मंसिर ४, २०८०
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) सँग एकता गर्न नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराईलाई पार्टीभित्रबाट नेताहरूले दबाब दिन थालेका छन् । पार्टीका अर्का अध्य...
भारतीय सुरक्षाकर्मीहरूको हौसला बढाउन लद्दाख पुगेका भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले चीनतर्फ लक्षित गर्दै विस्तारवादीको युग सकिएको बताएका छन् । शुक्रबार बिहान लद्दाख पुगेका मोदीले त्यहाँ रहेका इन्डिया–तिब्बत बोर्डर पुलिस, भारतीय स्थल र वायु सेनाका जवानहरूलाई लद्दाखको निमुमा आयोजित कार्यक्रममा सम्बोधन गर्ने क्रममा त्यस्तो धारणा राखेका हुन् ।
‘विस्तारवादको युग सकियो, यो विकासको युग हो,’ उनले सुरक्षाकर्मीलाई सम्बोधन गर्दै भनेका छन् । साथै उनले भारतीय जनता विश्वास र करुणाबाट नै साहस पलाउँछ भन्ने गौतम बुद्धको सन्देशबाट प्रेरित रहेको समेत बताएका थिए । त्यसैगरी उनले भारत सँगै शान्ति र मित्रताको पक्षमा प्रतिबद्ध रहेको, तर यो भारतको कमजोरीका रूपमा हेर्न नहुनेसमेत चेतावनी दिएका छन् । मोदीको साथमा चिफ अफ डिफेन्स स्टाफ विपित रावत र भारतीय सेना प्रमुख मनोज मुकुन्द नरवणे पनि लद्दाख गएका थिए ।
मोदीको भनाइको चीनले भने खण्डन गरेको छ । नयाँदिल्लीस्थित चिनियाँ दूतावासका प्रवक्ता जी रंगले चीनलाई विस्तारवादी भन्नु आधारहीन भएको बताएका छन् । ‘चीनलाई विस्तारवादी देख्नु निराधार हो, साथै यसले छिमेकीहरूसँगको विवाद र असमझदारीलाई अतिरन्जित र तोडमोड गर्ने प्रयास हो,’ रंगले आफ्नो ट्वीटरमा लेखेका छन् ।
साथै उनले चीनले आफ्ना १४ वटा छिमेकीमध्ये १२ वटासँग शान्तिपूर्ण तरिकाले सीमा निर्धारण गरेको समेत उल्लेख गरेका छन् ।
त्यसअघि मोदीको भ्रमणकै सम्बन्धमा पनि चीनले चासो व्यक्त गरेको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूका अनुसार चिनियाँ विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले पनि दुई देशबीचको तनाव कम गर्न कूटनीतिक र सैन्यस्तरमा सम्पर्क र छलफल चलिरहेको हुँदा कुनै पनि पक्ष परिस्थितिलाई थप चर्काउने काममा संलग्न हुन नहुने बताएका थिए ।
दुई देशबीच करिब आधा दर्जन क्षेत्रमा सीमालाई लिएर चर्को विवाद छ । कतिपय भूभागमा त दुवै देशले आफ्नो दाबी गर्दै आएका छन् । सीमालाई नै लिएर सन् १९६२ मा दुई देशबीच युद्धसमेत भएको थियो ।
चीन र भारतबीचको विवादास्पद र प्रस्ट किटान नभएका सीमालाई लाइन अफ एक्चुअल कन्ट्रोल (एलएसी) बाट छुट्याइएको छ । र, यही एलएसी क्षेत्रमाथि दाबीलाई लिएर दुवै मुलुकबाट बेलाबखत एलएसीको उल्लंघन हुँदै आएको छ । यस पटकको विवाद पनि त्यही एलएसीको उल्लंघनलाई लिएर भएको हो । त्यसमा पनि विगत केही महिनायता गलवान उपत्यका, तातोपानी र प्यानगंग ताल क्षेत्रमा तनाव कायम थियो । तनाव बढ्ने क्रमसँगै दुवै मुलुकले त्यस क्षेत्रमा आफ्नो सैन्य उपस्थिति पनि बढाउँदै लगेका थिए । र, १५ जुनको राति त दुवै पक्षबीच हिंसात्मक घटना नै भयो ।
उक्त झडपमा बीस भारतीय सैनिकको मृत्यु भएको थिया । चीनतर्फ भएको हताहती अझैसम्म पनि पुष्टि हुन सकेको छैन । पछिल्लो विवादमा चीनले भारतमाथि आफ्नो भूमिमा अनधिकृत रूपमा प्रवेश गरेर र सीमासम्बन्धी पूर्वाधार निर्माण गरेको आरोप लगाएको छ भने भारतले भने आफ्ना सैनिकहरू आफ्नैपट्टि रहेको बताएको छ । तर, अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले विभिन्न स्रोतबाट प्राप्त स्याटलाइट तस्बिरहरूलाई आधार बनाउँदै दुवै पक्षबाट एलएसीको नजिकै सडक र टेन्ट बनाइरहेको खुलासा गरेका थिए ।
४५ वर्षयता भारत र चीनबीचको सीमा विवादका कारण मानवीय क्षति भएको पहिलो पटक हो । त्यस घटनापछि चीन र भारतबीचको सम्बन्ध तनावपूर्ण रहँदै गएको छ । एसियाका दुई आणविक मुलुकबीचको तनावले पूरै एसियामा युद्धको भय सिर्जना गरेका कारण संयुक्त राष्ट्रसंघलगायत अन्तर्राष्ट्रिय संस्था र विभिन्न मुलुकहरूले दुवै पक्षलाई संयम अपनाउन आग्रह गर्दै आएका छन् ।
घटनापछि एसियाका दुई आवणिक छिमेकी मुलुकबीचको अविश्वास चुलिएको छ । र, घटनालाई लिएर भारत र चीन दुवैले एकअर्कालाई दोषारोपण गर्दै आएका छन् । तनाव कम गर्न दुई देशबीच कूटनीतिक र सैन्यस्तरमा छलफल भए पनि ठोस समझदारी भने बनेको छैन । दुवै देशका उच्च सैनिक कमान्डर तहमा तीन पटकसम्म वार्ता भइसकेको छ । तर, ती वार्ता पनि अनिर्णीत नै रहेका थिए । सुरक्षा मामिलाका जानकारहरूले गलवान घटनाबाट सिर्जित तनाव लामो समयसम्म रहने दाबी गर्दै आएका छन् । यसअघि सन् २०१७ मा पनि चीन र भारतबीच भुटानको त्रिदेशीय बिन्दु दोक्लाम क्षेत्रलाई लिएर पनि ७३ दिनसम्म तनाव भएको थियो ।
गलवानको हिंसात्मक झडपपछि यता भारतमा मोदीले विपक्षीहरूबाट घटनाका सम्बन्धमा प्रस्ट जानकारी सार्वजनिक नगरेको र चीनसामु झुकेको भन्दै चर्को आलोचना खेप्दै आएका छन् । उनको शुक्रबारको भ्रमणलाई सीमा क्षेत्रमा खटिएका भारतीय सुरक्षाकर्मीको मनोबल उठाउन र विपक्षीहरूलाई सरकार आफ्नो भूमिको रक्षार्थ जुनसुकै कदम चाल्न पनि तयार रहेको सन्देश दिने उद्देश्यबाट प्रेरित रहेको विश्लेषण गरिएको छ । लद्दाखमा रहँदा मोदीले गलवान घटनाका घाइतेहरूलाई पनि भेटेका छन् ।
पछिल्लो तनाव सुरु भएयता भारतले चीनमाथि दबाब सिर्जना गर्न उसका उत्पादन र लगानीलाई निरुत्साहित गर्ने नीतिसमेत लिन थालेको छ । विशेषगरी देशभित्र चीनसँगको आर्थिक व्यापारिक सम्बन्ध नै तोड्ने दबाब बढ्दै गएपछि मोदी सरकारले चीनलाई लक्षित गरेर आर्थिक र व्यापारिक क्षेत्रमा कडाइ गर्न थालेको छ । त्यसैअनुसार चीनमा निर्मित ५९ वटा मोबाइल एप्सको प्रयोगमा रोक लगाइएको छ ।
त्यसमा भारतमा सर्वाधिक लोकप्रिय मानिने टिकटक एप्ससमेत समावेश छ । त्यति मात्र होइन, यसबीचमा चिनियाँ कम्पनीले पाएका कतिपय ठूला ठेक्का पनि तोडिएका छन् । र, चीनबाट हुने सामानको जाँचमा पनि कडाइ गर्न थालिएको छ । त्यसो त गलवान घटनाअघि नै भारतले चिनियाँ लगानीमाथि अंकुश लगाउन वैदेशिक लगानीसम्बन्धी नीति नै संशोधन गरेको थियो । कान्तिपुर दैनिकमा सुरेशराज न्यौपानेले खबर लेखेका छन् ।
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) सँग एकता गर्न नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराईलाई पार्टीभित्रबाट नेताहरूले दबाब दिन थालेका छन् । पार्टीका अर्का अध्य...
सहरी विकास मन्त्रालयले निर्माणाधीन धरहराको बेसमेन्टमा सवारीसाधन पार्किङ मानवीय स्वास्थ्यका दृष्टिले जोखिमपूर्ण हुन सक्ने भन्दै सचेत गराएको छ । मन्त्रालयले त्यहाँ आवश्यक प्राविधिक तयारी ...
ललिता निवास प्रकरणमा विशेष अदालतले बिहीबार फैसला गरेको छ । फैसला अनुसार ललिता निवासको हडपिएको जग्गा सरकारको नाममा आउने भएको छ। अदालतले त्यसमा दोषीहरुलाई कैद र जरिवानको फैसला पनि गरेको छ । ...
सवारीसाधन सुविधा प्राप्त गर्ने कर्मचारीलाई इन्धनबापत नगद उपलब्ध गराउन सरकारले निर्देशिका जारी गरेको छ । सुशासन (व्यवस्थापन तथा सञ्चालन) ऐन, २०६४ को दफा ४५ ले दिएको अधिकार प्रयोग ...
कास्की प्रहरीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछानेसहित थप १८ जनाविरुद्ध अनुसन्धान सुरु गरेको छ । पोखराको सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी ठगी प्रकरणमा ...
बुटवल, १५ फागुन- भैरहवास्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ३५ जना चिनियाँसहित २ सय मजदुर काम गरिरहेका छन् । केही निर्माण उपकरण र मेसिनरी यन्त्र थपिएका छन् । द्रुतगतिमा कच्चा पदार्थ संकलन भएको छ । च...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...
आत्मिक शुद्धताका पक्षपाती दार्शनिक सुकरात चौबाटोमा उभिएर एथेन्सबासीलाई आह्वान गरिरन्थे– ‘तपाईं नीति, सत्य र आत्माको शुद्धताका लागि किन ध्यान दिनुहुन्न ?’ उनका अर्थमा त्यो जीवन बाँच्न योग्य हुँदैन...