कात्तिक २१, २०८०
किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...
अमेरिकाले जापानको हिरोशिमामा अणुबम खसाएको ७५ वर्ष बितिसक्दा बम खसाउने विमान इनोला गेलाई वाशिङटनको डल्लेस विमानस्थल नजिकको संग्रहालयमा राखिएको छ ।
त्यसलाई सफा गरेर राखिएको छ । तर २५ वर्षअघिसम्म पनि त्यसलाई बेवास्ता गरिएको थियो ।
दोस्रो विश्वयुद्ध सकिएको निकै समयसम्म पनि बी–२९ सुपरफोर्ट्रेस बमवर्षक विमान कुहिनका लागि छोडिएको थियो । त्यसलाई टुक्राटुक्रा पारिएको थियो, टुक्राहरू यत्रतत्र छरिएका थिए, इन्जिनमा चराले गुँड बनाएका थिए र
कसैले विमानको बन्दूक अड्याउने ठाउँ नै भाँचिदिएको थियो ।
यसरी उक्त विमानलाई ध्यान नदिनुमा अमेरिकाको राष्ट्रिय मनोविज्ञानमा रहेको दोधारेपन एउटा कारण हो । त्यो विमानले दोस्रो विश्वयुद्ध अन्त्य गरेको हो कि सर्वसाधारणको सामूहिक हत्या गरेर आणविक त्रासको युगको आरम्भ गरेको हो भन्ने विषयमा अहिलेसम्म बहस चलिरहेको छ ।
इनोला गेलाई आंशिक रूपमा नवीकरण गरेर सन् १९९५ मा नेसनल एयर यान्ड स्पेस म्युजियममा प्रदर्शनीमा राख्ने योजना बन्दा इतिहासकारहरूले यसको विरासतलाई कसरी हेरिएला भनी चिन्ता व्यक्त गरेका थिए ।
वायुसेनाका पूर्वसैनिकहरूले यसरी विमानलाई प्रदर्शनीमा राख्दा जापान र अमेरिकाको जिम्मेवारी एउटै नैतिक स्तरमा राख्ने भनी आपत्ति जनाएका थिए । त्यसपछि संग्रहालय सञ्चालकहरूले हिरोशिमामा १ लाख ४० हजारजनाको ज्यान जाने घटना तथा आणविक हतियारको दौड शुरू भएको तथ्यलाई लुकाउन कोशिश गरेका थिए ।
तर आलोचकहरू त्यतिमा मात्र सन्तुष्ट भएनन् । संग्रहालयका निर्देशक मार्टिन हार्विटलाई राजीनामा दिन बाध्य पारियो ।
विमानलाई पूर्णरूपमा नवीकरण गरेर संग्रहालयको नयाँ भव्य भवनमा लगिँदा बम खसेपछि बाँचेका जापानी तथा अन्यबाट विरोध प्रदर्शन भएको थियो । विमानमा रातो रंग छ्यापिएको थियो र फ्रेम पनि कुच्याइएको थियो ।
सन् १९४५ को अगस्ट ६ मा हिरोशिमामा अनि त्यसको तीन दिनपछि नागासाकीमा अणुबम खसाइएको विषयमा भएका सबै नैतिक, राजनीतिक र ऐतिहासिक बहस सार्वजनिक प्रदर्शनीमा पारिएको छैन । तर घटनाको ७५ वर्ष बितिसक्दा यससम्बन्धी बहस सतहमा आउन छोडेको छैन ।
इतिहासकारहरूमाझ मात्र विमति छन् भन्ने हैन । वायुसेनाले अणुबम प्रयोग गरिएकाले विश्वयुद्ध अन्त्य भएको र थप रक्तपात हुन नपाएको दृष्टिकोण राख्छ भने नेसनल म्युजियम अफ द यूएस नेभीले नितान्त भिन्न धारणा राख्छ ।
‘
हिरोशिमा र नागासाकीमा खसाइएका बमले गरेको विशाल क्षतिले जापानी सेनामा खासै असर पारेन,’ इनोला गेले खसाएको लिटल बोय नामक अणुबमको प्रतिमासँगै रहेको प्लाकमा यस्तो लेखिएको छ ।
‘
हिरोशिमा र नागासाकीमा प्रयोग गरिएको यो बर्बर हतियारले हामीलाई जापानविरुद्धको युद्धमा कुनै भौतिक सहायता गरेन । जापानीहरू हारिसकेका थिए र आत्मसमर्पण गर्न ठिक्क परेका थिए,’ एड्मिरल विलियम लीहीले लेखे । उनी अमेरिका र बेलायतको चीफ्स अफ स्टाफका अध्यक्ष थिए ।
द गार्डियनबाट
किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
११ दिनदेखि सुरुङमा फसेका ४१ मजदुरलाई पाइपबाट खाना पठाइएको छ । गएराति ६ इन्चको पाइपबाट पहिलोपटक खिचडी पठाइएको भारतीय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् । भारतको उत्तरी हिमाली राज्य उत्तराखण्डमा निर्माणाध...
सिरियाको पूर्वी प्रान्त देइर अल–जोरमा मध्यरातपछि अमेरिकी हवाई आक्रमणमा परी कम्तीमा नौ जना लडाकू मारिएका छन् । सिरियन अब्जरभेटरी फर ह्युमन राइट्सका अनुसार अमेरिकी लडाकु विमानले देइर अल–जो...
आफ्नै साथीले छुरा प्रहार गर्दा पोर्चुगलमा एक नेपाली युवकको मृत्यु भएको छ । छुरा प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका कुश्मा नपा–१३, खौला, पर्वतका ३६ वर्षीय धनबहादुर क्षेत्रीको उपचारका क्रममा निधन मृत्यु भएको हो ।&n...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...