कात्तिक २८, २०८०
कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले मंगलबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा ठुला (नेपाली) को अधिकतम थोकमूल्य प्रतिकिलो ७०, गोलभेँडा ठुलो (भारतीय) को ७०, गोलभ...
बैशाख ७, २०७७
भान्छामा प्रयोग हुने शीतलचिनीलाई मरिङ्गा/सजीवनको नामबाट पनि चिनिन्छ । यो अत्यन्त लाभदायक तरकारी हो । भनिन्छ, शीतलचिनीले शीरदेखि पाउसम्म औषधीय गुण बोकेको हुन्छ ।
नेपालमा सहजै पाइने भएपनि शीतलचिनीको औषधीय गुणका बारेमा भने कमैलाई मात्र थाहा छ । छिप्पिएको शीतलचिनीको कोसामा छोक्रा हुने हुँदा धेरैले मन पराउँदैन् तर कलिलोमा भने निकै मुलायम हुन्छ ।
सोल्टी होटेलका सु-सेफ आर.बी. बुढाथोकीले यसको महत्त्व र गुणका बारेमा प्रकाश पारेका छन् ।
भारतबाट शुरु भएको शीतलचिनीको खेती बिस्तारै एसिया हुँदै रसिया पुग्यो र संसारभर छायो । यो सब्जीको औषधीय गुण यति धेरै छ कि, सायदै अन्य कुनै सब्जीमा पाइएला । शीतलचिनी दक्षिण भारतमा व्यापक प्रयोग गरिन्छ भने नेपालमा पनि यसको खेती गर्न थालिएको छ । शीतलचिनीको पातले पनि औषधीय गुण बोकेको हुन्छ, जसलाई शीतलचिनी भनेर चिनिन्छ ।
वनस्पती वैज्ञानिकहरुका अनुसार शीतलचिनीका सम्पूर्ण अंगमा औषधीय गुण हुन्छ । भारतमा यसलाई सहजन भनेर चिनिन्छ भने अंग्रेजीमा ड्रमस्टिक भनिन्छ । हुन पनि यो सब्जी ड्रम बजाउने स्टिक जस्तै हुन्छ । शीतलचिनीको पात अर्थात शीतलचिनीलाई अंग्रेजीमा मरिङ्गा भनेर चिनिन्छ ।
नेपालमा औषधीय गुण नबुझेर होला, शीतलचिनीको प्रयोग ज्यादै न्यून देखिन्छ । शीतलचिनीको गेडाबाट तेल निकालिन्छ, जुन अमूल्य औषधि मानिन्छ । आयुर्वेदमा शीतलचिनीको प्रयोगले ३ सय भन्दा बढी रोगको निदान हुन्छ भनिएको छ । शीतलचिनीको फूल, फल, डाँठको सारपात यति पोषक मानिन्छ कि, विश्व स्वास्थ्य संगठनले अफ्रिकाको कयौं देशमा कुपोषण पीडितहरुलाई आहारको रुपमा शीतलचिनी प्रयोग गर्न सल्लाह दिएको छ ।
शीतलचिनी लाई कसरी हुर्काउने?
शीतलचिनीलाई हुर्काउन सजिलो छ, किनभने यो हाँगा काटेर पनि रोप्न सकिन्छ र दानाबाट पनि बेर्ना निकाल्न सकिन्छ । तर ख्याल गर्नुपर्ने कुरा के छ भने, यसको बिरुवा हुर्काउँदा प्रशस्त मात्रामा पानी हाल्नुपर्ने हुन्छ ।
बिरुवा ८ देखि ९ फिट नहुँदासम्म नियमित पानीले भिजाएर राख्नु जरुरी छ । एउटा परिपक्व रुख हुँदा शीतलचिनी ३० देखि ४० फिट अग्लो हुन्छ । यसको पात भने मसिनो खालको हुन्छ । केही छिप्पिँदै गएपछि शीतलचिनी फुल्छ र फूल पनि धेरै औषधीय गुण बोकेको हुनाले संकलन गरेर सुकाइन्छ र बेचिन्छ ।
शीतलचिनीले रोपेको ४ देखि ६ महिनामा फल दिन थाल्छ र निरन्तर १० वर्षसम्म दिइरहन्छ । हरेक रुखले २ सय ५० देखि ३ सय ५० सम्म शीतलचिनी स्टिक दिन्छ । २५ देखि ३० डिग्री सेल्सियस तामक्रम शीतलचिनीका लागि उपयुक्त मानिन्छ । शीतलचिनी एक त्यस्तो खेती हो, जसले थोरै लगानीमा धेरै आम्दानी दिन्छ ।
शीतलचिनी जीवन जोगाउने रुख भनेर पनि चिनिन्छ । यो वनस्पति तराई तथा मध्य पहाडमा सजिलै खेती गर्न सकिन्छ । सिजनमा ८० रुपैयाँ किलो र अफसिजनमा ३ सयदेखि ४ सय रुपैयाँ सम्म काठमाडौंमा शीतलचिनी बिक्री गरिन्छ ।
के–के बनाउन सकिन्छ शीतलचिनीबाट?
शीतलचिनीबाट भारतमा १ सय २५ भन्दा धेरैथरीका परिकार तयार गरिन्छ । दक्षिण भारतमा यो सब्जी अति नै मह्त्वकासाथ दैनिक भोजनमा समावेश गरिएको पाइन्छ । यसका परिकार फुटपाथदेखि पाँचतारे होटलसम्ममा भिन्न-भिन्न रुपमा पस्किने गरिन्छ । नेपालमा भने कलिलो शीतलचिनीको कोसालाई आलुमा मिसाएर तरकारी बनाउने चलन छ । भारतमा शीतलचिनीको ग्रेभी, सुप, सलाद, साम्बर, शीतलचिनी मसला, अचार र दालमा मिसाएर खाने चलन छ ।
शीतलचिनीको मुन्टा तथा पातको करी पनि निकै प्रख्यात छ । पातलाई सुकाएर हर्बल टीको रुपमा पनि प्रयोग गरिन्छ । त्यस्तै शीतलचिनीलाई विभिन्न आयुर्वेदिक औषधि बनाउन व्यापक प्रयोग गरेको पाइन्छ । वास्तवमा शीतलचिनीलाई सब्जीको राजा नै मानिन्छ । शीतलचिनीको पातको जुस बनाएर पनि खान सकिन्छ, जुन स्वास्थ्यका लागि अति उपयोगी मानिन्छ ।
यस्ता छन् २० गुण
१. शीतलचिनी या यसको पात शीतलचिनी सेवन गर्नाले शरीरमा रहेको विकारयुक्त रगत शुद्धीकरण हुन्छ ।
२. हड्डी मजबुत बनाउन भूमिका खेल्छ ।
३. कोलेस्टेरोल लेबललाई नियन्त्रणमा राख्न मद्दत गर्छ ।
४. उच्चरक्तचाप नियन्त्रण गर्न विशेष भूमिका हुन्छ ।
५. रोघा–खोकीजस्ता संक्रमण हुनबाट जोगाउँछ ।
६. गर्भावस्थामा आउने विभिन्न समस्यालाई नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्छ ।
७. छालासम्बन्धी संक्रमणबाट जोगाउँछ ।
८. शीतलचिनी पोषणयुक्त सब्जी भएको हुनाले कुपोषण हुनबाट जोगाउँछ ।
९. शीतलचिनीको पातलाई शीतलचिनी अर्थात्मोरिङ्गा भनेर चिनिन्छ, जुन आयुर्वेदिक क्षेत्रमा ३ सयभन्दा बढी रोग निदान गर्छ भनिएको छ ।
१०. शीतलचिनीले खाना पचाउन पनि ठूलो भूमिका खेलेको हुन्छ ।
११. शीतलचिनीको कोसा, पात, डाँठ, फूल, मुन्टा, जरा प्रयोगमा आउने हुँदा व्यावसायिक हिसाबले पनि उच्चकोटीको वनस्पति मानिन्छ, जसले मनग्य आम्दानी दिन्छ ।
१२. शीतलचिनीको जारा कुटेर रस नियमित खानाले किड्नीमा रहेको पथ्थरी हटाउन मद्दत गर्छ ।
१३. शीतलचिनीको पात नियमित सेवन गर्नाले मस्तिष्कसम्बन्धी समस्या समाधान गर्छ ।
१४. कलेजो खराब हुनबाट जोगाउँछ ।
१५. चोट–पटकलाई छिटो भन्दा छिटो निको बनाउन मद्दत गर्छ ।
१६. छालाका लागि शीतलचिनीको पत्ता उपयोगी मानिन्छ ।
१७. शीतलचिनीको तेल कपालका लागि उत्तम मानिन्छ ।
१८. मुटुसम्बन्धी विभिन्न रोग लाग्नबाट बचाउँछ ।
१९. शरीरमा आउने निराशपन हटाएर स्फुर्ती थप्ने काम गर्छ।
२०. पेटसम्बन्धी विभिन्न रोगहरु निदान गर्नुका साथै पेट सफा गर्ना मद्दत पुर्याउँछ ।
कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले मंगलबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा ठुला (नेपाली) को अधिकतम थोकमूल्य प्रतिकिलो ७०, गोलभेँडा ठुलो (भारतीय) को ७०, गोलभ...
कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले सोमबारका लागि कृषि उपजको थोक मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार तरुलको अधिकतम मूल्य प्रतिकिलो ५० रुपैयाँ तय भएको छ । यस्तै पिँडालुको ७०, सखर खण्डको ८० रुपैय...
काठमाडौँको कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले सोमबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा ठुलो (नेपाली) को अधिकतम थोक मूल्य प्रतिकिलो ७० रुपैयाँ रहेको छ । ...
नेपाल आयल निगमले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढाएको छ । निगम सञ्चालक समितिको बैठकले आज बिहीबारदेखि लागू हुने गरी पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढाएको हो । जसअनुसार पेट्रोलको मूल्य प्रतिलिटर ४ रुपैयाँ बढेको छ भने ड...
बुधबार गोलभेँडा ठुलो (भारतीय) को अधिकतम थोक मूल्य प्रतिकिलो ४० रुपैयाँ रहेको छ । यस्तै गोलभेँडा सानो (लोकल) को ४५ रुपैयाँ रहेको छ । यसैगरी आलु रातोको ६५, प्याज सुकेको (भारतीय) को ७५, काउली स्थानी...
कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिले मंगलबारका लागि कृषि उपजहरुको मूल्य निर्धारण गरेको छ । जसअनुसार गोलभेँडा सानो (टनेल)को अधिकतम थोक मूल्य प्रतिकिलो ३० रुपैयाँ रहेको छ भने गोलभेँडा सानो (भारती...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...