जेठ ३१, २०८०
पाँच महिनाअघि ससुरालीबाट बेपत्ता भएका एक जना व्यक्ति फेला परेका छन् । भारतको बिहारस्थित सुल्तानगंजका निशान्त पाँच महिनापछि नोयडामा भेटिएका हुन् । भारतीय सञ्चार माध्यमका अनुसार ससुरालीबाट हराएका उनला...
मानिसले अनेक किसिमका भावना अनुभव गर्छ : प्रेम, रिस, घृणा, चिन्ता । प्रत्येक भावनाले शरीरमा परिवर्तन ल्याउँछ । खुशी हुँदा अनुहारमा मुस्कान आउँछ अनि रिस उठ्दा आँखीभौं उचालिन्छ ।
कतिपय अवसरमा हाम्रो शरीरका लक्षणले दिएका संकेतले हामीलाई झुक्याउँछ । कहिलेकाहीँ अनुभवी मानिसले पनि दिमाग के महसूस गरिरहेको छ भन्ने थाहा पाउँदैन ।
अमेरिकाकी मनोवैज्ञानिक लिजा फेल्डम्यान एक दिन ल्याबमा घन्टौं काम गरेपछि बोर भइरहेकी थिइन् । एउटा साथीले उनलाई डेट जान अफर गरे । लिजालाई त्यो साथी खासै मन पर्दैनथ्यो तर जाऊँ न त एकचोटि भनेर उससँग कफी पिउन गइन् ।
कफी पिउँदै गर्दा लिजाले त्यो साथी त्यति नराम्रो रहेनछ भन्ने अनुभव गरिन् । उससँग फेरि एकचोटि डेट जान सकिने उनलाई अनुभव भयो । उनको शरीरले अनेक लक्षण देखाउन थाल्यो : पेट हल्लिन थाल्यो, टाउको भारी भयो र भावनाको तूफान मनमा उठ्यो ।
घर आउँदाखेरी उनको हालत यस्तो थियो । तर घर पुग्नै लाग्दा उनलाई चक्कर आउन थाल्यो र उल्टी पनि भयो । खासमा उनलाई भाइरल ज्वरो पो आएको रहेछ । उनले भावनाको तूफान भन्ठानेको कुरा त रोगको संकेत पो रहेछ ।
लिजाले मानिसको भावनामाथि केही अघि अनुसन्धान गरेकी थिइन् । लिजाले आफ्नो अनुसन्धान र अनुभवको आधारमा एउटा किताब लेखेकी छन् : हाउ इमोसन्स आर मेड ।
लिजाले किताबमा हामीले शरीरको संकेत बुझ्नका लागि बढी दिमाग लगाउनुपर्ने कुरामा जोड दिएकी छन् । उनले भावनामाथि नियन्त्रणका तरिका पनि बताएकी छन् ।
उनका अनुसार, अनेक अवसरमा दिमागले संकेतहरूलाई घालमेल गरिदिन्छ ।
पेट दुख्दा पेटको संक्रमणको पनि संकेत हो अनि घरबाट टाढा हुनुहुन्छ भने परिवारको याद आउँदा पनि पेट दुख्छ । मुटु जोडले ढुकढुक ग–यो भने तपाईं उत्साहित भएको संकेत हो वा सार्वजनिक भाषण दिनुपर्दा गरिएको चिन्ता पनि हो । अफिसमा धेर कफी पिउनुभएको पनि संकेत हुनसक्छ ।
लिजाका अनुसार, रिस, चिन्ता वा घिनको भावना हामीमा जन्मिँदैखेरी आउँदैन । हाम्रो हुर्काइ, वातावरण र हालत अनुसार यो विकसित हुन्छ । हाम्रो आमाबुवा, साथी, किताब, पुराना यादहरूले हामीलाई विशेष वातावरणमा विशेष प्रतिक्रिया दिन सिकाउँछन् । यिनैको आधारमा हाम्रो भविष्यको व्यवहार निर्धारित हुन्छ ।
भोक, थकान र रोगको संकेत हाम्रो शरीरमा प्रायः एकैखाले हुन्छ । हामीले यिनको फरक छुट्ट्याउनु आवश्यक हुन्छ । लिजाका अनुसार, शरीरका संकेतहरूलाई सही पढ्न जान्नुपर्छ । मानिसले दिमागको अलिक कसरत गरेर यो काम गर्न सक्छ ।
पाँच महिनाअघि ससुरालीबाट बेपत्ता भएका एक जना व्यक्ति फेला परेका छन् । भारतको बिहारस्थित सुल्तानगंजका निशान्त पाँच महिनापछि नोयडामा भेटिएका हुन् । भारतीय सञ्चार माध्यमका अनुसार ससुरालीबाट हराएका उनला...
गर्मीमा लामखुट्टे वा मच्छडको प्रकोप बढी नै हुन्छ । झुलबाहिर बस्दा वा लिक्विड रिपेलेन्ट वा गनाउने धुप नराख्दा लामखुट्टेले टोकेर हैरान बनाउँछ । तर लामखुट्टेले कसैलाई बढी टोक्छ भने कसैलाई कम । ...
विश्वका प्राय: मुलुकमा लिखित संविधान छ। ती देशमा लिखित संविधानकै आधारमा शासन चल्छ। तीमध्येको नेपाल पनि एउटा हो। नेपालले पछिल्लो पटक ०७२ मा नयाँ संविधान जारी ग-यो। तर, तपाईँलाई थाहा नहुन सक्छ विश्व...
चीनका झाङ जिलोङ नामका युवा सामान्य जीवन बिताइरहेका थिए । साधारण फ्ल्याटमा बस्थे । उनले भर्खरै स्नातक गरेका थिए। स्नातक गरेपछि घरपरिवारको ऋण चुक्ता गर्न बिस्तारै सहयोग गर्न सकियोस् भनेर जागिर गर्ने सोचमा थिए । ...
चुम्बनको सबैभन्दा पुरानो रेकर्ड चार हजार ५०० वर्ष पुरानो भएको अनुसन्धानकर्ताहरुले बताएका छन् । यसै साता ‘साइन्स’ पत्रिकामा प्रकाशित नयाँ अध्ययनले प्राचीनकालमासमेत यो व्यापक रहेको देखिएको बताएको छ...
साइकलको पांग्रा गोलो हुने गरेको सबैलाई थाहा छ । तर चौकोर पांग्रा भएको साइकल पनि बनेको छ । यसको पांग्रामा ट्यांकको जस्तो ट्य्राक जडान गरिएको छ । साइकल हाँक्ने व्यक्तिले पाइडल मार्दा ट्य्राक सम्प...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...
आत्मिक शुद्धताका पक्षपाती दार्शनिक सुकरात चौबाटोमा उभिएर एथेन्सबासीलाई आह्वान गरिरन्थे– ‘तपाईं नीति, सत्य र आत्माको शुद्धताका लागि किन ध्यान दिनुहुन्न ?’ उनका अर्थमा त्यो जीवन बाँच्न योग्य हुँदैन...