मंसिर ९, २०८०
आफ्नै साथीले छुरा प्रहार गर्दा पोर्चुगलमा एक नेपाली युवकको मृत्यु भएको छ । छुरा प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका कुश्मा नपा–१३, खौला, पर्वतका ३६ वर्षीय धनबहादुर क्षेत्रीको उपचारका क्रममा निधन मृत्यु भएको हो ।&n...
किम जोङ उनसँग उनी प्रेममा परे, भ्लादिमिर पुटिनलाई उनी प्रशंसा गर्छन् र रेचेप तैयिप एर्दोआनलाई उनी साथी भन्छन् । अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले निरंकुश शासकहरूको अग्घोर प्रशंसा गर्दा साझेदारहरू छक्क परेका छन् र लोकतान्त्रिक मूल्यमान्यताप्रति ट्रम्पको आस्थामा प्रश्न उठाउने गरेका छन् ।
तर ट्रम्पको कार्यकाल सकिएपछि अमेरिकाका परम्परागत मित्रताहरू पुनःस्थापित हुने अपेक्षा विश्लेषकहरूले गरेका छन् । ट्रम्पले निरंकुश शक्तिप्रति मोह देखाएको भए पनि त्यो व्यक्तिगत कुरा भएको र परराष्ट्रनीतिमा आधिकारिक परिवर्तन नआएको उनीहरूको भनाइ छ ।
‘उनी कमजोरीसँग अति नै डराउँछन्,’ मिशिगनमा रहेको ओकल्यान्ड विश्वविद्यालयमा राजनीतिशास्त्रका प्राध्यापक पिटर ट्रम्बोर बताउँछन् ।
अमेरिकालाई फेरि महान् बनाउने प्रतिज्ञाका साथ चुनाव जित्नुअघि नै ट्रम्पले सत्ताको शक्तिप्रतिको आकर्षण व्यक्त गर्ने गरेका थिए ।
सन् १९९० मा प्लेबोय पत्रिकालाई अन्तर्वार्ता दिँदै ट्रम्पले शीतयुद्ध अन्त्य गर्न योगदान गर्ने सोभियत नेता मिखाइल गोर्भाचोभ लोकतन्त्रसमर्थक प्रदर्शनकारीमाथि कठोर नबनेको भनेका थिए ।
त्यसको तीन दशकपछि उनी निरंकुश शासकहरूलाई प्रशंसा गर्छन् भने लोकतान्त्रिक साझेदार क्यानडा र जर्मनीको आलोचना गर्छन् ।
आफूलाई निरंकुश शासकहरू मन पर्ने भनी उनले पत्रकार बब वूडवर्डसँगको अन्तर्वार्तामा बताए । उनीहरू जति कठोर र छुच्चा हुन्छन्, आफूलाई उनीहरूसँग घुलमिल हुन त्यति सजिलो लाग्ने उनको कथन छ ।
सन् २०१७ मा उनले किम जोङ उनलाई चेतावनी दिँदै अमेरिकालाई फुच्चे रकेट पुरुषले जोखिममा पारेमा आगो बर्साउने भनेका थिए । तर त्यसको दुई वर्षपछि उनले उत्तर कोरियाको ऐतिहासिक भ्रमण गरे ।
ट्रम्पले किमसँग वार्ता गरेकोलाई प्रशंसा गरिएको भए पनि किमले आफ्नो देशका लागि महान् र सुन्दर भिजन बनाएको भनी ट्रम्पले गरेको टिप्पणीलाई धेरैले गिल्ला गरे ।
चीनका सम्बन्धमा पनि उनको सन्देश परिवर्तन भइरहने गरेको छ । उनले व्यापार र कोभिड–१९ को संक्रमणका विषयमा चीनप्रति कठोर दृष्टिकोण अपनाउने गरेका छन् तर चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङका लागि चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले कार्यकालको सीमा हटाइदिएको कुराको प्रशंसा गरे ।
‘उनी जिन्दगीभरिका लागि राष्ट्रपति भए । यो गजब हो,’ ट्रम्पले भने ।
केही मानिसले उनको यो टिप्पणी मजाकमा गरिएको भने पनि उनले टर्कीका राष्ट्रपति रेचेप तैयिप एर्दोआनप्रति व्यक्ति गरेको न्यानोपनसँग यो ठ्याक मिल्छ । आफ्ना शक्तिहरू क्रमशः बढाउँदै लगेका एर्दोआनलाई ट्रम्पले साथी भन्ने गरेका छन् ।
तर रुसका राष्ट्रपति पुटिनसँगको उनको सम्बन्धले सबभन्दा बढी ध्यान खिच्ने गरेको छ । अझ सन् २०१६ को निर्वाचनमा ट्रम्पलाई फाइदा पुग्ने गरी मस्कोले हस्तक्षेप गरेको दाबी छ यद्यपि रुसले यसलाई अस्वीकार गर्ने गरेको छ ।
सन् २०१८ मा पुटिनसँगको एक शिखर सम्मेलनमा ट्रम्प पूर्व गुप्तचर पुटिनप्रति नतमस्तक भएको पाइयो । त्यतिखेर उनले चुनावमा हस्तक्षेपको आरोपमा एफबीआई भन्दा पुटिनको कुरा पत्याउने बताए अनि पुटिन एकदमै बलियो भएको बताए ।
‘उनी एर्दोआन वा हंगेरीका प्रधानमन्त्री भिक्टर ओर्बान जस्ता लोकतान्त्रिक विधिले छानिएका राष्ट्रपतिहरूले लोकतान्त्रिक संस्थालाई उपयोग गरेर मुलुकलाई नरम निरंकुश शासन बनाएको देख्छन् । ट्रम्पलाई अमेरिकामा त्यसै गर्न मन छ ।’
जर्जटाउन विश्वविद्यालयमा अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाका प्राध्यापक चार्ल्स कुपचानले निरंकुश शासकहरूप्रति ट्रम्पको सहृदयतालाई ईर्ष्याको भावसँग जोडेर हेरेका छन् । अनि उनलाई कठोर पुरुषत्वप्रति पनि लगाव छ ।
‘
पुटिनले छाती देखाएर घोडामा चढेको र वास्तविक पुरुष जस्तो देखिएको उनी मन पराउँछन्,’ कुपचानले बताए ।
ट्रम्पले लामो समयदेखिका शत्रुहरूसँग सम्बन्ध विकसित गरेर अमेरिकालाई थप सुरक्षित बनाएको भनी उनको सरकारले तर्क गर्ने गरेको छ ।
तर उनको यो दृष्टिकोणले परिणाम देखाउन बाँकी रहेको विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
पेरिसमा इन्स्टिच्युट फर स्ट्राटेजिक रिसर्चमा अमेरिकी विज्ञका रूपमा रहेका मउड केसार्ड ट्रम्पले आफ्ना मतदाताहरूलाई आफू बलियो छु भनी सन्देश दिन खोजेको बताउँछन् ।
आफूलाई असाधारण सम्झौताकारी भनी प्रस्तुत गर्ने ट्रम्पसँग कूटनीतिक सफलताका लागि आवश्यक धैर्यको कमी रहेको कुपचानको भनाइ छ ।
‘कुनै पनि तयारी नगरिकन दुई नेता बसेको भरमा कूटनीतिक ब्रेकथ्रू आउँदैनन् । कठोर मेहनत र तयारीपछि त्यस्ता ब्रेकथ्रू आउने हुन् ।’
‘उत्तर कोरियाका सन्दर्भमा त्यस्तो केही देखिएन । त्यसैले त्यो निष्फल भयो ।’
युरोपसँग अमेरिकाको सम्बन्ध चिसिँदै गयो । ट्रम्पले युरोपेली संघ परित्याग गर्ने बेलायतको निर्णयलाई स्वागत गरे अनि उक्त संघ अमेरिकाबाट फाइदा लिनका लागि मात्र बनाइएको दाबी गरे ।
दक्षिण अफ्रिकामा रहेका पूर्व अमेरिकी कूटनीतिकर्मी ब्रूक्स स्पेक्टरले ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा थप अन्योल ल्याउने बताएका छन् ।
‘अमेरिकी नीतिका लक्ष्यहरू के हुन् ? अपेक्षा के हुन् ? इरान र रुसबाट अनि चीनसँगको व्यापार युद्धबाट अमेरिकाले वास्तविकतामा के अपेक्षा गरेको हो ?’
‘अमेरिकाले ठ्याक्कै के चाहेको हो भन्ने विषयमा अन्य मुलुकहरू रनभुल्ल परेका छन् । मानिसहरू रणनीति वा योजना खोजिरहेका छन् तर सजिलै भेटिरहेका छैनन् ।’
एएफपीमा प्रकाशित विश्लेषण
आफ्नै साथीले छुरा प्रहार गर्दा पोर्चुगलमा एक नेपाली युवकको मृत्यु भएको छ । छुरा प्रहारबाट गम्भीर घाइते भएका कुश्मा नपा–१३, खौला, पर्वतका ३६ वर्षीय धनबहादुर क्षेत्रीको उपचारका क्रममा निधन मृत्यु भएको हो ।&n...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
११ दिनदेखि सुरुङमा फसेका ४१ मजदुरलाई पाइपबाट खाना पठाइएको छ । गएराति ६ इन्चको पाइपबाट पहिलोपटक खिचडी पठाइएको भारतीय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् । भारतको उत्तरी हिमाली राज्य उत्तराखण्डमा निर्माणाध...
किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...
पेट्रो चीनको शाखा चाङ्छिङ तेल क्षेत्रले उत्तरपश्चिम गान्सु प्रान्तको ह्वान्सियान काउन्टीमा १० करोड टनभन्दा बढी भूगर्भीय भण्डार भएको तेल क्षेत्र फेला पारेको छ। हालसम्म चाङ्छिङ आयलफिल्डले यस क्षेत्रमा ५०.२४ मिलियन टनको...
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...