विख्यात रणनीतिक तथा अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा विशेषज्ञ एश्ले जे टेलिसले भारत र चीनबीच लद्दाखमा आमनेसामनेको स्थिति सशस्त्र संघर्षमा परिणत हुने आशंका व्यक्त गरेका छन् । 

उनले इन्डिया टुडेसँगको एक अन्तर्वार्तामा भने, ‘भारतसँग सीमामा विभिन्न क्षेत्रमा भएका चिनियाँ काम स्थानीय स्तरमा गरिएको हैन भन्ने स्पष्ट छ । स्थानीय कमान्डरहरूले यसलाई भड्काएका हैनन् ।’

‘यी सैन्य कारवाहीहरू थिएटर (युद्धभूमि) स्तरमै स्वीकृति दिइएका हुन् र यसका लागि बेइजिङमा शीर्ष नेतृत्वको हरियो झण्डा देखाएकै हुनुपर्छ ।’

उनले थपे, ‘भारत र चीनबीच कुराकानी चलिरहेको छ । पहिलो कोशिश वार्ताकै हुनुपर्छ भन्नेमा म स्पष्ट छु । तर भारतले सैन्य रूपमा पनि सतर्क हुनुपर्छ । स्थितिको गम्भीरता बढ्ने पूर्वानुमान पनि भारतले गर्नुपर्छ र स्थिति गम्भीर हुँदा चीनको प्रतिष्ठा र स्वार्थमा यसले कत्तिको हानि गर्छ भन्ने विषयमा सोच्न चिनियाँहरूलाई बाध्य बनाउनुपर्छ ।’

लद्दाख क्षेत्रमा चिनियाँ सैनिकहरूको गतिविधि चीनले आफ्नो फाइदाका लागि यथास्थितिलाई बदल्ने प्रयास हो भनी टेलिसले बताए । 

अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले भारत र चीनबीच मध्यस्थता गर्ने प्रस्ताव राखेको भए पनि त्यसले काम नगर्ने टेलिसको भनाइ छ । 

उनले भने, ‘ट्रम्प जे भन्छन् र गर्छन् त्यसलाई बुझ्न गाह्रो छ । तर शान्तिदूत बन्ने सम्भावनाले उनलाई बारम्बार लोभ्याउँछ । म उनको मध्यस्थता प्रस्तावलाई गम्भीर रूपमा लिन्नँ । उनले आवेगमा प्रतिक्रिया दिएका हुन् जस्तो लाग्छ ।’

नयाँ दिल्ली र बेइजिङबीच कुराकानी भएमा विवाद समाधानमा सहायता पुग्ने टेलिसको भनाइ छ । उनले भने, ‘तर चीनलाई एकतर्फी रूपमा धरातलीय यथार्थ बदल्ने अनुमति दिन सकिँदैन किनकि विवादित क्षेत्रहरूमा सैनिक र सैन्य सामग्री बढाएर उसले फर्स्ट मुभमेन्टको फाइदा उठाइसकेको छ ।’

चीनलाई लद्दाख क्षेत्रमा जस्ताको त्यस्तै जवाफ फर्काउनु भारतको एक विकल्प भएको टेलिसको कथन छ ।