कात्तिक २८, २०८०
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
भारतीय सञ्चारमाध्यममा अमेरिकाका नयाँ राष्ट्रपति जो बाइडनको प्रशासनमा भारतीय मूलका अमेरिकीहरूको वर्चस्व रहेको भनी हल्लाखल्ला भइरहेको छ ।
राष्ट्रिय सुरक्षा परिषदमा सुमोना गुहालाई दक्षिण एसियाका लागि वरिष्ठ निर्देशक अनि तरुण छाबरालाई प्रविधि तथा राष्ट्रिय सुरक्षाका वरिष्ठ निर्देशक नियुक्त गरिएको छ ।
त्यस्तै शान्ति कालातिललाई लोकतन्त्र तथा मानवअधिकार संयोजक बनाइएको छ । अनि उज्रा जेयालाई नागरिक सुरक्षा, लोकतन्त्र र मानवअधिकार उपसचिव नियुक्त गरिएको छ ।
कश्मीरी मूलका दुई महिला पनि बाइडन प्रशासनको वरिष्ठ पदमा छन् । समीरा फाजली राष्ट्रिय आर्थिक परिषद्की उपनिर्देश कबनेकी छन् भने आइशा शाह ह्वाइट हाउस डिजिटल स्ट्राटेजी इकाइकी व्यवस्थापक बनेकी छन् ।
नेहा गुप्ता एसोसिएट काउन्सल छिन् भने रीमा शाह डेप्युटी एसोसिएट काउन्सल बनेकी छन् ।
भारतीय मूलका अन्य अधिकारीमा सबरीना सिंह, भरत राममूर्ति, गौतम राघवन, विनय रेड्डी, वेदान्त पटेल, सोनिया अग्रवाल, विदुर शर्मा लगायत छन् ।
भारतीय मूलका यी कर्मचारीको नियुक्तिले भारत दंग पर्नुपर्ने कुनै कारण छैन किनकि यिनीहरू भारतका कठोर आलोचक हुन् ।
मोदी सरकारले अल्पसंख्यक मुसलमान समुदायप्रति कठोर रवैया अपनाएकोमा यी अमेरिकी अधिकारीहरूले चित्त बुझाएका छैनन् । जम्मु कश्मीरलाई विशेषाधिकार दिने धारा ३७० खारेज गरेर कश्मीरमा अन्य राज्यका मानिसलाई पनि बसोवासको अधिकार दिइएको छ ।
डोनल्ड ट्रम्पले मुसलमानहरूलाई देशमा प्रवेश गर्न रोक लगाएका थिए र उनका नीतिहरूसँग मोदी सरकारको ट्युनिङ मिल्थ्यो । मानवअधिकार, धार्मिक स्वतन्त्रता तथा अल्पसंख्यकमाथिको व्यवहारका विषय ट्रम्प प्रशासनले मोदी सरकारसँग कहिले उठाएन । त्यसले गर्दा पनि ट्रम्प र मोदीबीच व्यक्तिगत सम्बन्ध बलियो बन्यो ।
तर अहिले परिस्थिति बदलिएको छ । बाइडन प्रशासनले मानवअधिकारको विषयलाई निकै जोड दिने लक्षण देखाएको छ । अमेरिकामै काला, ल्याटिनो र आप्रवासीको मानवअधिकार सम्मान गर्ने बाइडनको एजेन्डा रहेकाले बाहिर पनि उनी त्यस्तै अपेक्षा गर्नेछन् ।
अल्पसंख्यकहरूप्रतिको कठोर रवैया त्याग्नका लागि बाइडन प्रशासनले मोदी सरकारलाई दबाब दिन सक्छ ।
भारतका विदेशमन्त्री एस जयशंकरले यी संवेदनशील विषयमा चर्चा नगराउनलाई कूटनीतिक प्रयास गर्न सक्ने भए पनि भारतीय मूलका अमेरिकी अधिकारीहरू त्यसबाट प्रभावित हुने छैनन् ।
त्यसो त अमेरिकाका आन्तरिक समस्या समाधानमै बाइडनले पहिलो ६ महिना खर्च गर्नुपर्ने हुन सक्छ र भारतलाई उनले ध्यान दिन पाउँदैनन् । तर भारतका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभालले काबुल गएर के कुरा गरे होलान् भन्नेमा बाइडन प्रशासनको ध्यान जानेछ ।
बाइडनको कार्यकालको पहिलो ६ महिनामा मोदी सरकारले मानवअधिकारका विषयमा आफू प्रतिबद्ध रहेको साबित गर्नुपर्ने हुन्छ ।
अमेरिकाले भारतलाई मानवअधिकारका विषयमा अहिलेको भन्दा बढी प्रतिबद्धता खोज्नेछ र अमेरिकालाई फाइदा हुने व्यापार सम्झौता गराउन बाध्य पार्नेछ । चीनबाट अमेरिकी कम्पनीहरूलाई कारखाना सार्न लगाएर भारतमा नभई अमेरिकामै कारखाना राख्न बाइडन प्रशासनले जोड दिनेछ किनकि अमेरिकामा बेरोजगारीको समस्या हल गर्नुपर्ने चुनौती उसलाई छ ।
त्यसैपनि भारतले आर्थिक सुधार निकै सुस्त गतिमा गरिरहेकाले विश्वका लगानीकर्ताहरूले भारतमा भारीभरकम लगानी गर्न इच्छा देखाएका छैनन् । अनि भारतमा भएको एप्पलको कारखानामा तोडफोड गरिएको घटना सार्वजनिक भएपछि त झन् लगानीकर्ताहरूमा सुरक्षा चिन्ता बढेर गएको छ ।
अनि बाइडन प्रशासनले रुसप्रति कठोर नीति अपनाउने संकेत दिइसकेको छ । परराष्ट्रमन्त्री बन्न लागेका एन्टोनी ब्लिन्केनले रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई आक्रामक गतिविधि गर्न नदिने बताएका छन् ।
मोदी सरकारले रुससँगको दशकौं लामो मैत्री सम्बन्ध त्याग्ने कुनै संकेत दिएको छैन । भारतले रुससँग एस–४०० एयर डिफेन्स सिस्टम किनेकोमा अमेरिकाले काउन्टरिङ अमेरिकाज एडभर्सरीज थ्रु द स्यांक्सन्स ऐनका प्रावधान उपयोग गरेर भारतमाथि प्रतिबन्ध लगाउने सम्भावना उत्तिकै प्रबल छ ।
बाइडन प्रशासनमा रहेका भारतीय मूलका अधिकारीहरूले रुससँगको सम्झौता तोड्न जोड दिने पक्का छ । भारतले त्यसलाई नमान्दा अमेरिका र भारतको द्विपक्षीय सम्बन्ध जोखिममा पर्न सक्छ ।
पाकिस्तानी मूलका अमेरिकी पनि बाइडन प्रशासनमा शीर्ष पदमा छन् । तीमध्ये सलमान अहमद उल्लेख्य छन् । उनी परराष्ट्र मन्त्रालयको नीति तथा योजना प्रमुख हुन् । नीतिनिर्माणको कुरा गर्दा अहमदले गुहा तथा अन्य भारतीय मूलका अधिकारीभन्दा निकै माथिल्लो दर्जा पाएका छन् ।
पाकिस्तानी मूलका अहमदको सोच र भारतीय मूलका गुहा, जेया र कालातिलको कश्मीरका विषयमा मानवअधिकारको प्रश्नको ट्युनिङ मिलेछ भने मोदी सरकार अप्ठ्यारोमा पर्न सक्छ । त्यसो त अमेरिकाकी उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिसले कश्मीरीहरूलाई कहिले पनि एक्लो महसूस नगर्नू, हाम्रो साथ तपाईंहरूलाई रहन्छ भनेकी छन् ।
अनि आइशा शाहले सामाजिक सञ्जालको उपयोग गर्दै मोदीलाई राजनीतिक रूपमा अवमूल्यन गर्न सक्ने सम्भावना छ ।
अनि बाइडन प्रशासनले भारतलाई आणविक हतियारको परीक्षणमा प्रतिबन्ध लगाउने सन्धिमा हस्ताक्षर गर्न जोड दिने सम्भावना पनि छ । ओबामाले यसमा निकै जोड दिएका थिए । बाइडनले ओबामा युगका अनेकौं नीतिलाई निरन्तरता दिने छेकछन्द देखाएकाले दक्षिण एसियामा तिनै नीतिहरू लागू हुनेछन् ।
त्यसैले मोदी सरकारले अल्पसंख्यकलाई विभेद गर्ने, मानवअधिकारमा प्रतिबद्धता नदेखाउने, रुससँगको सम्बन्ध कायम राख्ने, व्यापार सम्झौतामा अमेरिकालाई फाइदा नगराउने हो भने द्विपक्षीय सम्झौता धरापमा पर्ने देखिन्छ । भारतीय मूलका अमेरिकी अधिकारीहरू भारतप्रति नरम दृष्टिकोण राख्लान् भनी नसोचे हुन्छ ।
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
पेट्रो चीनको शाखा चाङ्छिङ तेल क्षेत्रले उत्तरपश्चिम गान्सु प्रान्तको ह्वान्सियान काउन्टीमा १० करोड टनभन्दा बढी भूगर्भीय भण्डार भएको तेल क्षेत्र फेला पारेको छ। हालसम्म चाङ्छिङ आयलफिल्डले यस क्षेत्रमा ५०.२४ मिलियन टनको...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
हमासको कमान्ड सेन्टरलाई निशाना बनाउँदै इजराइली सेना बुधबार गाजाको सबैभन्दा ठूलो अस्पतालमा प्रवेश गरेको छ । हजारौँ बिरामी र आश्रय लिएका नागरिकहरू रहेको अस्पतालमुनि हमासको कमान्ड सेन्टर रहेको सेनाले बताएको छ ...
किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...
सोउल– उत्तर कोरियाले दूतावास बन्द गर्ने हालैको शृङ्खला आफ्नो बाह्य सम्बन्ध सुधार गर्नका लागि ‘नियमित मामिला’ भएको स्पष्ट पारेको छ । दक्षिण कोरियाले आर्थिक सङ्कटका कारण दूतावास बन्द गरेको दाबी गर...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...
आत्मिक शुद्धताका पक्षपाती दार्शनिक सुकरात चौबाटोमा उभिएर एथेन्सबासीलाई आह्वान गरिरन्थे– ‘तपाईं नीति, सत्य र आत्माको शुद्धताका लागि किन ध्यान दिनुहुन्न ?’ उनका अर्थमा त्यो जीवन बाँच्न योग्य हुँदैन...