सूर्यजी, अभिवादन !

तपाईंसँग प्रत्यक्ष भेट, संवाद, हेल्लो–हाई गर्ने अवसर अहिलेसम्म मिलेको छैन । तपाईंसँग भेट्नुपर्ने महान कारणहरू त खासै छैनन्, तर तपाईंजस्तो एक स्थापित लेखक, पत्रकारसँगको भेट कुनैपनि मूल्यमा अनुत्पादक भने हुँदैन । अभिव्यक्ति कलामा सशक्त हुनुहुन्छ । तपाईंबाट हामीले सिक्नुपर्ने, जान्नुपर्ने चिजहरू धेरै छन् । अब तपाईं समाचार बनाउने हैन, समाचारका लागि आवश्यक पात्र बन्नुभयो । अब त तपाईंको समय पनि मिनेटको आधारमा तय हुनेछ । यसकारण मेरा खुद्रा गुनासालाई लिएर आफ्नै नियमित स्तम्भमार्फत् उपस्थित भएको छु ।

सूर्यजी, पछिल्ला दिनहरूमा यो सूर्य थापा नै हैन कि भन्ने जसरी सामाजिक सञ्जालमा, मिडियामा तपाईंले जनयुद्धका विषयमा संकीर्ण, कुत्सित विचारहरू प्रकट गरेको देख्दा मलाई उदेक लाग्यो । कुनैबेला तत्कालीन शाही सेना प्रमुख रुकमाङ्गद कटुवाल भन्ने गर्थे, 'यी साला माओवादीहरू चोर हुन्, जनयुद्धको नाममा नेपालको पहिचान मेट्ने अपराधीलाई कुनै पनि मूल्यमा जीवित राखिन्न । यो जनयुद्ध हैन, चोरहरूको युद्ध हो ।' तर कटुवालको यो भनाई बाध्यकारी थियो । उनीमाथि शाही दबाब थियो । तत्कालीन माओवादीसँग युद्ध लडिरहेका आफ्ना सैनिकहरूको मनोबल बढाउन त्यस्तो भन्नैपर्थ्यो, तर कमरेड दर्ज्यानी चिह्न भिरेका सूर्यजी तपाईंलाई के बाध्यता आइलाग्यो ? कसको मनोबल बढाउनुपर्‍यो ?

तत्कालीन सत्ता पक्ष र माओवादी पक्षबीच १२ बुँदे सहमति, विस्तृत शान्ति सम्झौता हुँदै संविधान निर्माणसम्म आइपुग्दा जनयुद्ध के थियो र के थिएन भन्ने कुरा सारा पृथ्वीमा रहेका मनुष्य मात्र हैन जीवजन्तुहरू, वनस्पति, जलचर, थलचर सबैलाई थाहा भैसक्यो कि जनयुद्धले नेपालमा कस्तो परिवर्तन ल्यायो भनेर । तर अचानक सूर्यजीले ट्युसन पढाउन पो थाल्नुभयो । तत्कालीन शाही सेना, नेपाली सेनामा रुपान्तरित भए । प्रचण्ड र कटुवाल केमिस्ट्री मिलाएर लञ्च र डिनरमा एकसाथ देखिन थाले । खेलामा धेरै पानी बग्यो तर नेकपाको प्रचार विभाग उपप्रमुख जस्तो जिम्मेवार व्यक्ति तपाईंलाई के भएको हो ? तपाईंले के पुष्टि गर्न खोज्नुभएको हो ? तपाईं त शाहीशैलीमै जनयुद्धको हुर्मत काढ्न नाइटोदेखिको बल निकालेर लाग्नुभएको छ । रुकमाङ्गद कटुवालको शाहीकालीन बिँडो थामिरहनु भएको त हैन ? 

सूर्यजी, बाँदर धेरै बाठो भयो भने के हुन्छ भन्ने कुरा त तपाईंलाई पनि थाहा नै छ । जनयुद्ध जनताको जगमा उठेको महान सामाजिक, सांस्कृतिक तथा राजनीतिक क्रान्ति थियो । तपाईंले एकदम बाठो बनेर ट्युसन पढाइरहनु पर्दैन । जसको नुन खएको छ उसैको गुन तिर्नुपर्ने बाध्यता केही सुण्ड–मुसुण्डहरूलाई छ तर सूर्य थापाजीलाई के त्यस्तो गुन फत्ते गर्नुपर्ने भवितव्य आइलाग्यो ? तपाईं त ढाकरमै नुन बोकेर हिँड्नुभएको प्रतित हुन्छ । नेकपाको उदयीमान नेता सूर्यजीको मुखबाट जनयुद्धका बारेमा अपमानजनक शब्दहरू सुन्नुपर्दा भित्रैबाट लाज लाग्ने रहेछ । सरकार सञ्चालन गरिरहेको नेकपाको प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकारको चिन्तन यसप्रकारको घोर प्रतिगामी, दक्षिणपन्थी होला भनेर पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहले पनि शायदै सोचेका थिए होलान् ।

यही फानुन १ गते जनयुद्ध दिवस । जनयुद्ध दिवस मनाउन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली हल्ला गरिएजस्तो धुम्बाराही जान सक्नुभएन । प्रधानमन्त्री आउने कुराले त्यहाँ कार्यकर्तामा एकप्रकारको उत्साह जागेको थियो । त्यो उत्साह धेरै टिकेन ।

पार्टीका नेता–कार्यकर्ता जनयुद्ध दिवसको हर्षोल्लासमा रहेको समयमा सूर्यजी तपाईं एक निजी टेलिभिजनमा मण्डले लबजमा अन्तर्वार्ता दिएर जनयुद्धको हुर्मत काड्दै हुनुहुन्थ्यो । समग्रमा प्रधानमन्त्री केपी ओली र तपाईंले बालुवाटारको सरकारी कोटरीलाई जनयुद्धको विरोधी मोर्चकारूपमा प्रयोग गर्नुभयो । यस्तो लाग्थ्यो, मुलुकमा कमल थापाको कामचलाउ सरकार छ, र भरेभोलिमा केही हुँदैछ !

सूर्यजी, त्यसो भए संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र के असिना बर्सिएजस्तो आकाशबाट बर्सिएको हो त ? देशमा जुन खालका राजनीतिक परिवर्तन देखा परे, समाजमा जुन स्तरका राजनीतिक चेतनाहरू प्रकट भए ती सबै फर्जी हुन् त ? पक्कै पनि हैनन् । शायद जनयुद्ध नभएको भए जनताकी छोरी विद्यादेवी भण्डारी राष्ट्रपति हुने थिइनन् । शायद जनयुद्ध नभएको भए तपाईंजस्ता युवा राजनीतिकर्मीहरू राजपरिषद् सदस्यको टीका लगाएर दौरा सुरूवालको लबेदा हल्लाउँदै निरीह, निरर्थक जीवन व्यतित गर्नुपर्थ्यो होला । हो जनयुद्धले घरघरमा सुनको थाल ल्याइदिन त सकेन तर प्रत्येकको घरमा सुनभन्दा हजारौं गुणा महंगो चेतना ल्याइदिएको छ, त्यो हामी सबैले स्वीकार गर्नुपर्छ । 

जनयुद्ध सही थियो कि गलत त्यो हाजिरजवाफमा खोजिने उत्तरजस्तो अकाट्य हैन र अर्को कुरा जनयुद्धलाई प्रमाणित गरिदिने वा जनयुद्धलाई संसारमा कतै नभएको एकदमै नौलो राजनीतिक आन्दोलन भनेर वैधानिकता प्रदान गर्नका लागि सूर्य थापाजी गिनिज बुक अफ दि वर्ल्ड रेकर्डको सञ्चालक पनि हैन । न सूर्य थापाले जनयुद्ध सही थियो भनेर सही मान्यता स्थापित हुन्छ । न गलत थियो भनेर गलत मान्यता स्थापित हुने नै हो । तपाईंले धेरै गर्न सके जनयुद्धको अपमान वा कुप्रचार मात्र हो । यस्ता काला छिर्केमिर्के कुप्रचार सुन्न त माइतीघर मण्डलातिर गए भैहाल्यो नि ! युट्युबतिर पनि धेरै नेता जन्मिएका छन्, तिनैका धारणा सुनेर विचार निर्माण गरे भैहाल्यो नि !

सूर्यजी, के नेकपा प्रचार विभागको काम जनयुद्धबारे कु–प्रचार गर्नु हो ? जनयुद्ध लडेका नेताहरूको हुर्मत काढ्नु हो ? पार्टी एकतालाई भाँड्ने गरी गतिविधि गर्नु हो ? 

सूर्यजी, मलाई तपाईं एकदमै क्रान्तिकारी नेता होला भन्ने आभाष कतिखेर परेको थियो भने जतिखेर तपाईं कृष्णसेन इच्छुक स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार- २०७६ बाट सम्मानित हुनुभएको थियो । तपाईंले जनयुद्ध अस्वीकार गर्ने स्थिति थियो भने कृष्णसेन इच्छुक स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार पनि अस्वीकार गर्ने साहस प्रकट गर्नुपर्थ्यो, किनभने कृष्णसेनको थिए र उनको हत्या किन, कसरी र कसले गर्‍यो भन्नेबारे तपाईं जानकार हुनुहुन्छ होला नै । यता कृष्णसेन इच्छुकको सम्मान गरेर उनकै नामको पुरस्कार पनि थाप्ने उता जनयुद्धको अपमान गरेर कृष्णसेन इच्छुककै अपमान गर्ने ? नेकपाको प्रचार विभाग उपप्रमुख अनि प्रधानमन्त्रीको प्रेस सलाहकार भएर मण्डले खेमामा उभिएजस्तो गरी महान जनयुद्धको अपमान गर्ने आँट कसरी गर्नुभयो ? 

लेखक खगेन्द्र संग्रौलाले तपाईंका बारेमा ट्वीट गर्दै भनेका थिए, ''ओली सर साह्रै बाठा ! आफूलाई भन्न मन लागेको कुरो आज्ञाकारी सल्लाहकार सूर्य थापाका मुखबाट प्वाक्क भनाउँछन् । भर्खरै भनाएछन्- 'प्रचण्डले पार्टी होइन,गुट चलाए ।' कुरा सही हो । अनि ओली सर आफूफूचाहिँ के चलाउँदै होलान् ? जुवाको खाल ?'' संग्रौलाले शंका गरेको पाटो त एउटा भयो, अर्को धेरैले तपाईंलाई पार्टी एकताविरोधी भन्ने गर्छन् । त्यो कुरा तपाईंले पनि सुन्नुभएको होला, पढ्नु पनि भएको होला । विगतमा तपाईंले पार्टीका नेताहरूको विषयमा जथाभावी बेल्दा प्रधानमन्त्री केपी ओलीले तपाईंलाई सम्झाउनेभन्दा पनि ईश्वर पोखरेललाई बोलाएर सम्झाएका थिए भन्ने सुनिन्छ । तपाईंले भीम रावलदेखि प्रचण्डसम्मलाई तथानाम गाली गर्नुहुन्छ । 

सूर्यजी, तपाईंले सामाजिक सञ्जालमा, मिडियामा चित्तै नबुझ्ने विचारहरू अन्टसन्ट बोल्दा यो मान्छे 'एटेन्सन सिकर' रहेछ कि भन्ने प्रतित हुन्छ । तर तपाईंजस्तो मिडियाको पृष्ठभूमि भएको मानिसलाई प्रचारका लागि यस्ता घटिया स्टन्टहरूको सहरा किन लिनुपर्‍यो । लोक गायिका विष्णु माझी फेसबूक नचलाएरै हिट छिन्, अन्तर्वार्ता नदिएरै हिट छिन् । हिट हुने कुरा मिडियामा तपाईंको नाम मात्रै आएर, फोटो मात्रै छापिएर हुने हैन । हिट हुने त कर्म गर्नुपर्‍यो । बरु तपाईंले प्रचार गर्नुपर्ने विषय धेरै छन् । तपाईं सरकार सञ्चालन गर्ने पार्टी नेकपाको प्रचार विभाग उप-प्रमुख हुनुहुन्छ । तपाईं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको प्रेस सल्लाहकार समेत हुनुहुन्छ । यसर्थ तपाईंले के-के प्रचार गर्नुपर्छ भनेर कसैले भनिरहनु, सिकाइरहनु पर्दैन । 

तपाईंको प्रमुख काम सरकारले गरेका राम्रा कामहरूको प्रचार गर्नु वा हुनुपर्थ्यो । भर्खरै एकतामा आएका पूर्व माओवादी र पूर्व एमालेका दुवैथरी कार्यकर्तालाई गोलबन्द गरेर तिनको भावनाअनुरूप पार्टीलाई बलियो बनाउन प्रभावकारी सूचनाहरू सम्प्रेसण गर्नुपर्ने हो जस्तो लाग्छ । तर खै किन हो, कुन सतीले सराप दिएर हो तपाईं ठीक उल्टो–उल्टो काम गर्दै हिँड्नुभएको छ । तत्कालीन माओवादीको नेतृत्वमा भएको जनयुद्ध 'जनयुद्ध नै थिएन' भन्ने कुराको पुष्टि गर्न सामान्य वकिलले जस्तो कम्मर कसेर लाग्नुभएको छ । विश्वले जनयुद्ध मानिसकेको कुरा, प्रमाणित भइसकेको कुरालाई तपाईंले हैन, हुँदै हैन ! भन्दै प्रचारबाजी गर्नुभएको छ । यसरी असनको साँडेजस्तो त नबन्नुहोस् न । 

सूर्यजी, तपाईंले जनयुद्धको विरोध गर्नतिर समय खर्च गर्नुहुन्छ । सरकारी पद र सरकारकै ढुकुटीबाट तलब/भत्ता खाएर राजनीति धेरै गर्नुहुन्छ, तर आफ्नो काम के भैरहेको छ पत्तै छैन । हालसालै प्रधानमन्त्री ओलीको आधिकारिक वेभपोर्टल ह्याक भएको कुरा तपाईंले लुकाएर लुक्ने होइन । तपाईं प्रधानमन्त्रीको प्रेस सल्लाहकार हो । यसको नैतिक जिम्मेवारी तपाईंकै हुन्छ र हुनुपर्छ । यति मात्र हैन कारवाहीको भागिदार पनि तपाईं हुनुपर्छ । यसमा सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूको कुनै दोष छैन । तपाईं आफ्नो काममा ध्यान दिनुहुन्न, आफ्नो गच्छेले नभ्याउमे काममा धेरै ध्यान दिनुहुन्छ । डाइनोसर, हिम मानव यती खोजेर ल्याउनेजस्तो कुरा गर्नुहुन्छ ।

केही समय अगाडि प्रधानमन्त्रीज्यूको ट्विटर ह्याण्डिलबाट सोनिया गान्धीको भिडियो रि–ट्वीट भयो । कति धेरै बदनाम भयो, तर तपाईं झन् कुतर्क गरेर बस्नुभयो । मिडियासँग बाझाबाझ गर्नुभयो । तपाईं सूर्य थापा एक व्यक्ति मात्र हैन, प्रधानमन्त्रीको प्रेस सल्लाहकार हो । तपाईं व्यक्ति होइन, संस्थाको प्रतिनिधि हो । अन्टसन्ट कुरा गरेर धम्क्याएर, थर्काएर जनयुद्धको औचित्य समाप्त पार्छु, परिवर्तनकारी नेतृत्व कमजोर पार्छु भन्ने भ्रम पाल्नुभएको छ भने त्यो भ्रमबाट मुक्त हुनुस् । यस्तो खालको बाल्यकालीन गतिविधि बन्द गर्नुहोस् । यो गणतन्त्र, यो संविधान, यो परिवर्तन ल्याउन हजारौं महान योद्धाहरूको रगत बगेको छ । हजारौंले जेलनेल र यातना भोगेका छन् । 

सूर्यजी, महान जनयुद्धबाट प्राप्त उपलब्धि संघीयता, धर्मनिरपेक्षता, समावेशिता, समानुपातिक समावेशी, नयाँ संविधान र संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको सम्मान गर्दैगर्दा जनयुद्धको अपमान नगरौं । यी राजनीतिक परिवर्तनहरू र जनयुद्ध एकै सिक्काका दुईपाटा हुन् । यहाँ प्रश्न के मात्रै हो भने जनयुद्धले हासिल गरेका उपलब्धिको स्वाद पटक- पटक लिइरहने, त्यही जनयुद्धले स्थापित गरिदिएको हक र समानुपातिक अधिकारलाई प्रयोग गरेर सारा राज्यको बागडोर सम्हाल्ने तर जनयुद्ध र जनयुद्धका योद्दाहरूको बारम्बार अपमान गर्ने, तिनको योगदानको कदर नगर्ने, खिस्सी गर्ने ? अरू त अरू नेकपाको प्रधानमन्त्रीको प्रेस सल्लाहकारजस्तो गरिमामय पदमा बसेर सूर्य थापाजत्तिको मान्छेले भुइँफुट्टा कुरा गर्ने ? यो किमार्थ स्वीकार गर्न सकिने विषय हैन ।

सूर्यजी, तपाईंलाई प्रचण्ड मन नपर्ला, अरूलाई केहीलाई पनि मन नपर्ला, तर प्रचण्ड मानिस मात्र हैनन्, विचार हुन्, त्यो पनि क्रान्तिकारी विचार । प्रचण्डसँग विचार मिलेन भन्दैमा जनयुद्धको सार्वजनिक अपमान गरेर हजारौं शहीदको अपमान गर्न पाउनुहुन्न । तपाईंले नेपालको मौलिक क्रान्तिको अपमान गर्न सक्नुहुन्न । जनयुद्धको विषयमा विषबमन गर्ने काम बन्द गर्नुपर्‍यो । यदि तपाईंलाई जनयुद्धसँग समस्या नै छ भने संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रसँग पनि समस्या हुन सक्छ, अनि शंका गर्नुपर्ने विषय अरू पनि हुन सक्छन् ।

अहिलेलाई बिदा पाऊँ, नमस्कार !