मंसिर १६, २०८०
पेट्रो चीनको शाखा चाङ्छिङ तेल क्षेत्रले उत्तरपश्चिम गान्सु प्रान्तको ह्वान्सियान काउन्टीमा १० करोड टनभन्दा बढी भूगर्भीय भण्डार भएको तेल क्षेत्र फेला पारेको छ। हालसम्म चाङ्छिङ आयलफिल्डले यस क्षेत्रमा ५०.२४ मिलियन टनको...
काठमाडौं – साउदी अरबका दुई तेल भण्डारमा शनिवार भएको ड्रोन आक्रमणपछि पश्चिम एसियामा तनावको स्थिति छ ।
आक्रमणको जिम्मेवारी हूती विद्रोहीहरूले लिएका छन् । तर अमेरिकाले यसका लागि इरानलाई जिम्मेवार बताएको छ ।
अमेरिकाका परराष्ट्रमन्त्री माइक पम्पिओले हूतीको संलग्नताको दाबीलाई खारेज गरेका छन् ।
साउदी अरबका ऊर्जामन्त्रीले यस आक्रमणका कारण कच्चा तेलको उत्पादन प्रतिदिन ५७ लाख ब्यारलसम्म घटेको बताएका छन् । यसले गर्दा अब संसारभरि तेलको मूल्यमा असर पर्ने विश्लेषकहरूको भनाइ छ ।
ड्रोन आक्रमणमार्फत अबकीक र खुरैसका तेल भण्डारहरूलाई तारो बनाइएको थियो ।
साउदी अरबको नेतृत्वमा रहेको गठबन्धनले विगत चार वर्षदेखि यमनका हूती विद्रोहीविरुद्ध युद्ध गरिरहेका छन् । इरानले विद्रोहीहरूलाई समर्थन गरिरहेको भनी साउदी अरबले लगातार आरोप लगाइरहेको छ । इरानले भने यसलाई अस्वीकार गरिरहेको छ ।
पम्पिओले इरानमाथि लगाएको ताजा आरोपका विषयमा इरानले प्रतिक्रिया जनाइसकेको छैन । तर अहिले इरान र अमेरिकाको सम्बन्ध खराब हुँदै गइरहेको छ । पश्चिम एसियामा अमेरिकाको निकटतम सहयोगी साउदी अरब हो ।
साउदी अरबको सरकारी सञ्चारमाध्यमका अनुसार, युवराज मोहम्मद बिन सलमानले अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पसँग टेलिफोनमा कुराकानी गरेर आफ्नो सरकार यस आतंकवादी आक्रमणलाई जवाफ दिन इच्छुक र समर्थ रहेको बताएका छन् ।
पश्चिम एसियाको कूटनीतिक गतिविधिमा निगरानी गर्ने विशेषज्ञहरूले साउदी अरबलाई यस क्षेत्रमा इरानको दबदबा कहिले पनि स्वीकार्य नभएको बताएका छन् । हूती विद्रोहीहरूलाई इरानका तर्फबाट सहायता प्राप्त भएको भन्ने साउदी अरबको दाबीमा पनि उनीहरू प्रश्न उठाउँछन् ।
भारतको दिल्लीमा रहेको जवाहरलाल नेहरु विश्वविद्यालयका प्राध्यापक एके पाशाले तमाम आरोप लागे पनि साउदी अरबले हूती विद्रोहीहरूलाई इरानका तर्फबाट सहायता प्राप्त भएको प्रमाण दिन नसकेको दाबी गरे ।
एके पाशाले भने, ‘इरान हूतीहरूलाई समर्थन गर्छ भन्ने कुरा प्रचारबाजी मात्र हो । अहिलेसम्म यमनमा एकजना पनि इरानी सैनिकलाई पक्राउ गरिएको छैन, न त इरानी हतियार नै भेटिएको छ । साउदी अरबको अनुमति विना त्यहाँ एउटा जहाज पनि जान सक्दैन । चारैतिर नाकाबन्दी छ । विमानस्थलहरू पनि साउदी अरब नेतृत्वको गठबन्धनकै नियन्त्रणमा छ । अनि इरानले कसरी हूतीहरूलाई सहायता गर्न सक्छ ? यमनका पूर्व राष्ट्रपति अली सालेहले जुन हतियार रुस र चीनबाट प्राप्त गरेका थिए, तिनै हतियार हूतीहरूकहाँ पुगेको छ । उनीहरू लगातार त्यही हतियार उपयोग गरिरहेका थिए ।’
पश्चिम एसिया मामिलका जानकार कमर आगा इरानको त्यस क्षेत्रका अनेक देशमा प्रभाव रहेको र रुस जस्ता देशले इरानको त्यो असर कायम रहोस् भन्ने चाहेको बताउँछन् ।
‘इरानले सिरियामा ठूलो प्रभाव पारेको छ । इराकमा पनि उसको प्रभाव छ । लेबनानमा पनि छ । अब यमन पनि इरानतिर ढल्कियो भने शक्तिसन्तुलनको स्थिति बिग्रन्छ । यो पूरै क्षेत्रमा तेलको विशाल भण्डार छ । ठूला देशहरूको स्वार्थ यहाँ गाँसिएको छ । बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरूको हित पनि यसमा जोडिएको छ ।’
इरानको प्रभाव बढेको साउदी अरबलाई मन परेको छैन र उसले आफ्नो अस्तित्व खतरामा परेको उसलाई लाग्छ । अनि उसको नजर यमनका तेल र ग्यास भण्डारमा पनि छ ।
एके पाशा भन्छन्, ‘वास्तविक लडाईं साउदी अरब र यमनका मानिसबीच छ । शताब्दियौंदेखि साउदी अरब यमनमाथि प्रभाव जमाउन चाहन्छ ।’
कमर आगा भन्छन्, ‘यमनमा परिस्थिति दिनदिनै बिग्रँदै गएको छ । त्यहाँका मानिसका लागि खानेकुराको अभाव छ । रोग र महामारी निकै फैलिएको छ । मानिस मरिरहेका छन् । मानवअधिकारको चरम उल्लंघन भइरहेको छ ।’
संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् २०१६ मा युद्ध शुरू भएदेखि कम्तीमा १० हजारजनाको मृत्यु भइसकेको बताएको छ । विभिन्न निकायहरू चाहिँ मर्नेको संख्या ७० हजारसम्म पुगेको बताउँछन् ।
बाँचेकाहरू पनि युद्धमा परेका छन् । संघर्षका कारण यमनको जनसंख्या रगतको आँसु पिउन बाध्य छ । यमन अहिले संसारको सबभन्दा गरीब देशमध्ये एक भएको छ ।
तर साउदी अरब र उसका सहयोगीलाई पनि निकै झड्का लागेको छ । कमर आगा त साउदी अरब दलदलमा फसेको बताउँछन् ।
स्विडेनमा हूती प्रतिनिधि र अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताप्राप्त हादी सरकारबीच सम्झौताको कोशिशपछि पनि युद्धविराम हुन सकेको छैन । तर पाशाले आशाको किरण देखिएको बताएका छन् ।
‘अलि अलि गरी आशा बढेको छ । इरान र फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्मानुएल म्याक्रोंले युद्धविराम गराउन प्रयास गरिरहेका छन्,’ उनले भने ।
युद्धका कारण यमन ध्वस्त भइसकेको छ । यमनमा युद्ध गरिरहेको यूएई अब नलड्ने सोच बनाउन थालेको छ र साउदी अरब पनि थाकिसकेको छ ।
यमनको युद्ध कहिले रोकिन्छ भनी ठ्याक्कै भन्न सकिने स्थिति छैन । विशेषगरी शनिवारको घटनाक्रमले त स्थिति झनै बिगार्ने देखिन्छ ।
बीबीसी हिन्दीबाट
पेट्रो चीनको शाखा चाङ्छिङ तेल क्षेत्रले उत्तरपश्चिम गान्सु प्रान्तको ह्वान्सियान काउन्टीमा १० करोड टनभन्दा बढी भूगर्भीय भण्डार भएको तेल क्षेत्र फेला पारेको छ। हालसम्म चाङ्छिङ आयलफिल्डले यस क्षेत्रमा ५०.२४ मिलियन टनको...
हमासको कमान्ड सेन्टरलाई निशाना बनाउँदै इजराइली सेना बुधबार गाजाको सबैभन्दा ठूलो अस्पतालमा प्रवेश गरेको छ । हजारौँ बिरामी र आश्रय लिएका नागरिकहरू रहेको अस्पतालमुनि हमासको कमान्ड सेन्टर रहेको सेनाले बताएको छ ...
११ दिनदेखि सुरुङमा फसेका ४१ मजदुरलाई पाइपबाट खाना पठाइएको छ । गएराति ६ इन्चको पाइपबाट पहिलोपटक खिचडी पठाइएको भारतीय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् । भारतको उत्तरी हिमाली राज्य उत्तराखण्डमा निर्माणाध...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
पाकिस्तानको क्वेटामा सुरक्षाकर्मीको एउटा समूहमाथि शुक्रबार आक्रमण हुँदा कम्तीमा १४ सैनिकको मृत्यु भएको छ । घटनाबारे बलुचिस्तान प्रान्तका एक वरिष्ठ सरकारी अधिकारी सइद अहमद उमरानीले एएफपीसँग भने, “तटीय ...
किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...