेर गएको थियो । जुइज दे फोरा शहरमा चुनावी अभियान चलाउँदै गर्दा उनलाई पेटमा छुरा हानिएको थियो । उनको स्वास्थ्यस्थिति निकै गम्भीर भएको बताइएको भएपनि उनी निको भएर चुनाव प्रचारमा लागिरहे । 

बोल्सोनारोको विजयकथा अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पसँग मिल्न जान्छ । दुवैले यथास्थितिको राजनीतिमा उथलपुथल ल्याउने वाचाका साथ चुनाव जितेका हुन् । तटीय क्षेत्रका सम्भ्रान्तहरूले बेवास्ता गर्ने कामकाजी जनताको पक्षमा रहेको बताउँदै वाशिङटनमा जमेको हिलो सुकाउने प्रतिबद्धताका साथ ट्रम्पले चुनाव जितेका थिए जबकि महिलाप्रतिको उनको असभ्य अभिव्यक्तिहरू चुनावप्रचारका क्रममा विपक्षीहरूले निकै उठाए । 

ट्रम्पलाई मन नपराएको भएपनि मतदाताहरूले विकल्पमा झनै घृणास्पद हिलारी क्लिन्टनभन्दा बरू ट्रम्प नै ठीक भएको आँकलन गरे । त्यसैगरी बोल्सोनारोलाई मन नपराउने भएपनि संस्थापन राजनीतिकर्मीहरूभन्दा उनलाई नै शासन सुम्पिँदा देशको भलो हुने सोच जनतामा रहेको देखिन्छ । 

त्यसो त अहिले संसारभरि नै दक्षिणपन्थी राजनीतिको लहर चलेको छ । परम्परागत राजनीतिले आफूहरूको भलो नगरेको निष्कर्ष निकाल्दै त्यसलाई पल्टाउने वाचा गर्ने दक्षिणपन्थीहरूलाई जनताले पत्याउन थालेका छन् ।

फिलिपिन्समा रोड्रिगो डुटेर्टेले देशमा व्याप्त लागूऔषधको समस्या समाधानका लागि लागूऔषध विक्रेताहरूलाई सिध्याउने प्रण गर्दै चुनाव जितेका थिए । डुटेर्टेकै जस्तो बोल्सोनारोले अपराध नियनत्रण तथा कानून व्यवस्था कायम गर्ने र भ्रष्टाचार निर्मूल गर्ने वाचाका साथ चुनाव जितेका हुन् । 

विगतका सरकारको असफलताका कारण आर्थिक चपेटामा परेका ब्राजिली जनता बोल्सोनारो जस्ता दक्षिणपन्थीको विश्वास गर्न बाध्य भएका हुन् । उनको विजयले परम्परागत राजनीतिमा जनताको विश्वास घट्दै गएको स्पष्ट गरेको छ ।