काठमाडौं– तपाईंले कुनै पनि कलाकार तथा गीतसँग सम्बन्धित कसैलाई ‘गीतमा के हुनुपर्छ ?’ भनेर प्रश्न सोध्नुभयो भने उनीहरूको रेडिमेड जवाफ हुन्छ – समाज, देश, परिस्थिति र भूगोलको स्पष्ट प्रतिनिधित्व हुनुपर्छ ।

तर पछिल्लो समय गीतले समाज बोलेको कमै पाइएको छ । गीतमा छाडापन हावी हुँदै गइरहेको सन्दर्भमा लोकगायक पशुपति शर्माको ‘लुट्न सके लुट’ गीत प्रकरणले सामाजिक सञ्जालमा गर्मी ल्यायो । यसले देशको परिस्थिति बोलेको थियो ।

स्रोता र दर्शकले गीतमा समाजको विकृति र विसंगतिलाई देखे । थियो पनि त्यही । गीतमा नेपालमा भ्रष्टाचार मौलाएको र त्यसमा सम्बन्धित निकाय चुप बसेको, सरकारी कर्मचारीको हर्कतलाई पनि राम्रैसँग देखाइएको छ ।
पुशपतिले सार्वजनिक गरेको गीतले १–२ ठाउँबाहेक अन्य शब्द चयन र विकृतिप्रतिको तिखो व्यंग्यलाई सलाम गर्नैपर्छ । गीतमा देशको उच्च ओहोदामा आसिन राष्ट्रपतिको गाडी खरिद प्रकरण र देशमा ‘यमराजको शासन’ भनेर प्रयोग गरिएका बिम्बलाई पशुपति स्वयंले परिमार्जन गर्ने भन्दै शनिवार साँझ गीत यूट्युबबाट हटाएका छन् । 

शनिवार गीतबारे बालुवाटारमा पनि हलचल मच्चिएका खबर सार्वजनिक भए । त्यसलगत्तै युवा संघ नेपालले फेसबूकमार्फत् पशुपतिको गीतले कम्युनिस्टलाई खुइल्याउने र कांग्रेसलाई पक्षपोषण गरेको लेखेको थियो । त्यससँगै युवा संघले गीतलाई सच्याउन आग्रह गरेको थियो । 

पशुपतिले आफूले राजनीतिलाई राम्रोसँग नबुझेको र कुनै पनि राजनीतिक दलप्रति पूर्वाग्रह साँधेर गीत नबनाएको सामाजिक सञ्जालमा लेखे । उनले भनेका थिए, ‘मेरो गीतले विसंगतिलाई व्यंग्य गरोस् भन्ने एक मात्र ध्येय थियो ।’ उनले देशमा विद्यमान भ्रष्टाचार, विसंगति र अन्यायविरुद्ध लगातार लागिरहने बताएका छन् ।

एउटा कलाकार देशको नागरिक हो र अन्याय र कुरीतिविरुद्ध लाग्नु उनको कर्तव्य हो । त्यो कर्तव्यबोध पशुपतिमा देखियो । ‘लुट्न सके लुट’ले राजनीतिमा कति रेक्टरको भूकम्प ल्यायो, त्यो छुट्टै पाटो रह्यो ।

वास्तविकता पचाउने कहिले ? 

‘लुट्न सके लुट’ गीतको हकमा माथि उल्लेख गरिएका २ बिम्ब बहाना मात्रै हो, जसले बन्दका लागि दबाब दियो । वास्तविकता गीतको शीर्षकसँग जोडिएका लुटेराहरूकै आपत्ति थियो र छ पनि !
गीतमा भनिएजस्तै सरकारी शिक्षकले आफ्ना छोराछोरीलाई बोर्डिङ पठाउनेहरूले नै वास्तविकता पचाएनन् । सरकारी चिकित्सकले क्लिनिकमार्फत् लुटेको कुरा उनीहरूलाई नै पचेन । २ वर्षमै नायव सुब्बाले घर बनाएको छ गीतमा, तिनै सुब्बाहरूले गीत पचाएनन् । ए बाबा ! तिमीहरू नसच्चिएपनि सत्य त पचाऊ । किन विरोध गर्छौ ?

देशको ठेक्का छाड ‘पशुपति’

देशका युवा ऋण गरेर चुहिने छानो टाल्न र केही थान सपनालाई मलजल गर्न बाहिर हानिँदै थिए । त्यो उनीहरूको गल्ती थिएन, बाध्यता थियो । तिमीले गीति लयमा सबैले टिप्न सक्ने गरी ‘मलाई अमेरिका यहीँ, जापान पनि यहीँ’ भन्यौं । नेपालमै बस, उद्यम गर भन्यौं । यसले समाज र देश बोलेको थियो । युवा बेचेर मोटाएकाहरूले एकछिन गीत सुने र मनमनै गाली गरे – पेशा संकटमा पारिस् । 

उनले पछिल्लो समय सामाजिक कुरीति र अन्यायविरुद्ध ‘ब्याक टू ब्याक’ आवाज उठाइरहेका छन् । काम नगर्ने नेतालाई ‘कुरी–कुरी’ भनेका छन् । ‘छुवाछुत स्वीकार्य छैन, हामी बद्लिनुपर्छ’ भनेका छन् । के उनले गलत गरिरहेका छन् ? सरकारले जनमतको ‘स्मूथ्ली’ कदर गर्नुपर्छ भनेका छन् । यसमा उनले गल्ती गरे ? 

पशुपति ! तिम्रो कुरा पच्दैन भने किन लगातार ‘सुधार’को ठेक्का लिन्छौं ? छाडिदेऊ पशुपति, राम्रो कुरा पच्दैन भने किन दोहोर्‍याउँछौं उस्तै कुरा । पशुपति, अब भ्रष्ट नेताको गुणगाण गर, पुण्य कमाऊ । वाहवाही कमाऊ !