×

NMB BANK
NIC ASIA

इरान र साउदी अरबबीच युद्धको सम्भावना

भदौ ३१, २०७६

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

काठमाडौं – साउदी अरब र इरानबीच लामो समयदेखि द्वन्द्व छ । तर अहिले आएर उनीहरूबीचको तिक्तता झनै बढेर गएको छ । 

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

यी दुई शक्तिशाली मुलुकहरू लामो समयदेखि क्षेत्रीय प्रभुत्वका लागि संघर्ष गरिरहेका छन् । 


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

दशकौं पुरानो संघर्षको केन्द्रमा धर्म पनि छ । साउदी अरब सुन्नीबहुल देश हो भने इरान शियाबहुल देश हो ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

पश्चिम एसियामा धार्मिक विभाजन देखिन्छ । केही देश शियाबहुल छन् भने केही चाहिँ सुन्नीबहुल । समर्थन र सल्लाहका लागि उनीहरू इरान वा साउदी अरबतर्फ ढल्किन्छन् । 

Vianet communication
Laxmi Bank

ऐतिहासिक रूपमा साउदी अरब राजतन्त्र हो । साउदी अरब इस्लामको जन्मस्थल हो र इस्लामिक विश्वमा सबभन्दा महत्त्वपूर्ण स्थान हो । त्यसैले ऊ आफूलाई मुस्लिम संसारको नेता ठान्छ । 

तर सन् १९७९ मा इरानमा भएको इस्लामिक क्रान्तिले उसलाई चुनौती दियो । त्यसपछि पश्चिम एसियामा क्रान्तिकारी धर्मतन्त्रसहितको शासनप्रणाली देखियो । इरानले यो मोडल संसारभरि फैलाउने लक्ष्य लिएको थियो । 

विगत १५ वर्षमा लगातार केही घटनाका कारण साउदी अरब र इरानबीच मतभेद बढेको छ । 

सन् २००३ मा अमेरिकाले इरानको प्रमुख विरोधी इराकमा आक्रमण गरेर सद्दाम हुसेनको सत्ता ढाल्यो अनि देशलाई तहसनहस बनायो । त्यसपछि शियाबहुल सरकार बन्ने बाटो खुल्यो र देशमा इरानको प्रभाव तीव्र गतिमा बढ्यो । 

सन् २०११ मा अरब देशहरूमा विद्रोहको आवाज चर्किरहेको थियो । त्यसले गर्दा त्यहाँ राजनीतिक अस्थिरता उत्पन्न भयो । 

इरान र साउदी अरबले यस उथलपुथलको फाइदा उठाउँदै सिरिया, बहराइन र यमनमा आफ्नो प्रभाव विस्तार गर्न थाले । 

इरानका आलोचकहरू ऊ पश्चिम एसियामा आफू र आफ्ना निकटवर्तीहरूको प्रभुत्व चाहन्छ । इरानदेखि भूमध्यसागरसम्म ऊ नियन्त्रण चाहन्छ । 

इरानले क्षेत्रीय प्रभुत्वको संघर्ष जित्न थालेको देखिन्छ । 

सिरियाका राष्ट्रपति बशर अल–असदलाई इरान (र रुस) को समर्थन छ । त्यसैको बलमा उसको सेनाले साउदी अरबको समर्थन भएको विद्रोही गुटलाई व्यापक रूपमा पछार्न सक्षम बनेको छ । 

साउदी अरब अहिले इरानको प्रभुत्व रोक्न आतुर छ । साउदी युवराज मोहम्म्द बिन सलमानको सैन्य दुस्साहसले क्षेत्रीय तनावलाई झनै खराब बनाएको छ । 

उनले छिमेकी मुलुक यमनमा विद्रोही हूतीविरुद्ध चार वर्षदेखि युद्ध गरिरहेका छन् । त्यहाँ इरानको प्रभाव नबढोस् भनेर उनले त्यसो गरेका हुन् । तर चार वर्षपछि अब यो युद्ध उनका लागि गलपासो बनेको छ । 

इरानले हूती विद्रोहीहरूलाई सहयोग गरेको आरोप अस्वीकार गरे पनि संयुक्त राष्ट्रसंघको एक प्रतिवेदनमा तेहरानले हूतीहरूलाई हतियार र प्रविधि दुवै उपलब्ध गराइरहेको उल्लेख छ । 

यहुदी देश इजरायल आफ्नो सीमासँग जोडिएको सिरियामा इरान समर्थक लडाकूहरूको आक्रमणका कारण डराएको छ । इजरायल र साउदी अरबले सन् २०१५ मा इरानको आणविक कार्यक्रमको प्रबल विरोध गरेका थिए । 

इरान र साउदी अरबबीचको प्रतिद्वन्द्विता शीतयुद्ध जस्तै छ । उनीहरू आमनेसामने भएर लडिरहेका छैनन् । तर उनीहरू छद्मयुद्ध (प्रोक्सी वार) मा अल्झिएका छन् । 

सिरिया यसको स्पष्ट उदाहरण हो । यमनमा साउदी अरबले इरानमाथि विद्रोही हूतीहरूलाई ब्यालिस्टिक क्षेप्यास्त्र दिएको आरोप लगाएको छ । त्यो क्षेप्यास्त्र साउदी सीमामा प्रहार गरिएको थियो । 

इरानले खाडीको रणनीतिक जलमार्गहरूमा पनि प्रभाव देखाएको छ । उक्त जलमार्ग भएर नै साउदी अरबबाट तेल आपूर्ति गरिन्छ । हालै विदेशी ट्यांकरहरूमाथि गरिएको आक्रमणमा पनि इरानको हात रहेको अमेरिकाको भनाइ छ । तर इरानले त्यसलाई अस्वीकार गरेको छ । 

खाडीको समुद्री सीमामा इरान र साउदी अरब आमनेसामने छन् र बढ्दो तनावका कारण दुवैमा व्यापक संघर्षको जोखिम बढेको छ । 

अमेरिका तथा पश्चिमी शक्तिहरूका लागि खाडीमा अन्तर्राष्ट्रिय शिपिङ र तेल ट्यांकरको स्वतन्त्र आवागमन आवश्यक छ । 

युद्ध भएमा जलमार्गमा अवरोध आउँछ । अनि अमेरिकी जलसेना र वायुसेना पनि युद्धमा होमिने सम्भावना रहन्छ । 

लामो समयदेखि अमेरिका र उसका सहयोगी देश पश्चिम एसियामा इरानलाई अस्थिर फैलाउने शक्तिका रूपमा लिइरहेका छन् । साउदी नेतृत्व पनि इरानलाई आफ्नो अस्तित्वमाथिको खतराका रूपमा बुझ्छ । साउदी युवराज

सलमान इरानको बढ्दो प्रभाव रोक्नका लागि जुनसुकै हदमा पुग्ने कुरा गर्छन् । 

साउदी अरब असुरक्षित छ भन्ने कुरा शनिवार मात्र उसका तेल प्रशोधन केन्द्रहरूमा गरिएको आक्रमणले देखाइसकेको छ । युद्ध भइहालेछ भने पनि योजनाबद्ध रूपमा नभई कुनै अप्रत्याशित घटनाका कारण शुरू हुन सक्छ । 

तर साउदी अरबको सक्रियता, ट्रम्प प्रशासनले यस क्षेत्रमा देखाएको चासो लगायतले पश्चिम एसियामा अनिश्चितताको संकेत गरेको छ । यसले पश्चिम एसियामा यस तनावलाई थप अर्को आयाम दिएको छ ।

बीबीसीबाट

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक २९, २०८०

हमासको कमान्ड सेन्टरलाई निशाना बनाउँदै इजराइली सेना बुधबार गाजाको सबैभन्दा ठूलो अस्पतालमा प्रवेश गरेको छ । हजारौँ बिरामी र आश्रय लिएका नागरिकहरू रहेको अस्पतालमुनि हमासको कमान्ड सेन्टर रहेको सेनाले बताएको छ ...

कात्तिक १७, २०८०

पाकिस्तानको क्वेटामा सुरक्षाकर्मीको एउटा समूहमाथि शुक्रबार आक्रमण हुँदा कम्तीमा १४ सैनिकको मृत्यु भएको छ । घटनाबारे बलुचिस्तान प्रान्तका एक वरिष्ठ सरकारी अधिकारी सइद अहमद उमरानीले एएफपीसँग भने, “तटीय ...

कात्तिक २८, २०८०

चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...

मंसिर ९, २०८०

आफ्नै साथीले छुरा प्रहार गर्दा पोर्चुगलमा एक नेपाली युवकको मृत्यु भएको छ । छुरा प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका कुश्मा नपा–१३, खौला, पर्वतका ३६ वर्षीय धनबहादुर क्षेत्रीको उपचारका क्रममा निधन मृत्यु भएको हो ।&n...

मंसिर ५, २०८०

११ दिनदेखि सुरुङमा फसेका ४१ मजदुरलाई पाइपबाट खाना पठाइएको छ । गएराति ६ इन्चको पाइपबाट पहिलोपटक खिचडी पठाइएको भारतीय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् ।  भारतको उत्तरी हिमाली राज्य उत्तराखण्डमा निर्माणाध...

कात्तिक १७, २०८०

सोउल– उत्तर कोरियाले दूतावास बन्द गर्ने हालैको शृङ्खला आफ्नो बाह्य सम्बन्ध सुधार गर्नका लागि ‘नियमित मामिला’ भएको स्पष्ट पारेको छ । दक्षिण कोरियाले आर्थिक सङ्कटका कारण दूतावास बन्द गरेको दाबी गर...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x