×

NMB BANK
NIC ASIA

भान्छामा प्रयोग हुने 'शीतलचिनी'को महत्त्व कति छ ? सोल्टी होटेलका सेफ यसो भन्छन्

बैशाख ७, २०७७

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

भान्छामा प्रयोग हुने शीतलचिनीलाई मरिङ्गा/सजीवनको नामबाट पनि चिनिन्छ । यो अत्यन्त लाभदायक तरकारी हो । भनिन्छ, शीतलचिनीले शीरदेखि पाउसम्म औषधीय गुण बोकेको हुन्छ ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

नेपालमा सहजै पाइने भएपनि शीतलचिनीको औषधीय गुणका बारेमा भने कमैलाई मात्र थाहा छ । छिप्पिएको शीतलचिनीको कोसामा छोक्रा हुने हुँदा धेरैले मन पराउँदैन् तर कलिलोमा भने निकै मुलायम हुन्छ ।


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

सोल्टी होटेलका सु-सेफ आर.बी. बुढाथोकीले यसको महत्त्व र गुणका बारेमा प्रकाश पारेका छन् ।


Advertisment
Nabil box
Kumari

भारतबाट शुरु भएको शीतलचिनीको खेती बिस्तारै एसिया हुँदै रसिया पुग्यो र संसारभर छायो । यो सब्जीको औषधीय गुण यति धेरै छ कि, सायदै अन्य कुनै सब्जीमा पाइएला । शीतलचिनी दक्षिण भारतमा व्यापक प्रयोग गरिन्छ भने नेपालमा पनि यसको खेती गर्न थालिएको छ । शीतलचिनीको पातले पनि औषधीय गुण बोकेको हुन्छ, जसलाई शीतलचिनी भनेर चिनिन्छ ।

Vianet communication
Laxmi Bank

वनस्पती वैज्ञानिकहरुका अनुसार शीतलचिनीका सम्पूर्ण अंगमा औषधीय गुण हुन्छ । भारतमा यसलाई सहजन भनेर चिनिन्छ भने अंग्रेजीमा ड्रमस्टिक भनिन्छ । हुन पनि यो सब्जी ड्रम बजाउने स्टिक जस्तै हुन्छ । शीतलचिनीको पात अर्थात शीतलचिनीलाई अंग्रेजीमा मरिङ्गा भनेर चिनिन्छ ।

नेपालमा औषधीय गुण नबुझेर होला, शीतलचिनीको प्रयोग ज्यादै न्यून देखिन्छ । शीतलचिनीको गेडाबाट तेल निकालिन्छ, जुन अमूल्य औषधि मानिन्छ । आयुर्वेदमा शीतलचिनीको प्रयोगले ३ सय भन्दा बढी रोगको निदान हुन्छ भनिएको छ । शीतलचिनीको फूल, फल, डाँठको सारपात यति पोषक मानिन्छ कि, विश्व स्वास्थ्य संगठनले अफ्रिकाको कयौं देशमा कुपोषण पीडितहरुलाई आहारको रुपमा शीतलचिनी प्रयोग गर्न सल्लाह दिएको छ ।

शीतलचिनी लाई कसरी हुर्काउने?

शीतलचिनीलाई हुर्काउन सजिलो छ, किनभने यो हाँगा काटेर पनि रोप्न सकिन्छ र दानाबाट पनि बेर्ना निकाल्न सकिन्छ । तर ख्याल गर्नुपर्ने कुरा के छ भने, यसको बिरुवा हुर्काउँदा प्रशस्त मात्रामा पानी हाल्नुपर्ने हुन्छ ।

बिरुवा ८ देखि ९ फिट नहुँदासम्म नियमित पानीले भिजाएर राख्नु जरुरी छ । एउटा परिपक्व रुख हुँदा शीतलचिनी ३० देखि ४० फिट अग्लो हुन्छ । यसको पात भने मसिनो खालको हुन्छ । केही छिप्पिँदै गएपछि शीतलचिनी फुल्छ र फूल पनि धेरै औषधीय गुण बोकेको हुनाले संकलन गरेर सुकाइन्छ र बेचिन्छ ।

शीतलचिनीले रोपेको ४ देखि ६ महिनामा फल दिन थाल्छ र निरन्तर १० वर्षसम्म दिइरहन्छ । हरेक रुखले २ सय ५० देखि ३ सय ५० सम्म शीतलचिनी स्टिक दिन्छ । २५ देखि ३० डिग्री सेल्सियस तामक्रम शीतलचिनीका लागि उपयुक्त मानिन्छ । शीतलचिनी एक त्यस्तो खेती हो, जसले थोरै लगानीमा धेरै आम्दानी दिन्छ ।

शीतलचिनी जीवन जोगाउने रुख भनेर पनि चिनिन्छ । यो वनस्पति तराई तथा मध्य पहाडमा सजिलै खेती गर्न सकिन्छ । सिजनमा ८० रुपैयाँ किलो र अफसिजनमा ३ सयदेखि ४ सय रुपैयाँ सम्म काठमाडौंमा शीतलचिनी बिक्री गरिन्छ । 

के–के बनाउन सकिन्छ शीतलचिनीबाट?

शीतलचिनीबाट भारतमा १ सय २५ भन्दा धेरैथरीका परिकार तयार गरिन्छ । दक्षिण भारतमा यो सब्जी अति नै मह्त्वकासाथ दैनिक भोजनमा समावेश गरिएको पाइन्छ । यसका परिकार फुटपाथदेखि पाँचतारे होटलसम्ममा भिन्न-भिन्न रुपमा पस्किने गरिन्छ । नेपालमा भने कलिलो शीतलचिनीको कोसालाई आलुमा मिसाएर तरकारी बनाउने चलन छ । भारतमा शीतलचिनीको ग्रेभी, सुप, सलाद, साम्बर, शीतलचिनी मसला, अचार र दालमा मिसाएर खाने चलन छ ।

शीतलचिनीको मुन्टा तथा पातको करी पनि निकै प्रख्यात छ । पातलाई सुकाएर हर्बल टीको रुपमा पनि प्रयोग गरिन्छ । त्यस्तै शीतलचिनीलाई विभिन्न आयुर्वेदिक औषधि बनाउन व्यापक प्रयोग गरेको पाइन्छ । वास्तवमा शीतलचिनीलाई सब्जीको राजा नै मानिन्छ । शीतलचिनीको पातको जुस बनाएर पनि खान सकिन्छ, जुन स्वास्थ्यका लागि अति उपयोगी मानिन्छ । 

यस्ता छन् २० गुण

१. शीतलचिनी या यसको पात शीतलचिनी सेवन गर्नाले शरीरमा रहेको विकारयुक्त रगत शुद्धीकरण हुन्छ ।
२. हड्डी मजबुत बनाउन भूमिका खेल्छ । 
३. कोलेस्टेरोल लेबललाई नियन्त्रणमा राख्न मद्दत गर्छ । 
४. उच्चरक्तचाप नियन्त्रण गर्न विशेष भूमिका हुन्छ । 

५. रोघा–खोकीजस्ता संक्रमण हुनबाट जोगाउँछ । 
६. गर्भावस्थामा आउने विभिन्न समस्यालाई नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्छ । 
७. छालासम्बन्धी संक्रमणबाट जोगाउँछ । 
८. शीतलचिनी पोषणयुक्त सब्जी भएको हुनाले कुपोषण हुनबाट जोगाउँछ । 
९. शीतलचिनीको पातलाई शीतलचिनी अर्थात्मोरिङ्गा भनेर चिनिन्छ, जुन आयुर्वेदिक क्षेत्रमा ३ सयभन्दा बढी रोग निदान गर्छ भनिएको छ । 
१०. शीतलचिनीले खाना पचाउन पनि ठूलो भूमिका खेलेको हुन्छ । 
११. शीतलचिनीको कोसा, पात, डाँठ, फूल, मुन्टा, जरा प्रयोगमा आउने हुँदा व्यावसायिक हिसाबले पनि उच्चकोटीको वनस्पति मानिन्छ, जसले मनग्य आम्दानी दिन्छ । 
१२. शीतलचिनीको जारा कुटेर रस नियमित खानाले किड्नीमा रहेको पथ्थरी हटाउन मद्दत गर्छ । 
१३. शीतलचिनीको पात नियमित सेवन गर्नाले मस्तिष्कसम्बन्धी समस्या समाधान गर्छ । 
१४. कलेजो खराब हुनबाट जोगाउँछ । 
१५. चोट–पटकलाई छिटो भन्दा छिटो निको बनाउन मद्दत गर्छ । 
१६. छालाका लागि शीतलचिनीको पत्ता उपयोगी मानिन्छ ।
१७. शीतलचिनीको तेल कपालका लागि उत्तम मानिन्छ ।
१८. मुटुसम्बन्धी विभिन्न रोग लाग्नबाट बचाउँछ । 
१९. शरीरमा आउने निराशपन हटाएर स्फुर्ती थप्ने काम गर्छ। 
२०. पेटसम्बन्धी विभिन्न रोगहरु निदान गर्नुका साथै पेट सफा गर्ना मद्दत पुर्‍याउँछ ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
कात्तिक २८, २०८०

कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले मंगलबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा ठुला (नेपाली) को अधिकतम थोकमूल्य प्रतिकिलो ७०, गोलभेँडा ठुलो (भारतीय) को ७०, गोलभ...

माघ १, २०८०

कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले सोमबारका लागि कृषि उपजको थोक मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार तरुलको अधिकतम मूल्य प्रतिकिलो ५० रुपैयाँ तय भएको छ । यस्तै पिँडालुको ७०, सखर खण्डको ८० रुपैय...

कात्तिक २०, २०८०

काठमाडौँको कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले सोमबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा ठुलो (नेपाली) को अधिकतम थोक मूल्य प्रतिकिलो ७० रुपैयाँ रहेको छ ।  ...

माघ १८, २०८०

नेपाल आयल निगमले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढाएको छ । निगम सञ्चालक समितिको बैठकले आज बिहीबारदेखि लागू हुने गरी पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढाएको हो । जसअनुसार पेट्रोलको मूल्य प्रतिलिटर ४ रुपैयाँ बढेको छ भने ड...

असोज २४, २०८०

बुधबार गोलभेँडा ठुलो (भारतीय) को अधिकतम थोक मूल्य प्रतिकिलो ४० रुपैयाँ रहेको छ । यस्तै गोलभेँडा सानो (लोकल) को ४५ रुपैयाँ रहेको छ ।  यसैगरी आलु रातोको ६५, प्याज सुकेको (भारतीय) को ७५, काउली स्थानी...

मंसिर १९, २०८०

कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले मंगलबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा सानो (टनेल)को अधिकतम थोक मूल्य प्रतिकिलो ३० रुपैयाँ रहेको छ भने गोलभेँडा सानो (भारती...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x