काठमाडौं – प्रतिनिधि सभामा मंगलवार आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ का लागि विनियोजन विधेयकका सिद्धान्त र प्राथमिकता (पूर्व बजेट) छलफलमा भाग लिँदै नेपाली कांग्रेसका सांसद प्रदीप गिरीले सोभियत संघ विघटनको प्रसङ्ग सुनाए ।

नेपालमा सरकारले नागरिक अधिकार खोस्न लागेको सन्दर्भ कोट्याउँदै उनले नागरिक अधिकार खोसिँदा कसरी सोभियत संघ विघटन भयो भन्ने उदाहरण पेश गरे ।

‘सोभियत युनियनको विघटन, त्यत्रो शक्तिशाली देश, विश्वको दुईशक्ति मध्येको एक देश त्यति छिट्टै धरासायी हुन्छ भनेर १ वर्ष अगाडि समेत कल्पना गरेका थिएनन् । शक्ति र कल कारखानामा कुनै कमी थिएन, ठूला–ठूला मिसाइल । केवल त्यहाँ मानव अधिकार थिएन । लेख्ने बोल्ने आजादी नभएपछि जनमत थाहा हुँदोरहेनछ,’ गिरीले भने ।

त्यसअघि संसदमा बोलेका कांग्रेस मुख्य सचेतक बालकृष्ण खाडले सरकारले संसद सचिवालयमा दर्ता गराएको मिडिया काउन्सिल विधेयक फिर्ता गर्न गरेको आग्रहलाई कोट्याउँदै गिरीले नागरिक स्वतन्त्रता भएको भए सोभियत संघ नढल्ने दाबी गरे ।

‘आज सबैले स्वीकार गरेका छन्, नागरिक अधिकार भएको भए सोभियत युनियनको यो दुर्दशा हुने थिएन,’ उनले भने ।

‘विकासको मोडलमा संयुक्त राज्य अमेरिकासँग प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने, अमेरिकाले चन्द्रमामा मान्छे पठाएमा त्यसको नक्कल गर्नुपर्ने, अमेरिकाले एउटा रकेट बनाए रुसले दुईवटा बनाउनुपर्ने त्यो मोडेका कारण ध्वस्त भयो,’ गिरीले संसदमा भने, ‘सोभियत युनियन ढलेको भोलिपल्टदेखि किताब लेखियो, स्वतन्त्र निर्बाद बजार अहिलेको आवश्यकता हो ।’

गिरीले अहिले आर्थिक विकासलाई राज्यले रोक्न नसक्ने दाबी गरे । ‘मैले प्रधानमन्त्रीको विद्वताको चर्चा गर्दा मेरा साथीहरू हाँसे, अर्थमन्त्रीको विद्वतामा कसैको प्रश्न छैन होला । अर्थमन्त्रीले ल्याउन भएको बजेटको सिद्धान्तमा दीगो आर्थिक नीति र समृद्धि गरिनेछ भनिएको छ । दीगोको एसेन्स के हो ? सामाजिक न्याय र उच्चतम् वृद्धिदर सँगसँगै जान सक्छ ? वृद्धिदर र समानता र सामाजिक न्याय सँगसँगै जान सक्छ कि सक्दैन ? वृद्धिदरको धारणाको कुरा छाड्नुस्, सामाजिक न्याय चाहनुहुन्छ भने,’ गिरीले भने ।

कांग्रेसको शासनकालमा पीएचडीधारी अर्थमन्त्रीका कारण देश अन्धकार युगमा प्रवेश गरेको गिरीले बताए । ‘गहुँ र धानको फरक नबुझ्ने, प्याजलाई पानी चाहिन्छ कि चाहिन्न भन्न नसक्ने मान्छे अर्थमन्त्री बने,’ गिरीले थपे, ‘बीपीले भन्नुभयो विकासको यो नवउदारवादी मोडेल हामीलाई चाहिँदैन, अमेरिकाको मोडलले नेपाल चल्दैन । तर बीपीका उत्तराधिकारी हाम्रा प्रधानमन्त्रीहरूले पीएचडी गरेको भरसक अमेरिकामा पीएचडी गरेको मान्छेलाई ल्याएर अर्थमन्त्री बनाए । तथाकथित विकासीकरणको अन्धयुगमा प्रवेश गर्‍यौं ।’

गिरीले नेपालले वैकल्पिक धारणा ल्यायो भने नेपाल तेस्रो विश्वका लागि उदाहरण बन्न सक्ने भन्दै अर्थमन्त्रीलाई सुझाव दिए, ‘कि वृद्धिदरप्रति लाग्नुस् कि सामाजिक न्यायको कुरा गर्नुस् ।’