संयुक्त राष्ट्रसंघको साधारणसभालाई मंगलवार सम्बोधन गर्दै चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङले शान्ति, विकास, समता, न्याय, लोकतन्त्र तथा स्वतन्त्रताका मूल्यमान्यतालाई कायम राख्न संसारलाई हातेमालो गर्न आह्वान गरेका छन् । 

चीनले कोरोनाभाइरस महामारीको व्यवस्थापन गरेकोमा प्रशंसा गर्दै सीले बेइजिङ वैश्विक शान्तिको निर्माता, वैश्विक विकासको योगदानकर्ता तथा अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थाको रक्षकका रूपमा काम गरिरहन इच्छुक रहेको बताए । 
सीले उच्चस्तरीय अन्तर्राष्ट्रिय बैठकहरूमा खुला व्यापार र बहुपक्षीयताको प्रतिरक्षा गर्ने गरेका छन् भने यसको ठीक विपरीत राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरिकाले एकलकाँटे दृष्टिकोण अपनाइरहेको छ ।

राष्ट्रसंघको बैठकमा ट्रम्पले चीनमाथि आक्रमण गर्दै यो महामारी उसैले संसारभरि फैलाएको बताए । 

ट्रम्पले अमेरिका पहिले नीति ल्याएकोमा सीले त्यसबाट फाइदा उठाउँदै राष्ट्रसंघ लगायतका अन्तर्राष्ट्रिय निकायमा चीनको प्रभुत्वलाई स्थापित गर्ने गरेका छन् । 

तर सीको बोलाइ र गराइमा भिन्नता छ । सीले जतिसुकै खुला व्यापारको कुरा गरे पनि विदेशी कम्पनीहरूले चीनको बजारमा प्रवेश पाउन असाध्यै गाह्रो छ । अनि उनले विश्व शान्तिको राग अलापे पनि चीनले दक्षिण चीन सागरमा सैन्य विस्तार गरिरहेको र ताइवान जलसन्धि तथा भारतसँगको सीमामा निकै आक्रामक कदमहरू चालिरहेको छ । 

यसका साथै सीले राष्ट्रसंघमा सर्वसम्मतिको कुरा झिके पनि चीनमा उनले आफूप्रति पूर्ण बफादारिताबाहेक अरू केही पनि नसहने इच्छा देखाएका छन् । 

ट्रम्प राष्ट्रपति बनेदेखि सीले कम्युनिस्ट पार्टीको नियन्त्रण झनै कसिलो बनाएका छन्, आफ्नो शासन सदाका लागि सुरक्षित पारेका छन् र सबै किसिमका विरोधको दमन गरेका छन् ।

यसै साता मात्र उनले आफ्ना कट्टर आलोचक रेन झिचियाङलाई १८ वर्षको कारावास सजाय दिलाए । ती ६९ वर्षीय घरजग्गा व्यवसायी तथा पार्टीका पूर्व वरिष्ठ सदस्यलाई भ्रष्टाचारका विभिन्न अभियोग लगाइएको थियो ।

रेनले एउटा निबन्ध लेखेर सीको आलोचना गर्दै उनलाई विदूषक भनेपछि भ्रष्टाचारको अभियोग लगाइएको हो । 

यस्तो कठोर सजाय दिएर उनले चिनियाँ सम्भ्रान्तका अन्य सदस्यलाई सन्देश पठाउन खोजेका छन् : कि त मैले भनेको टेर कि त परिणाम भोग्न तयार होऊ । 

उता ट्रम्प पुनर्निर्वाचित हुने कठिन बाटोमा हिँडिरहेका छन् र विगत चार वर्ष उनले अनुसन्धान, महाभियोग र संसदीय विपक्षको सामना गरेरै बिताएका छन् । तर ट्रम्पले आफ्नो कार्यकालमा अमेरिकी प्रणालीका जतिसुकै कमजोरीहरू उजागर गरेको भए पनि लोकतान्त्रिक विधिले निर्वाचित राष्ट्रपतिले निरंकुश राष्ट्रपतिको जस्तो शक्तिप्रदर्शन गर्न सक्दैनन् । आफूलाई अपमान गर्ने विपक्षीहरूलाई जेलमा कोच्न ट्रम्पलाई इच्छा लाग्दो हो तर उनलाई प्रणालीले त्यसो गर्न दिँदैन । 

त्यसैले पनि होला सीले राष्ट्रसंघमा राजनेताको जस्तो व्यवहार देखाउन पाए भने ट्रम्पले आक्रमणको बाटो रोज्नुपर्‍यो । 

ट्रम्प र सीले एकअर्काको नाम लिएनन् तर उनीहरूको दिमागमा एकअर्काको छवि थियो । 

मंगलवारको सम्बोधनमा ट्रम्पले चीनलाई उनीहरूको कार्यका लागि राष्ट्रसंघले जिम्मेवार ठहर गर्नुपर्ने बताए अनि बेइजिङले गरेका अपराधहरूको फेहरिस्त प्रस्तुत गरे । 

उनको सम्बोधनप्रति क्रुद्ध प्रतिक्रिया दिँदै राष्ट्रसंघका लागि चीनका राजदूत झाङ जुनले अमेरिकी राजनीतिकर्मीहरू आफैंले बनाएको भ्रमबाट मुक्त हुनुपर्ने बताए । वाशिङटनले गरेको कोरोना व्यवस्थापन पूर्णतः असफल भएको उनले बताए । ‘अमेरिकाले महान् बन्न खोजेको होला तर महान् हुनका लागि नेताको जस्तो व्यवहार गर्नुपर्छ,’ उनले भने । 

तर चीनसँग तिक्तता वाशिङटनलाई मात्र छैन अनि सीले बहुपक्षीयता तथा शान्तिका लागि अपील गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई फकाउन गरेको प्रयास कमजोर बन्दै गएको छ । 
 

सिनजियाङमा भएका भनिएका मानवअधिकार उल्लंघनका विषयमा युरोपेली मुलुकहरूले चीनको आलोचना गरेका छन् । फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्मानुएल म्याक्रोंले साधारणसभालाई सम्बोधन गर्दै सिनजियाङमा राष्ट्रसंघीय मिसन पठाउनुपर्ने बताए । त्यहाँ वर्षौंदेखि हजारौं उइगुरहरूलाई बेइजिङले बन्दी बनाएर राखेको बताइएको छ । 

चीनले संयुक्त राष्ट्रसंघमा सिनजियाङमाथिको कारवाही रोक्न सफल होला तर म्याक्रोंको सुझावले बेइजिङलाई ट्रम्पको ठूलो कुराले भन्दा बढी झस्काउँछ । 

शक्ति हासिल गरेको यत्तिका वर्ष भइसक्दा सीले चीनमा निरंकुशता बढाउँदै लगेको भए पनि अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा सबै कुरा सामान्य रहेको देखाउन सकेको थियो । तर त्यो पर्दा बिस्तारै च्यातिँदै गएको देखिन्छ । 
 

सीएनएनमा प्रकाशित जेम्स ग्रिफिथ्सको विश्लेषण