भारतबाट कर्णाली आउने नागरिकहरूको लावालस्कर लाग्न अझै रोकिएको छैन ।

चामुण्डा विन्द्रासैनी नगरपालिका ५ दैलेखका पदम विश्वकर्मा भारतको उत्तराखण्डमा ज्याला मजदुरी गर्न गएका थिए । लकडाउनका कारण उनलाई त्यहाँ काम गर्ने वातावरण मिलेन ।

उनी १ महिना पहिले नै घर फर्कने मौका कुरेर बसेका थिए । ‘भारतमा रहँदा रोग र भोकले मरिन्छ कि भन्ने डरका कारण हामी गाउँ फर्किएका हौं,’ लोकान्तरसँग फोनमा कुरा गर्दै उनले भने, ‘खाली हात भए पनि फर्कन पाएका छौं । यसमा खुशी लागेको छ तर भाडा भने अचाक्ली लिइएको छ ।’

अन्य समयमा महेन्द्रनगरदेखि चामुण्डा विन्द्रासैनीको जबमुकाँधसम्म आउँदा ११ सय भाडा लाग्ने गरेपनि अहिले ५ हजार तिर्नु परेको उनको गुनासो छ ।

‘५ हजार नदिएसम्म गाडी अगाडि बढाउन मानेनन्,’ उनले भने, ‘बरु भोकै यात्रा गरौंला भन्दै भएको सबै गाडी भाडा दिएर घर आयौं ।’

आफूहरूले चर्को भाडा तिरेपनि कसैले कति तिरेको भनेर नसोधेको उनको गुनासो छ । ‘सरकार छ भन्थे, तर हामी जस्ता गरिबलाई लुट्नेहरूलाई कसैले केही गर्दा रहेनछन् । ५ हजार रुपैयाँ तिरेर घर फर्कनुपरेको छ,’ उनले भने ।

दैलेख आठबीस नगरपालिका वडा नम्बर ६ का रंगराज पुरी मुम्बईबाट ४ दिन पहिले मात्रै घर फर्किए । उनी नेपालगञ्ज भएर आएका हुन् । नेपालगञ्जबाट उनले २ हजार रुपैयाँ भाडा तिरेर आए ।

‘अन्य समयमा यात्रा गर्दा ७ सय तिर्ने गरेका थियौं,’ उनले भने, ‘तर यो पाली २ हजार तिर्नुपर्दा मन पोलिएको छ ।’

उद्धार गरिनु राम्रो भएपनि भाडादर कायम गरेर मात्रै नागरिकलाई ल्याउनु पर्नेमा राज्य त्यसमा चुकेको उनको भनाइ छ । ‘कम्तिमा राज्यले कहाँको कति भाडा लिने भन्ने कुरा टुंगो लगाइदिनु पर्ने हो,’ उनले भने, ‘तर यहाँ व्यवसायीको मनमर्जी चलेको छ । जसले जति भाडा लगेपनि कसैलाई केहि वास्ता छैन । मर्ने त आखिर हामी जस्तै सोझा साझा त हौं नि ?’

चौकुने गाउँपालिका ५ सुर्खेतका रमेश शाहीले नेपालगञ्ज देखि सुर्खेत आउँदा आठ सय तिरे भने वीरेन्द्रनगर देखि गुटु जाँदा ५ सय तिरे । नेपालगञ्ज सुर्खेत भाडा सामान्य समयमा साढे २ सय हो भने वीरेन्द्रनगर गुटुको भाडादर २ सय हो ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख जिल्ला अधिकारी रमेश न्यौपानेले यो अवस्थामा अन्यत्र जिल्लाबाट नै वयवस्थापन भई हजारौं नागरिकहरू कर्णाली आइरहेको बताए । ‘जुन जिल्लामा उहाँहरू आउनुभएको छ, उतैको संयन्त्रले कर्णाली बस खोजेर पठाउने गरेको छ । संकटको बेलामा उहाँहरूले व्यवस्थापन गर्नुभएको छ,’ उनले भने, ‘यहाँबाट खासै यात्रुको उद्धार गर्नु नपरेका कारण भाडाका बारेमा हामीले केहि गरेका छैनौं ।’