×

NMB BANK
NIC ASIA

प्रविधिको अभिसाप

प्रविधिले बेरोजगार बनायो रिक्सा चालकलाई : ई–रिक्सा किन्न नसक्ने, पाइडल रिक्सामा यात्रु नआउने

चालकको गुनासो - ई–रिक्सा र अटो रिक्साले हाम्रो गाँस बन्द गरायो

कात्तिक ११, २०७७

NTC
Sarbottam
Premier Steels
Marvel

कैलाली र कञ्चनपुरको सीमा क्षेत्र डोके बजारका जयराम चौधरी दैनिकजसो बिहान ६ बजे पाइडल रिक्सा चलाएर धनगढी बजार पुग्छन् । विगत १६ वर्षदेखि पाइडल रिक्सा चलाइरहेका उनी सवारी भेटिए सवारी र नभए मालसामान ओहोर—दोहोर गरेर साँझ घर फर्किन्छन् ।

Sagarmatha Cement
Muktinath Bank

दिनभरि कमाएको रकमले उनी घरमा आवश्यक अत्यावश्यक वस्तु खरिद गरेर लैजान्छन् । कहिलेकाहीँ त साँझ बिहानकै तरकारी किन्न ठिक्क हुन्छ’, उनी भन्छन्, ‘कहिले २/४ सय हुन्छ कहिले रित्तो रिक्सा बोकेर घर फर्किनु पर्छ ।’


Advertisment
RMC TANSEN
IME BANK INNEWS
shivam ISLAND

विगत सम्झिँदै उनले थपे, ‘मैले यो रिक्सा चलाउन थालेको १५/१६ वर्ष भयो ५ वर्ष अघिसम्म पनि राम्रै आम्दानी हुन्थ्यो । दैनिक ३/४ सय बचत गर्न सकिन्थ्यो तर अहिले त अटो रिक्साहरू आए आम्दानी शून्य छ । अरूको रिक्सा चलाउने भए त मैले छोडिसकेको हुन्थें । तर आफ्नै रिक्सा हो । अरू आम्दानीको स्रोत पनि छैन, त्यसैले चलाइरहेको छु । रिक्सा चलाएरै दशैं खर्च टारें, थप कमाइ केही पनि छैन ।’


Advertisment
Nabil box
Kumari

उनी त एक प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् ।

Vianet communication
Laxmi Bank

ठुलो संख्यामा विद्युतीय ई–रिक्सा र अटो रिक्सा भित्रिएपछि परम्परागत पाइडल रिक्साहरू विस्थापित हुन थालेका छन् ।

विद्युतीय ई–रिक्सा र अटो रिक्सा सञ्चालनमा आएपछि वर्षौँदेखि सञ्चालनमा रहेका पाइडल रिक्साहरूलाई अहिले यात्रु पाउन हम्मेहम्मे पर्ने गरेको गुनासो गर्छन्, धनगढीका पाइडल रिक्सा चालक सीताराम चौधरी ।

धनगढी बजारमा ३० वर्षदेखि रिक्सा चलाइरहेका चौधरी अब रिक्सा चलाउने पेसा छाड्ने सोचमा छन् ।

कमजोर आर्थिक अवस्थाका कारण २० वर्षको उमेरमै रिक्सा चलाउन शुरू गरेका थिए चौधरीले । पर्याप्त यात्रु नपाउँदा अहिले चौधरीको आम्दानी घटेको छ । घटेको आम्दानीले ९ जनाको परिवारलाई साँझ बिहानको छाक टार्नै पुग्दैन । चौधरी भन्छन्, ‘२/४ वर्ष अगाडिसम्म त रिक्साको कमाई राम्रै थियो ।’

तर जसै धनगढीमा नगरबस र अटो रिक्सा चल्न थाले चौधरीको कमाई घट्दै गयो । यात्रुहरू सजिलो र छिटो सवारी साधन खोज्दै नगरबस र अटो रिक्सा चढ्न थाले ।

नगरबस र अटो रिक्सा आउनु अगाडि दैनिक हजार रुपैयाँसम्म कमाउँथे चौधरी । तर अहिले मुस्किलले दिनमा २ देखी ३ सय रुपैयाँ कमाउँछन् ।

यस्तै समस्या छ धनगढी उप–महानगरपालिका–४ उत्तरबेहडीका गंगाराम चौधरीको । उनले पनि पाइडल रिक्सा नै चलाउँछन् ।

१५ वर्ष भयो गंगारामले रिक्सा चलाउन थालेको । बिहान सबेरै रिक्सा लिएर धनगढी बजार निस्कन्छन् उनी । साँझ अबेर घर फर्कन्छन् । तर मुस्किलले भेटिन्छन् पाइडल रिक्सा चढ्ने यात्रु । दिनभर यात्रुको पर्खाइमा बस्छन् । ७ जनाको परिवार छ उनको र सबै उनीमाथि नै आश्रित । गंगाराम चाहिँ रिक्सामा आश्रित छन् । अन्यको जस्तै उनको पनि गुनासो छ, ‘रिक्सा चढ्न यात्रु भेटिन छाडे ।’

सीताराम र गंगारामले ई–रिक्सा, अटो रिक्सा किन्न सकेनन् । किनभने ई–रिक्सा र अटो रिक्साको न्यूनतम मूल्य ५ लाख रुपैयाँ पर्छ । ‘त्यत्रो पैसा कहाँबाट ल्याउनु’ सीताराम सुनाउँछन्, ‘त्यति पैसा भएको भए त म अरू नै काम गर्थें ।’

समय फेरियो, अवस्था फेरियो तर ३० वर्षसम्म रिक्सा चलाए पनि आफ्नो जीवन नफेरिएको गुनासो गर्छन् गंगाराम, ‘सक्नेले अटो रिक्सा किने, मैले सकिन ।’

ई–रिक्सा र अटो रिक्सा भित्रिएपछि परम्परागत पाइडल मात्रै विस्थापित भएनन् । ई–रिक्सा र अटो रिक्सा किन्न नसक्नेहरूको आय आर्जन नै सुक्यो । विपन्न परिवारका मान्छेले ई–रिक्सा र अटो रिक्सा किन्न नसकेपछि उनीहरूले यो पेसा पनि छाडे ।

रिक्सा चलाएरै छोरा र छोरीको स्कुल फिसदेखि घर खर्च समेत व्यवस्थापन गर्दै आएका गंगारामले यात्रु पाउन छाडे । उनले अहिले मजदुरीको काम पनि सुरु गरेका छन् ।

‘यात्रु नपाएपछि आजभोलि कहिलेकाहीँ सिमेन्ट बोक्न जान्छु,’ गंगाराम गुनासो गर्छन्, ‘ई–रिक्सा र अटो रिक्साले हाम्रो गाँस बन्द गर्‍यो ।’

पाइडल रिक्सा चलाइरहेका कैलाली गोदावरीका ललिराम थारु पनि अब पाइडल रिक्सा थन्काएर गाउँमा मजदुरी गर्न जाने सोच बनाएको सुनाउँछन् ।

आफ्नो पाइडल रिक्सा चलाउनेलाई भन्दा अर्काको पाइडल रिक्सा चलाउनेलाई झन् गाह्रो छ । किनभने रिक्सा मालिकलाई दैनिक पैसा बुझाउनुपर्छ ।

‘कुनै दिन त रिक्साको भाडा तिर्ने पैसा समेत उठ्दैन,’ थारुले गुनासो सुनाए । ई–रिक्सा र अटो रिक्सा किन्न सक्ने आर्थिक क्षमता नभएकै कारण आफूले पेसा फेर्ने निर्णय गरेको बताउँछन् ललिराम ।

केही वर्षपहिले कैलालीमा मात्रै करिब ३ हजार जति पाइडल रिक्सा थिए । तर अहिले मुस्किलले २ सय जति बाँकी छन् । यातायात व्यवस्था कार्यालय कैलालीको तथ्याङ्क अनुसार अहिले कैलालीमा ८ हजार भन्दा बढी ई–रिक्सा दर्ता भएका छन् ।

hAMROPATRO BELOW NEWS
TATA Below
मंसिर १४, २०८०

प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...

माघ १३, २०८०

रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...

फागुन ५, २०८०

श्रीमान्–श्रीमती नैं शाखा अधिकृत, त्यो पनि एकसाथ । यस्तो सुखद संयोग सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहनेमध्ये कमैलाई मात्र जुर्ने गर्छ । तर, गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका वडा नम्बर–६ का सुरेन्द्र पाण्डे र रमित...

कात्तिक २५, २०८०

बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...

मंसिर ३०, २०८०

बुधवार काभ्रेको धुलिखेलस्थित काठमाडौं विश्वविद्यालयका १ हजार ८३८ जना विद्यार्थीमाझ सनम ढकाल दृश्यमा आए । एमबीबीएसमा सर्वोत्कृष्ट भएर गोल्ड मेडल ल्याउँदै सनम दीक्षित भएसँगै सबैमाझ परिचित भएका हुन् ।  काठम...

माघ २०, २०८०

नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

अपराजित जनयुद्धको पराजित कथा

चैत १४, २०८०

सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

निर्मोही राज्य र युगीन अवतारको प्रतीक्षामा नेपाली समाज

चैत १२, २०८०

रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन ।  सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...

सत्यको खोजी

सत्यको खोजी

चैत १०, २०८०

कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...

x