मंसिर १९, २०८०
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
कांग्रेस अध्यक्ष राहुल गान्धीले चुनावी भाषणमा निकै जोश देखाउन थालेपछि सत्तारूढ भारतीय जनता पार्टीले पुराना साझेदारको चित्त बुझाउने र नयाँ साझेदारलाई फकाउने अभियान थालेको छ ।
उता कांग्रेसीहरू चाहिँ घमण्डले फुलेर यताउता हिँड्न थालेका छन् मानौं उनीहरूले विजय हासिल गरिसकेका हुन् । उनीहरूले आम आदमी पार्टी र वाम दलसँग गठबन्धन गर्न मानेका छैनन् ।
तर यो योजनामुताबिक नै भएको हुन सक्छ ।
कांग्रेसले आफ्ना दृढ साझेदार द्रविड मुनेत्र कझजम, तेलुगु देशम पार्टी र जनता दल (सेक्युलर)सँग मिलेर सरकारको नेतृत्व गर्ने आशा लिएको छ र उनीहरू संयुक्त थर्ड फ्रन्टभन्दा निकै अगाडि छन् । तर सरकारमा पुग्न कांग्रेसले उत्तर प्रदेशबाहेकको हिन्दी बेल्टमा प्राप्त लाभलाई झनै बढाउनुपर्ने हुन्छ । अघिल्लो लोकसभा निर्वाचनमा उत्तर प्रदेशमा जम्मा दुई सीट ल्याएको कांग्रेसले यसपालि कम्तीमा दोहोरो अंकमा सीट ल्याउने आशा गरेको छ ।
त्यसैले कांग्रेसले आफ्नो सबै शक्ति उत्तरी राज्य तथा हिन्दीभाषी क्षेत्रमा खर्च गर्ने योजना बनाउनु बुद्धिमत्तापूर्ण नै ठहरिन्छ र त्यसले राम्रो प्रतिफल दिने सम्भावना छ ।
बंगाल र उडिसा जस्ता राज्यमा एक्लै चुनाव लड्दा सत्तारूढ दलविरुद्धको मतलाई विभाजन गर्न सहायता पुग्ने तर्क गर्न सकिन्छ । बंगालमा तृणमूल कांग्रेस र उडिसामा बिजु जनता दल सत्तामा छन् । तर यस्तो रणनीतिले आफैंलाई अप्ठ्यारोमा पार्ने सम्भावना पनि उत्तिकै छ । यसबाहेक बृहत्तर विपक्षी समझदारीको यो हिस्सा होइन रहेछ भने ममता बनर्जी जस्तो संवेदनशील नेत्रीले यसलाई कसरी लिन्छिन् भन्ने विषय पनि निकै अप्ठ्यारो छ ।
व्यावसायिक सट्टेबाजहरूले सट्टाबजारको भनाइपछिको अर्को विश्वसनीय सूचकांक भनेको पार्टी परित्याग गर्नेको संख्या र दिशा पनि हो । यी दुवै कुरामा भाजपा र नेसनल डेमोक्रेटिक अलायन्स (एनडीए) को स्थिति राम्रो छ ।
भाजपाका पक्षमा सकारात्मक झुकावलाई बालाकोटको असरका रूपमा व्याख्या गरिएको छ । तर भारतीय मतदाता यति पनि मूर्ख छैनन् । त्यसैले उनीहरूले एउटो सर्जिकल स्ट्राइक वा पछिल्लो ट्विटर ट्रेन्डका आधारमा मतदान कसलाई गर्ने हो भनी विचार बनाउँछन् भन्ने कुरामा विश्वास गर्न सकिन्न ।
भाजपाका पक्षमा चुनावी भाष्य बिस्तारै बन्दै गएको चाहिँ सही हो ।
राहुल गान्धी राफेल घोटाला र अनिल अम्बानीलाई ३० हजार करोड भारु दिइएको भन्ने आरोपमा अल्झिरहेको बेलामा भाजपाले निर्वाचनको कथानकलाई अन्य वास्तविक विषयतर्फ मोड्न सफल भएको छ र ती विषयलाई ह्याशट्याग मैंभीचौकीदार भिडियोमा विस्तृत रूपमा समात्न सफल भएको छ ।
पत्रकारदेखि वरिष्ठ पार्टी नेतासम्मका कांग्रेसका शुभचिन्तकहरूले रोजगारी जस्ता ठोस विषयमा कांग्रेस फर्किनुपर्छ भनिरहेका छन् । तर राहुल गान्धी अहिले राफेल विमानमै अड्किएका छन् । उता भाजपाले भने चौतर्फी सन्देशका साथ आफ्नो चुनावी भाष्यलाई बलियो बनाइरहेको छ ।
अनि कांग्रेस र अन्य विपक्षी दलबीचको विचारमा पनि भिन्नता देखिएको छ ।
थर्ड फ्रन्टको अनि युनाइटेड प्रोग्रेसिभ अलायन्स साझेदारको निर्वाचन अभियानमा राफेलले खासै स्थान पाएको छैन । उनीहरू आआफ्नै डम्फु बजाएर बसेका छन् । धर्मनिरपेक्षता पनि प्रभावशाली मुद्दा रहेन किनकि सबै दल हिन्दू भोटको आशा गरेर बसेका छन् । रमाइलो कुरा त, राज्यस्तरका नेताहरू आफ्ना सर्वोच्च नेताको बोलीमा लोली मिलाइरहेका छैनन् । जात, हिन्दूत्व, किसानको पीडा र कांग्रेसको राजवंशको प्रशंसामा कुराहरू हराएका छन् ।
प्रियंका गान्धी वाड्राको प्रवेशले अर्को आयाम दिएको छ । उनी साबरमती आश्रममा पहिलोपटक भ्रमण गर्ने क्रममा भावुक भइन् । यही हप्ता उनले प्रयागबाट बनारससम्मको १०० किलोमिटर डुंगायात्रा गरिन् । उनले निर्वाचनमा कुन विषयलाई प्रतिनिधित्व गरिरहेकी हुन् भन्ने नै प्रस्ट छैन ।
भाजपा खेमामा भने कुनै अस्पष्टता छैन ।
कसैलाई मन परे पनि नपरे पनि निर्वाचनका केन्द्र मोदी हुन् र भाजपाले यस विषयमा कुनै हिचकिचाहट देखाएको छैन ।
त्यसैले मोदीले ट्विटरमा आफ्नो नाम परिवर्तन गरेर चौकीदार थप्दा भाजपाका धेरै नेता कार्यकर्ताले त्यसै गरे । पार्टी वा राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघमा मोदीको सम्प्रदाय बनेको विषयमा कुनै असन्तुष्टि भए पनि त्यसलाई अहिले कोट्याउने पक्षमा कोही छैन । मोदीले विजय दिलाउन सकेनन् भने नेतृत्व परिवर्तनको विषयमा मन्थन गर्न प्रशस्त समय हुनेछ । लोकसभामा जम्मा दुई सीट जितेर शुरूआत गरेको पार्टीलाई यस्ता विषयले चिन्तित पार्दैनन् ।
तर कांग्रेस र धेरै विपक्षी नेताहरूका लागि यो चुनाव गर वा मर हो । त्यसैले पनि एक सुसंगत तथा नियोजित रणनीतिको अभाव देखिँदा छक्क पर्नु स्वाभाविक हो । भविष्यमा निकै ठूलो तूफान ल्याउनुअघिको शान्त स्थिति यो होइन भने राहुल गान्धी र विपक्षी दलहरू अहिले थला परेको देखिन्छ ।
उता उडिसामा बैजयन्त पान्डाले आधिकारिक रूपमा भाजपा प्रवेश गरेपछि परिस्थिति बिग्रेको छ । त्यहाँ सत्तारूढ बीजेडीमा देखिएका चिरा टाल्न गाह्रो भइरहेको छ । यसले बीजेडी नेता नवीन पटनायकलाई थर्ड फ्रन्टतिर धकेल्छ कि उनी पार्टी परित्याग गर्नेहरूको संख्या हेरेर आफ्ना विकल्प खुला राख्छन् भन्ने कुरा हेर्न बाँकी छ ।
पश्चिम बंगालमा तृणमूल कांग्रेस अझै बलियो छ र ममता बनर्जीले राज्यमा आफ्नो पकड कायमै राखेकी छन् । तर सात चरणको निर्वाचन कार्यक्रमले पार्टीपंक्तिमा केही असहजता ल्याएको छ । उनले कुनै खतरा नमोलिकन आफ्ना उम्मेदवार छान्न व्यावहारिकता देखाएकी छन् ।
राज्यमा राम्रो उम्मेदवार नहुनु भाजपाको सबभन्दा ठूलो समस्या हो । उसको भोट शेयर बढेको भए पनि सीट संख्या बढ्ने सम्भावना शंकाकै घेरामा छ । तर भाजपा अध्यक्ष अमित शाहले ममतालाई राज्यमै व्यस्त राखेर विपक्षी खेमालाई ऊर्जा दिनका लागि समय नै नपुग्ने स्थिति बनाउन सक्छन् ।
उता मध्य प्रदेश, राजस्थान र छत्तीसगढ विधानसभामा कांग्रेसले हालै पाएको विजयलाई कसरी फाइदा उठाउन सक्छ भन्ने विषयमा गम्भीर आशंका छन् । ताजा रिपोर्टअनुसार, उसले किसानको कर्ज माफी गर्ने आफ्नो प्रतिज्ञालाई पूरा गर्न सकिरहेको छैन किनकि एक त पैसाको अभाव छ अनि यो योजनामा भएका कमजोरीले विधानसभा निर्वाचनमा मत दिएका मानिसमा झगडा गराएको छ । यसको तुलनामा बरू मोदीको प्रधानमन्त्री किसान सम्मान निधि योजनाले भाजपाका लागि थप राम्रो प्रतिफल दिने सम्भावना छ ।
भारतले बालाकोटमा हवाई आक्रमण गरेको र जैश–ए– मोहम्मदका प्रमुख मसूद अजहरलाई वैश्विक आतंकवादी घोषणा गराउन निकै प्रयास गरेको विषयको राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय सन्दर्भलाई पनि बिर्सन मिल्दैन ।
यो घटनापछि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले मोदीको नेतृत्वमा विश्वास गरेको देखाएको छ र यसले जेठपछि मोदीले नै सरकार चलाउने आशा गरेको मौन स्वीकार गरेको देखिन्छ ।
मोदीले अच्छे दिनको वाचा गरेको भए पनि त्यसलाई पूरा नगरेको तर बुरे दिन पनि ल्याएको छैन भन्ने धारणा बनेको छ । हो, गल्तीहरू गरिएका छन् र सबै कुरा अपेक्षाअनुरूप भएका छैनन् । तर निकै धेरै हासिल भएको छ र त्यसले अर्को चरणको बाटो खोलेको भन्ने पनि स्वीकार गरिएको पाइन्छ । माहोल बन्दै गएको प्रस्ट संकेत पाइन थालेको छ र यसले गति लिनुअघि यसलाई बिगार्ने काम गर्नुहुँदैन ।
डेलीओ डट्इनमा प्रकाशित सन्दीप घोषको विश्लेषण
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...