बुटवल – बुटवलमा २० वर्ष अगाडि कुनै संगीत सिक्ने वा अध्ययन गर्ने ठाउँ थिएन । रुपन्देहीको तिलोत्तमाका सुरेश सेन्चुरी भारतको गोरखपुरमा ४ वर्ष कोर्स (डिप्लोमा उत्तीर्ण) गरेर भर्खरै बुटवल फर्किएका थिए ।

उनी बुटवल आउँदा स्थानीय स्तरमा संगीत सिकाउने कुनै संघसंस्था थिएनन् । आफूले सिकेको ज्ञानलाई रूपन्देही तथा आसपासका जिल्लाका संगीत सिक्न रूचि हुनेका लागि वागेश्वरी संगीतालय स्थापना गरे सेन्चुरीले ।

शुरूमा उनको उद्देश्य थियो – युवाहरूलाई गितार बजाउन सिकाउने । यो २०५५ सालको कुरा हो । अहिलेजस्तो संगीत सिक्न सहज वातावरण थिएन । सिक्न चाहने विद्यार्थी पनि भागेर आउने गर्थे । वागेश्वरी संगीतालयका प्रिन्सिपल सेन्चुरीले त्यो बेला झण्डै २० जना विद्यार्थीबाट संगीत सिकाउन शुरू गरे । 

वागेश्वरीमा गितार र ड्रमसेटसँग उनी कहाँ नृत्य पनि सिकाउनुपर्यो भनेर विद्यार्थीहरू आउन थाले ।

संगीतालयकी गीता थापालाई नृत्य सिक्न भारतको गोरखपुर पठाए । उनी–६ महिना नृत्य सिकेर आएपछि वागेश्वरीले नृत्युको कक्षा औपचारिक रुपमा सञ्चालन गर्न थाले । 

उनी भन्छन्, ‘देशको गहना भनेको कला, साहित्य र संगीत हो । शुरूमा विद्यार्थीहरू भागेर लुकीलुकी आउने शुल्क उठाउन पनि गाह्रो हुन्थ्यो । तर अहिले संगीत सिक्नेको बाढीजस्तै आएको छ । म यसमा खुशी छु ।’

गितार सिकाउनबाट शुरू भएको संगीत कक्षामा विद्यार्थीको माग नृत्य र गायनको पनि आयो । उनले बुटवलमा मिलनचोकमा वागेश्वरी संगीतालयको कक्षाहरू सञ्चालन गरी व्यावसायिक रूपमा संगीत क्षेत्रमा हाम फाले । उनी भन्छन्, ‘शुरूमा संगीत क्षेत्रमा भविष्य बनाउने भन्ने मेरो कल्पना पनि थिएन ।’

बुटवलमा संगीतको कक्षा पहिलो पटक शुरू गरेको सेन्चुरीले अहिले झण्डै १० हजारभन्दा बढी विद्यार्थीलाई संगीत, नृत्य र वाद्यबाधन सिकाइसकेका छन् । उनका विद्यार्थीले वागेश्वरीलाई मात्र होइन, नेपालको कलाकारितालाई विश्वसामु परिचित गराउन सफल भएका छन् ।

सेन्चुरीका छात्रा हुन् टेरिया फौजा मगर । रूपन्देहीको कञ्चन गाउँपालिकाकी फौजा मगरले वागेश्वरीमा संगीत सिकेर भारतको चर्चित डान्स प्रतिष्पर्धा डीआईडी लिटिल मास्टर सिजन–३ को विजेता बनेको थिइन् । ‘टेरिया एकदमै जिज्ञासु थिइन् । उनले भारतको सबैभन्दा ठूलो प्रतिस्पर्धामा विजेता बनेर नेपाल र नेपाली र वागेश्वरीलाई समेत विश्वसामु चिनाइन् ।

टेरिया अहिले मुम्बईमा बस्छिन् । उनी प्रत्येक महिना विश्वका धेरै देशमा डान्सका लागि अहिले जाने गर्छिन् । उनी नेपाल आउँदा वागेश्वरीमा सुरेश सरलाई नभेटी जान मान्दिनन् ।

सुरेश सेन्चुरी मोफसलको सफल संगीत सर्जकको रूपमा आफूलाई स्थापित गर्न सफल भएका छन् । उनले सिकाएका विद्यार्थी टेरिया मात्र होइनन् । नेपाल आइडल टप ‘फाइभ’ मा पुग्न सफल विद्यार्थी हुन्, सुजाता पाण्डे पनि ।

त्यसैगरी प्रेम नेपाली, भोजराज न्यौपाने, विशाल आत्रेय पनि वागेश्वरीका उत्पादन हुन् । उनीहरू व्यावसायिक रुपमा सफल गायक हुुन् । त्यसैगरी नृत्यमा आशिष भण्डारी, मनिस नेपाली, ज्योति राना पनि वागेश्वरीका उत्पादन हुुन् । त्यसैगरी गितार बजाउनेमा विशाल श्रेष्ठ र लाक्पा शेर्पा पनि अहिले व्यावसायिक रुपमा संगीतको क्षेत्रमा जमेका छन् । 

उनी भन्छन्, ‘रुपन्देही लगायत विभिन्न ठाउँमा यहाँबाट प्रतिनिधित्व गरेर जाने विद्यार्थीहरूले केही न केही उपाधि जितेर आएका छन् । प्रतिस्पर्धामा वागेश्वरीमा सिकेर गएका विद्यार्थीहरू परेका छन् ।’

गायन क्षेत्रमा वागेश्वरीबाटै सिकेका अर्जुन कौशल, एन्जिला रेग्मी, जमुना सनम, आकांक्षा बस्याल, प्रिया भण्डारी, दिपु मगर लगायतका कलाकार पनि वागेश्वरीकै उत्पादन हुन् । २ वटा कोठाबाट शुरू भएको वागेश्वरी अहिले ३ कठ्ठा जग्गामा फैलिएको विशाल संरचनामा चलेको छ । यहाँ अहिले ८ सय विद्यार्थी अध्ययरत छन् । सुरेशले विद्यार्थीलाई संगीत मात्र सिकाएका छैनन्, झण्डै १ हजार गीतमा संगीत पनि भरिसकेका छन् ।

‘यहाँबाट संगीत सिकेका विद्यार्थी कुनै खाली बस्नुपरेको छैन । धेरैले अन्यत्र नै संगीतालय सञ्चालन गरेका पनि छन्,’ उनी भन्छन् । २ हजार गीतमा म्यूजिक एरेन्ज गरेका पनि छन् । सेन्चुरीले धेरै गीत पनि लेखेका छन् । अहिले वागेश्वरीमा संगीत सिक्न विद्यार्थीको भीड लाग्ने गर्छ । विशेषगरी अहिले एसईई परीक्षा सकिएको छ । अब वागेश्वरीमा संगीत र नृत्य र वाद्यबाधन सिक्न आउने विद्यार्थीको भीड थामिनसक्नु हुन्छ ।

सेन्चुरी भन्छन्, ‘म यहीँ संगीतलाई नै आफ्नो मुख्य पेशा अथवा यसैमा जीवन बिताउँछु भन्ने सोचमा साथ हाम फालेका होइन । तर संगीतमा रुचि र चाहना बढदै जाँदा यसप्रति सबैको विश्वास पनि बढ्दै गएपछि म यसैमा रमे ।’

‘संगीत भनेको साधना हो । यसमा निरन्तर लाग्नुपर्छ । आफूलाई जे कुरामा आनन्द आउँछ, त्यो गर्नुपर्छ  । म संगीतमा सन्तुष्टि पाउँछु । मेरा लागि संगीत ‘सरस्वती’ हो,’ उनी भन्छन् ।  संगीत सिक्न कत्तिको गाह्रो हुन्छ भन्ने प्रश्नमा उनी सेन्चुरी थप्छन्, ‘शब्द, धुन र गायनमा आफ्नोपन हुनुपर्छ ।’