मुलुककै दोस्रो ठूलो पेट्रोलियम भण्डारण गृहको पोखरामा बिहीबार शिलान्यास गरिएको छ । नेपाल आयाल निगमले २०५८ सालपछि निगमकै आफ्नै लगानीमा पहिलो कामको रुपमा यो परियोजना अघि सारेको हो । 

हरेक प्रदेशमा कम्तीमा ३ महिना (९० दिन) का लागि इन्धन भण्डारण क्षमताको डीपो निर्माण गर्ने निगमको घोषणा नीतिअनुरुप पहिलो परियोजनारुपमा गण्डकी प्रादेशिक डीपोको क्षमता अभिवृद्धि सुरु गरिएको निगमका कार्यकारी निर्देशक सुरेन्द्र पौडेलले जानकारी दिए ।

पोखरा महानगरपालिका वडा २९ र ३० अन्तर्गत गगनगौंडामा रहेको सो डीपोको भण्डारण क्षमता बिस्तारले प्रदेशमा पेट्रोलियम पदार्थको बिक्री वितरणलाई सुदृढ बनाउन कोसेढुंगा सावित हुने विश्वास गरिएको छ । 

हाल डीपो रहेको कुल २७ रोपनी जग्गालाई नै व्यवस्थापन गरेर निगमले पहिलो चरणमा ५० लाख लिटर क्षमताका दुई छुट्टाछुट्टै डीजल भण्डारण ट्याङ्क निर्माण गर्नेछ । सो परियोजना आगामी २ वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य छ । परियोजनाको ठेक्का समानान्तर–रेलिगेयर–भारत ट्यांकस जेभीले पाएको छ । यो डीपो अमलेखगञ्जपछिको नेपालकै दोस्रो ठूलो पेट्रोलियम भण्डारण गृह बन्नेछ । 

परियोजनाको एक समारोहबीच उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री लेखराज भट्टले शिलान्यास गरेका हुन् । उनले कोरोना महामारीले कमजोर बनाएको अवस्थामा अर्थतन्त्र सुदृढ बनाउन सरकार कटिबद्ध रहेको बताए । उनले आगामी दिनमा पेट्रोलियम पदार्थ आपूर्तिमा कुनै कमजोरी हुन नदिने बताए । 

नाकाबन्दी, विनासकारी भूकम्प लगायत विषम परिस्थितिको बेला नेपाली जनताले भोग्नुपरेको समस्या मध्यनजर राख्दै सरकारले यो अभियान अघि सारेको मन्त्री भट्टले प्रष्ट पारे । 

उनले भने, ‘यो विकासको एउटा फड्को हो । छोटो समयमै जनताले विकास चाहेका छन्, परिणाम देखिने सरकार काम गर्न चाहन्छ । त्यसको ज्वलन्त उदाहरण यो हो ।

’

उनले आर्थिक समृद्धिको दिशातर्फ अघि बढ्न सबैको साथ र सहयोग आवश्यक रहेको बताउँदै कोभिडसँग लड्ने र देशको अर्थतन्त्र कमजोर हुन नदिने गरी सरकार अघि बढेको दाबी गरे । 

पेटोलियम पदार्थ सुरक्षा र विकाससँग जोडिएको विषय भएको हुँदा सरकारको यसमा कुनै कमी कमजोरी हुन नदिने उनले बताए । उनका अनुसार देशका सातै प्रदेशमा यस्तै प्रकृतिको पेट्रोलियम भण्डारण बनाउँदै जाने बताए ।

मन्त्रालयका सचिव बैकुण्ठ अर्यालले असामान्य अवस्थामा पनि मुलुकमा पेट्रोलियम पदार्थ आपूर्तिको अभाव हुन नदिने बताए । पोखरामा डीपो निर्माणपछि गण्डकी हवको रुपमा विकास हुने र काठमाडौंमा अभाव देखियो भने पनि त्यसको ब्याकअपको रुपमा आपूर्ति गर्न सकिने व्यवस्था मिलाइने बताए । उनले निर्धारित २ वर्षमै जर्मन प्रविधिबाट परियोजना सम्पन्न हुने जिकिर गरे । 

गण्डकी प्रदेशमा हरेक दिन ४ लाख ६७ हजार लि. पेट्रोलियम पदार्थको खपत हुने गरेको निगमका प्रवक्ता इन्जियिर वीनितमणि उपाध्यायले जानकारी दिए ।  उनका अनुसार एक दिनमा गण्डकीमा ३ लाख २५ हजार लि. डीजल र १ लाख ४२ हजार लि. पेट्रोल बिक्री भइरहेको छ । यस डीपोमा हाल २२ लाख ८० हजार लि. डीजल र ३ लाख ५० हजार लि. पेट्रोलको भण्डारण क्षमता रहेको छ ।

प्रदेशमा कुनै कारणले अवरोध भए डीजल ७ दिन र पेट्रोलको माग २ दिनमात्रै धान्न सक्छ । अब नयाँ भण्डारण परियोजना संचालनमा आएपछि डीजल ३० दिन र पेट्रोल १२ दिनसम्म धान्न पुग्नेछ । चितवनको लोथरमा बन्ने ठूलो ब्लक भण्डारण गृहको सप्लाई चेनको रुप्मा निगमले गगनगौँडा डीपोलाई लिएको  जनाएको छ । डीपो निर्माण गर्न इन्जिनियरिङ अध्ययन संस्थान कन्सल्टेन्सी सेवा पुल्चोकले प्राविधिक अध्ययन गरेको हो । भण्डारण गृहको कुल निर्माण लागत ७७ करोड रुपैयाँ लाग्नेछ । 

नयाँ पहुँच सडक, २ लाख लि. क्षमताको पानी भण्डारण ट्यांक, डीपोको चमेना गृह, चालक तथा सुरक्षाकर्मी बस्न नयाँ संरचना निर्माण गरिनेछ । इन्धन भण्डारण ट्यांक र सोमा जडान हुने संरचना जर्मन प्रविधिमा आधारित पूर्ण स्वचालित हुनेछन् । डीजल लोड तथा अनलोड सुविधा पूर्णरुपमा स्वचालित र हाइटेक सुरक्षा प्रविधिमा आधारित हुने निगमका कार्यकारी निर्देशक पौडेलले बताए । 

यस्तै, नयाँ भण्डारण गृहमा २० हजार लि. क्षमताका ३२ देखि ४० ट्यांकरले दैनिक डीजल अनलोड गर्न सक्नेछन् । ट्यांकर अनलोडका लागि प्रतिघण्टा १२० किलोलिटर क्षमताका ५ वटा पम्प जडान गरिने जनाइएको छ । कुनै कारण डीपोमा आगलागी भए करिब २ घण्टासम्म निरन्तर आगो नियन्त्रणका लागि लड्ने क्षमताको पूर्वाधार डीपो हुनेछ । ७० प्रतिशत पानी र ३० प्रतिशत फोमयुक्त अग्नि नियन्त्रण उपकरण प्रयोग हुनेछ । 

कार्यक्रममा पोखरा २९ का अध्यक्ष चेतबहादुर गुरुङ, निगमका प्रमुख सचिव विष्णु नेपाल, गण्डकी प्रादेशिक डीपो कार्यालयका शाखा प्रमुख पुष्कर कार्की लगायतले बोलेका थिए ।