मंसिर १९, २०८०
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
अमेरिकाको तल्लो सदन हाउस अफ रिप्रेजेन्टेटिभ्समा विपक्षी डेमोक्रेटिक पार्टीले राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पविरुद्ध महाअभियोग प्रस्ताव पेश गरेको छ । अमेरिकी कंग्रेसले राष्ट्रपतिलाई पुर्पक्षमा राख्ने अनि दोषी ठहर भएमा पदबाट हटाउने विषयमा छलफलका लागि प्रस्ताव पेश गरिएको हो ।
ट्रम्पले अर्को वर्ष हुन लागेको राष्ट्रपति चुनावमा डेमोक्रेटिक पार्टीका उम्मेदवार जो बाइडनविरुद्धको गलत कुरा पत्ता लगाउन युक्रेनलाई दबाब दिएको आरोप छ ।
अमेरिकाको निर्वाचन कानूनअन्तर्गत व्यक्तिगत राजनीतिक लाभका लागि विदेशीहरूको सहयोग लिनु अवैध काम हो । ट्रम्पले बाइडनविरुद्धको सूचना लिने प्रयास गरेर अवैध काम गरेको आरोप छ । तर बहालवाला राष्ट्रपतिविरुद्ध फौजदारी कसूरको अभियोग लगाउन मिल्दैन । उनलाई कंग्रेसले महाअभियोग लगाउन चाहिँ सक्छ ।
सन् २०१७ को मे महिनादेखि सन् २०१९ को मार्च महिनासम्म ट्रम्पमाथि स्पेसल काउन्सेल रोबर्ट मुलरले छानबिन गरेका थिए । ट्रम्पले सन् २०१६ को राष्ट्रपति निर्वाचन अभियानमा रुसको सहयोग लिन षड्यन्त्र गरेको अनि त्यसमाथि भएको अनुसन्धानका क्रममा बाधाअवरोध गरेको विषयमा मुलरले छानबिन गरेका थिए ।
फेरि एकपटक अमेरिकी राष्ट्रपतिले चुनाव आफ्नो पक्षमा पार्न विदेशी सहयोग लिएको आरोप लागेपछि हंगामा मच्चिएको छ । मुलरले कंग्रेससमक्ष बयान दिएको भोलिपल्ट जुलाई २५ मा ट्रम्पले युक्रेनका राष्ट्रपतिसँग बाइडनविरुद्धको सूचना दिन अनुरोध गरेका थिए ।
एकजना सूचनादाता (ह्विसलब्लोअर) ले यस विषयमा उजुरी गरेपछि ट्रम्पको अवैध कामका विषयमा प्रमाण सार्वजनिक गरिएको छ । जुलाई २५ मा भएको उक्त संवादको सम्पादित लिखत ह्वाइट हाउसले सार्वजनिक गरिसकेको छ । ट्रम्पले युक्रेनका नवनिर्वाचित राष्ट्रपति भोलोदीमीर जेलेन्स्कीसँग फोनमा कुरा गरेका थिए ।
‘हामीलाई तपाईंले एउटा सहयोग गर्नुपर्यो,’ ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई भने । ‘बाइडनको छोराका विषयमा थुप्रै कुरा आएको छ । धेरैजनाले त्यसको बारेमा थाहा पाउन खोजेका छन् ।’
उक्त फोनकलमा ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई आफ्ना व्यक्तिगत वकिल न्युयोर्कका पूर्वमेयर रुडी जिलियानी र महान्यायाधिवक्ता विलियम बारसँग सीधा सम्पर्क गरेर बाइडनका गतिविधिको अनुसन्धान गर्न भनेका थिए ।
नाम नखुलाइएका जासूसी अधिकारीले सूचना सार्वजनिक गरेका हुन् र उनले पेश गरेको उजुरी बिहीवार सार्वजनिक गरिएको छ । उजुरीमा ट्रम्पको व्यवहारका सम्बन्धमा थप क्षति पुर्याउने आरोप लागेको छ र उक्त अधिकारीले त्यस्तो व्यवहारबाट अमेरिकाको राष्ट्रिय सुरक्षामा जोखिम पर्ने बताएका छन् ।
उक्त फोनकलका विस्तृत विवरणलाई ढाकछोप गर्न ह्वाइट हाउसले चालेको कदमका बारेमा पनि उजुरीमा उल्लेख छ ।
जो बाइडनका माहिला छोरा हन्टर बाइडन सन् २०१४ को अप्रिल महिनामा युक्रेनको ठूलो ग्यास कम्पनी बुरिस्माको बोर्डमा तलब लिएर बसेका थिए । त्यतिखेर रुसले समर्थन गरेको युक्रेनी सरकारलाई व्यापक विरोध प्रदर्शनपछि हटाएर नयाँ सरकार बनाएको दुई महिना मात्र भएको थियो ।
जो बाइडनले ओबामा प्रशासन र युक्रेनको नयाँ सरकारबीच सम्पर्क बनाए । सन् २०१६ को मार्च महिनामा उनले कीएभको नयाँ सरकारलाई भ्रष्टाचार अन्त्य नगरिएसम्म अमेरिकाले एक अर्ब डलरको ऋण सहयोग रोक्ने बताए अनि देशका महान्यायाधिवक्ता भिक्टर शोकिनलाई पनि हटाउन भने ।
ट्रम्प र उनका प्रमुख सल्लाहकारहरूले यी तथ्यलाई आफ्नो पक्षमा उपयोग गर्न सकिने ठाने । उनीहरूको भनाइमा बाइडनले शोकिनलाई बर्खास्त गर्न युक्रेनलाई दबाब दिए किनकि शोकिनले बुरिस्मा र उक्त कम्पनीमा हन्टर बाइडनको भूमिकाका विषयमा अनुसन्धान गरिरहेका थिए ।
तर ट्रम्पको यस धारणामा अनेकौं समस्या छन् । ब्लूमबर्गले रिपोर्ट गरेअनुसार, शोकिनलाई बर्खास्त गरिँदा बुरिस्मामाथिको अनुसन्धान निष्क्रिय थियो । अन्य युरोपेली नेताहरूले पनि शोकिनलाई हटाउन पैरवी गरेका थिए ।
युक्रेनी अधिकारीहरूले पनि जो वा हन्टर बाइडनले कुनै गल्ती गरेको प्रमाण नभेटिएको बताएका छन् । जो बाइडनले आफ्नो छोरोको विदेशी कारोबारका बारेमा कहिल्यै कुरा गर्ने नगरेको बताएका छन् ।
यस काण्डले ट्रम्पमाथि महाअभियोगको तरवार झुण्ड्याएको छ । तर महाअभियोग पूर्णतया राजनीतिक प्रक्रिया हो र फौजादरी अभियोग हैन । त्यसैले ट्रम्पमाथिको संकट कंग्रेसले व्याख्या गरेअनुरूप गम्भीर छैन ।
सरसर्ती हेर्दा ट्रम्पलाई अप्ठ्यारो पर्ने देखिन्छ । अहिलेसम्म त कंग्रेसमा न्यान्सी पेलोसीको नेतृत्वमा रहेको डेमोक्रेटिक पार्टीले महाअभियोगको बाटो नजाने भनिरहेको थियो किनकि यसले पार्टीलाई विभाजन गर्ने र मतदाताहरूलाई चिढ्याउने डर उनीहरूमा थियो ।
तर युक्रेन काण्डपछि सबै हिचकिचाहट हटेका छन् र बहुसंख्यक डेमोक्रेटहरूले विकल्पका रूपमा महाअभियोगलाई अघि सार्ने मन बनाएका छन् । पेलोसी पनि यसमा सहमत छिन् । त्यसमाथि नेसनल इन्टेलिजेन्सका कार्यकारी निर्देशक जोसेफ मग्वायरले बिहीवार हाउस इन्टेलिजेन्स कमिटीको सुनुवाइमा सूचनादाताले सही काम गरेको र यो अभूतपूर्व परिस्थिति हो भने ।
यसबाट अब ट्रम्पमाथि संसद्ले अनुसन्धान गर्ने अनि महाअभियोग लगाउने सम्भावना बढेको छ । उनीविरुद्ध आर्टिकल्स अफ इम्पीचमेन्ट भनिने औपचारिक आरोप लगाइन सक्छ । अनि माथिल्लो सदन सिनेटमा पुर्पक्ष गरिनेछ र त्यहाँ दुईतिहाइले ट्रम्पलाई कसूरदार ठहर गरेमा ह्वाइट हाउसबाट निकाल्नेछ ।
सिनेटमा अहिले रिपब्लिकन पार्टीको बहुमत छ । रिपब्लिकनका ५३ सिनेटर छन् भने ४७ जना डेमोक्रेट र स्वतन्त्र छन् । महाअभियोग पारित हुन २० जना रिपब्लिकनहरूले आफ्नै दलका राष्ट्रपतिविरुद्ध मत दिनुपर्ने हुन्छ । रिपब्लिकन पार्टीका राष्ट्रपति उम्मेदवार रहिसकेका मिट रोम्नी जस्ता सिनेटरले ट्रम्पको कार्य समस्याग्रस्त रहेको बताएको भए पनि ट्रम्पविरुद्धको महाअभियोग पारित हुने सम्भावना निकै क्षीण छ ।
द गार्डियनमा प्रकाशित एड पिल्किङटनको विश्लेषण
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...